کارشناسان صنعت بیمه در گفت‌وگو با« دنیای اقتصاد»:
امیدوار به تغییر رویکرد بیمه مرکزی هستیم
کارشناسان و اهالی صنعت بیمه می‌گویند، تحقق این هدف و دستیابی به رشد مناسب صنعت بیمه، نیازمند اقدامات و سیاستگذاری‌هایی است که باید از سوی مجموعه صنعت بیمه و در راس آن بیمه مرکزی صورت گیرد. با توجه به اهمیت نقش و جایگاه بیمه مرکزی در بحث حاکمیتی، سیاستگذاری و نظارت، اهالی این صنعت امیدوار هستند با تغییر رئیس کل بیمه مرکزی، رویکرد جدیدی بر این بخش حاکم شود تا بلکه به تدریج چالش‌ها و مشکلات این حوزه رفع شود و نقش بیمه دربخش‌های مختلف ارتقا پیدا کند. بر همین اساس، این انتظار وجود دارد که در دومینوی تغییرات صنعت بیمه و بالاخره پس از کش و قوس‌های فراوان که رئیس کل جدید بیمه مرکزی انتخاب و مجید بهزاد‌پور جایگزین سلیمانی شد، شاهد تغییرات رویکرد در سطوح مختلف مجموعه صنعت بیمه باشیم. در این رابطه تعدادی از کارشناسان و فعالان این حوزه به مهم‌ترین چالش‌ها و مشکلاتی که این صنعت با آن روبه‌رو است اشاره کرده‌اند که انتظار می‌رود بیمه مرکزی آن را در اولویت اقدامات و سیاستگذاری‌های خود قرار دهد.
استراتژی صنعت بیمه به درستی مشخص شود
علیرضا حجتی معاون توسعه بازار و شبکه فروش و عضو هیات مدیره بیمه کارآفرین در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» دراین باره با بیان اینکه استراتژی صنعت بیمه برای چند سال آینده به‌درستی مشخص نبوده و همین امر باعث شده صنعت بیمه به برنامه‌های تدوین‌شده درقوانین بالادستی دست پیدا نکند گفت: به‌رغم رشد ۱۹درصدی حق بیمه‌های تولیدی در پنج سال اخیر و رسیدن ضریب نفوذ بیمه از ۷۳/ ۱درصد به حدود ۶۶/ ۲درصد، اما فاصله عقب‌ماندگی صنعت بیمه از میانگین جهانی چندان ترمیم نیافته است. به طوری که تقاضای بیمه کشور حدود یک‌پنجم متوسط جهان و ضریب نفوذ بیمه برابر با یک‌سوم جهان است.
وی با تاکید براین موضوع که ما ازهدف ضریب نفوذ ۷درصدی در برنامه ششم توسعه فاصله زیادی داریم یادآور شد: دراین راستا لازم است بیمه مرکزی در ابتدای امر نسبت به تدوین استراتژی کوتاه‌مدت و بلندمدت صنعت بیمه همسو با برنامه‌های وزارت امور اقتصادی و دارایی و برنامه ششم و هفتم توسعه کشور اقدام کند و در جهت به‌روزرسانی قوانین و مقررات و آیین‌نامه‌های بیمه مرکزی با همکاری دولت و مجلس و شورای عالی بیمه کشور اقدام کند.
حجتی عدم تطابق قوانین و مقررات و آیین‌نامه‌های صنعت بیمه با قوانین و مقررات روز دنیا را یک دغدغه مهم عنوان کرد و افزود: همان‌گونه که سایر صنایع خود را با تغییرات و تکنولوژی‌های روز دنیا تطبیق می‌دهند صنعت بیمه نیز از این موضوع مستثنی نبوده و باید قوانین و مقررات بیمهای را همواره به‌روزرسانی کند. باید بپذیریم نمی‌توان با قانون بیمهای که در چند دهه قبل نوشته شده است تحول دیجیتال و بیمه هوشمند راه‌اندازی کرد. این کارشناس بیمه درهمین رابطه تعامل هر چه بیشتر بین صنعت بیمه با نهادها و سازمان‌های مرتبط، در جهت تحقق شعار دولت الکترونیک، بیمه هوشمند و دیجیتالی کردن کل فرآیندهای موجود را یک ضرورت دانست و گفت: لازم است بیمه مرکزی در این حوزه کار بیشتری انجام دهد و توجه ویژه‌تری داشته باشد. حجتی محدودیت‌های موجود در جذب پرتفوی بیمهای از خارج از کشور و عدم برنامه‌ریزی مدون برای توسعه معاملات بیمهای با کشورهای منطقه را از چالش‌های مهم صنعت بیمه برشمرد و در ادامه خاطرنشان کرد: یکی دیگر از ضعف‌های اصلی صنعت بیمه در شرایط کنونی کشور ضعف نظارتی است که این امر باعث شده ما شاهد رقابت ناسالم بین شرکت‌های بیمه و در سطح صنعت بیمه باشیم. به گفته وی شرکت‌های بیمه به‌علت نظارت ضعیف، رقابت ناسالمی را برای فروش بیمه‌نامه در سطح کشور ایجاد کرده‌اند و در این راستا برخی شرکت‌ها با ارائه قیمت پایین برای بیمه‌نامه تنها به دنبال جذب پرتفوی بیشتر بدون توجه به ریسک‌های پذیرفته‌شده هستند که این موضوع می‌تواند به شدت آسیب‌زا باشد و بیمه مرکزی باید با جدیت این مهم را پیگیری کند.
عضو هیات‌مدیره بیمه کارآفرین، همچنین عدم استفاده از داده‌های موجود در سیستم بیمه مرکزی را یکی از ضعف‌های مهم عنوان و در همین راستا برتشکیل سامانه ملی اطلاعات و آمار بیمهای در بیمه مرکزی تاکید کرد و گفت: این سامانه برای هدایت صحیح‌تر عرضه بازار و همچنین کنترل تقلبات بیمهای و جلوگیری از بیمه‌نامه‌ها توصیه می‌شود. حجتی با انتقاد از عدم ارائه محصولات و خدمات بیمهای جدید افزود: شرکت‌های بیمه به دنبال نوآوری و طراحی محصولات بیمهای جدید مطابق محصولات جدید دنیا مثل بیمه‌های سایبری، تروریستی و بیمه روبات‌ها نبوده و همان محصولات سنتی را ارائه می‌کنند. البته این موضوع ناشی از کمبود متخصصان و طراحان محصول و آکچوئرهای زبده نیز است.
وی نبود نیروهای متخصص برای ارزیابی مناسب ریسک، عدم توجه به بیمه‌های زندگی و ارائه بیمه‌های جدید با توجه به نیاز مردم، عدم امکان استفاده بهینه از ظرفیت کامل صنعت بیمه و عدم شناسایی و محاسبه دقیق میزان نیاز بیمه کشور به اتکایی خارجی و... را از دیگر چالش‌های این صنعت عنوان کرد.
رویکرد بیمه مرکزی تغییر کند
همچنین مجید علی‌پناهی رئیس هیات‌مدیره بیمه البرز در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد»، با بیان اینکه صنعت بیمه یکی از شاخص‌های توسعه‌یافتگی از یکسو و پشتیبان سازمان‌ها و فعالیت‌های اقتصادی از سوی دیگر است گفت: صنعت بیمه با تولید حق بیمه، در توسعه اقتصادی نقش مهمی دارد و با ایجاد اطمینان و آرامش برای سازمان‌ها، نهادها و فعالیت‌های اقتصادی، روند سازندگی، پیشرفت و ترقی را تسهیل می‌کند.
وی با توجه به اهمیت نقش بیمه در تمامی بخش‌های کشور خاطرنشان کرد: بیمه مرکزی به عنوان متولی امر بیمه و به عنوان سازمان ناظر، با مجموعه‌ای از منابع مالی، انسانی، ابزارهای نظارتی، دانش فنی و...، مسوولیت خطیری بر عهده دارد که در همین راستا انتظار می‌رود رئیس کل جدید بیمه مرکزی با اقتدار و به‌صورت تیمی و با مشارکت و همکاری شرکت‌های بیمهای؛ با برنامه‌ریزی دقیق و مدبرانه برای نیل به اهداف بلندمدت و افزایش ضریب نفوذ بیمه در کشور تلاش مضاف کند.
علی‌پناهی خاطرنشان کرد: رویکرد بیمه مرکزی باید ازحالت بیمه‌گری و اتکایی به نقش اصلی آن یعنی نظارت، هماهنگی و تبیین سیاست‌های کلی بیمه سوق یابد و برای حصول این امر لازم است به نکاتی توجه شود. به گفته وی، بیمه مرکزی باید نگاه ویژه به سرمایه انسانی و ارائه راهکارهایی برای تربیت و آموزش نیروهای متخصص بیمهای داشته باشد و در راستای توسعه امور بیمهای دیجیتالی در زمینه صدور و پرداخت خسارت توجه کند.
این کارشناس بیمه در عین حال توسعه بیمه‌گری مبتنی بر ریسک و جلوگیری از رقابت‌های ناسالم و نرخ‌های پایین را مورد تاکید قرار داد و یادآور شد: برای تحقق اهداف صنعت بیمه و دستیابی به رشد در این حوزه، باید ارتباط مستمری با واحد‌های پژوهشی از جمله پژوهشکده بیمه انجام گیرد و تحقیقات و پژوهش‌های کاربرد‌محور تا تئوری‌محور بیشتری دراین حوزه انجام شود. علی‌پناهی همچنین بر ایجاد هماهنگی با هدف ارتباط الکترونیکی و سیستمی نهادها و سازمان‌های مرتبط و ذی‌ربط از جمله گمرکات، بنادر، حمل و نقل، بازرگانی و ... با شرکت‌های بیمه برای تبادل اطلاعات به صورت الکترونیکی تاکید و خاطرنشان کرد: برای تبیین نقش و جایگاه بیمه مرکزی، باید نظارت مناسبی بر سرمایه‌گذاری شرکت‌های بیمه انجام شود و در جهت استفاده از ظرفیت‌های اتکایی خارجی و افزایش سهم اتکایی داخلی تلاش بیشتری صورت گیرد.
وی ساماندهی ارزیابان خسارت بیمه مرکزی را یک اولویت برشمرد و افزود: این ساماندهی باید به نحوی انجام شود تا ضمن اینکه افراد واجد شرایط و دارای تعهد و تخصص، وارد این حوزه شوند، محدودیتی برای شرکت‌های بیمه که فقط از این ارزیابان استفاده می‌کنند ایجاد نشود. وی تلاش و پیگیری برای تشکیل دادگاه‌های تخصصی بیمه جهت رسیدگی اختلاف و شکایات، با هماهنگی قوه قضائیه و جلوگیری از افزایش بی‌رویه شرکت‌های جدید بیمهای را از دیگر موارد مهم عنوان کرد که باید مورد توجه قرار گیرد.
کاهش تصدی‌گری بیمه مرکزی
محمود دودانگه کارشناس و از فعالان صنعت بیمه نیز به اهم چالش‌های صنعت بیمه کشور و اقداماتی که بیمه مرکزی لازم است دراین رابطه انجام دهد اشاره کرد و گفت: با توجه به تغییراتی که در سطوح مدیریتی در صنعت بیمه اتفاق افتاده است، این موضوع را باید به فال نیک گرفت، چرا که می‌توان منتظر تغییر رویکردها در سطوح مختلف بود. وی با بیان اینکه عمده این رویکردها که تصور بنده این است باید دنبال شود، در ابتدا تبیین جایگاه و نقش صنعت بیمه در اقتصاد و جامعه است و گفت: به نظر می‌رسد این جایگاه به صورت مناسب و ساختارمند تعریف نشده است و بیمه هنوز نتوانسته به عنوان یکی از سه رکن اصلی تامین مالی در کشور درکنار بانک و بورس، نقش خودش را ایفا کند. در این راستا لازم است تا این سه رکن به صورت منسجم، در کنار هم سیاستگذاری شوند و ازاین بابت در تبیین نقش و جایگاه بیمه باید تغییراتی به وجود آورد. این کارشناس در ادامه اصلاح تصویرذهنی افراد جامعه نسبت به بیمه را مورد توجه قرار داد و دراین رابطه به نقش مهم بیمه مرکزی اشاره کرد و افزود: بیمه مرکزی باید از تمامی ابزارهای در اختیارش استفاده کند تا جایگاه واقعی صنعت بیمه در بین مردم ارتقا پیدا کند. به گفته وی، عدم تبیین صحیح نقش و جایگاه صنعت بیمه در کشور و نبود فرهنگ مناسب درسطح جامعه سبب شده تا محصولات و خدمات بیمهای عمدتا به عنوان محصولات لوکس و غیرضروری در نظر گرفته شود و این لزوم ایجاد یک نگرش درست در جامعه به صنعت بیمه را ضروری می‌کند.
وی خاطرنشان کرد: بیمه باید نقش خود را به عنوان پشتیبان به خوبی ایفا کند تا تمامی بخش‌های جامعه نسبت به این صنعت ترغیب شوند. به عبارتی باید یک جریان دوطرفه بین صنعت بیمه و ذی‌نفعان به وجود آید تا به هدفی که انتظار داریم یعنی افزایش ضریب نفوذ بیمه در کشور دست پیدا کنیم. دودانگه با تاکید براین موضوع که باید نظام حکمرانی را نیز در صنعت بیمه اصلاح کرد گفت: اینکه شرکت‌های بیمه چه نقشی دارند و بیمه مرکزی چه وظایف و تکالیفی برعهده دارد، تبیین آن نیاز به یک مهندسی مجدد دارد. به گفته دودانگه تا زمانی که تصدی‌گری بیمه مرکزی کاهش پیدا نکند نمی‌توان انتظار داشت تا نگاه کلان و توسعه‌ای را در صنعت بیمه شاهد باشیم .
این فعال صنعت بیمه خاطرنشان کرد: بیمه مرکزی و شرکت‌های بیمه باید در خصوص بحث فناوری‌های جدید و هوشمند‌سازی بیمه رویکرد جدیدتری داشته باشند و تلاش شود با این تغییر نگاه، صنعت بیمه با توجه به تحولات جهان پیش برود و به روز شود. قطعا دستیابی به این هدف، نیاز به عزم گسترده صنعت بیمه و در راس آن بیمه مرکزی دارد که بتوانیم در نهایت از مزایای این تحول بهره ببریم. از آثار مهم توسعه تکنولوژی در صنعت بیمه هم تسهیل ارائه خدمات، کاهش خسارت‌های جعلی، مدیریت بهینه ریسک و ... است. به گفته وی باید محصولات و خدمات بیمهای در کشور متناسب با نیاز جامعه تعریف شود که در این زمینه بیمه مرکزی نقش بسیار مهمی دارد تا بتواند این شکاف را که بین عرضه و تقاضا وجود دارد از بین ببرد. این کارشناس تصریح کرد: موضوع مدیریت ریسک باید به عنوان یکی از موضوعات مهم، دغدغه صنعت قرار گیرد. درحال حاضر به موضوع مهم مدیریت ریسک در شرکت‌های بیمه توجه چندانی نمی‌شود و این می‌تواند آثار و تبعات منفی بسیاری داشته باشد، ازاین رو باید باید جلوی رقابت‌های مخرب گرفته شود تا شرکت‌ها به هر روشی به دنبال جذب پرتفوی نباشند و نرخ‌شکنی نکنند.
لزوم تجمیع اطلاعات و داده‌ها در صنعت بیمه
علیرضا کسراییان رئیس اداره کل نظارت بر بیمه‌های زندگی ایران نیز در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد»، با توجه به چالش‌های موجود در صنعت بیمه به ویژه در حوزه بیمه‌های زندگی، به برخی از انتظارات صنعت از رئیس کل جدید بیمه مرکزی اشاره کرد و گفت: یکی از مباحث حائز اهمیت صنعت بیمه، لزوم تجمیع اطلاعات و داده‌ها دراین صنعت است که استفاده درست از آن می‌تواند به توسعه صنعت بیمه و فروش بیمه‌نامه‌ها به ویژه بیمه‌های زندگی کمک قابل توجهی کند.
وی افزود: اما موضوعی که در این بخش وجود دارد این است که شرکت‌های بیمه این داده‌های متمرکز را در اختیار ندارند که این موضوع توسعه بیمه‌های زندگی را تحت تاثیر قرار داده است. این کارشناس بیمه با بیان اینکه در زمینه تجمیع داده‌ها در صنعت بیمه و شناسایی بازارهایی که مغفول مانده‌اند، یک یا چند شرکت بیمه پیشرو به تنهایی نمی‌توانند کاری از پیش ببرند و این اتفاق باید توسط نهاد ناظر و سیاستگذار انجام شود گفت: این انتظار وجود دارد که رئیس کل جدید به این مهم توجه ویژه‌تری داشته باشد. قطعا به واسطه تجمیع اطلاعات بیمه‌شدگان شرکت‌های بیمه، می‌توان شناسایی ریسک بهتر و مناسب‌تری انجام داد یا حق بیمه در برخی از پوشش‌ها یا بیمه‌نامه‌ها را متعادل کرد تا هم به نفع بیمه‌گذار تمام شود و هم بیمه‌گر. وی یادآور شد: در چنین شرایطی راه‌اندازی یک پایگاه اطلاعاتی که بتواند اطلاعات به روز تمام بیمه‌شدگان از جمله بیمه‌شدگان بیمه زندگی را در دسترس شرکت‌های بیمه قرار دهد بسیار حائز اهمیت است تا شرکت‌ها بتوانند در زمان صدور بیمه‌نامه و شناسایی ریسک بیمه‌شدگان، با داشتن اطلاعات لازم از میزان تعهدات بیمه‌نامه، نحوه خرید آن و تعداد بیمه‌های موجود هر فرد مطلع باشند. این موضوعی است که در زمان پرداخت خسارت هم می‌تواند به شرکت‌های بیمه کمک شایان توجهی کند. به گفته وی، وجود چنین پایگاهی کمک می‌کند تا شرکت‌ها در عرضه بیمه‌نامه‌ها از جمله بیمه‌های زندگی، با سرعت عمل، دقت بیشتر و شناسایی درست ریسک، پوشش مناسبی را عرضه کنند و این امر باعث افزایش سطح رضایت مشتریان خواهد شد. کسراییان تاکید کرد: در عین حال با توجه به راه‌اندازی نسخه الکترونیک با ایجاد دسترسی شرکت‌های بیمه به اطلاعات بیمه‌شدگان درمان تامین اجتماعی و بیمه سلامت، مانند بسیاری از کشورهای دنیا، اولویت بیمه مرکزی باید برقراری امکان استفاده از اطلاعات سلامت افراد برای ارائه پوشش بیمهای اشخاص به خصوص بیمه‌های زندگی در شرکت‌های بیمه باشد. قطعا این موضوعی است که می‌تواند باعث رشد فروش بیمه‌های زندگی و تسریع و تسهیل در عملیات صدور آنها در کشور شود.
لزوم پایش و اصلاح قوانین بیمه
قاسم سوهانی از کارشناسان صنعت بیمه نیز دراین باره در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» با بیان اینکه باید جایگاه بیمه مرکزی در چارچوب قوانین مربوط به نظارت احیا و هدایت صنعت بیمه همسو با برنامه‌های توسعه کشور مورد توجه قرار گیرد گفت: بیمه مرکزی باید شرایطی را ایجاد کند تا شرکت‌های بیمه در جهت رشد و تعالی خود هدایت شوند و مشارکت جدی در ارتقای صنعت بیمه داشته باشند، به نحوی که علاوه برافزایش توان فنی و تخصصی منابع انسانی صنعت با برنامه‌ریزی مناسب شاهد ارتقای پتانسیل مالی و ذخیره‌های فنی آنها باشیم. وی همچنین بر لزوم پایش و اصلاح قوانین و به‌روزرسانی آنها تاکید کرد و افزود: باید روند به گونه‌ای باشد که ضمن ایجاد فرهنگ‌سازی در حوزه بیمه، جذب مشتریان و تسهیل ارائه خدمات بیمهای برای عموم مردم فراهم و از پیچیدگی‌ها و ابهاماتی که حتی موجب دفع بیمه‌گذاران می‌شود اجتناب شود. سوهانی معتقد است: باید برای طرح‌های نوین بیمهای، برنامه‌ریزی جدی صورت گیرد تا با اجرای آن مشتریان نیاز خود را دریافت کنند تا مجبور به استفاده بی‌چون و چرا از شرایط از پیش تعیین‌شده بیمه‌گران نشوند. در عین حال بیمه مرکزی باید فضایی را ایجاد کند تا از روش‌های نوین فروش بیمه در سطحی وسیع توسط شبکه فروش اعم از نمایندگان و کارگزاران و نه فقط چند فروشنده جدید‌الورود که خود عامل برهم زدن تعادل بازار و نرخ‌ها و بیمه‌نامه‌ها در قالب رقابت‌های غیرمنطقی و مساله‌دار هستند استفاده شود. این فعال صنعت بیمه اظهار کرد: تاخیر در انتصاب رئیس کل بیمه مرکزی در ماه‌های گذشته، موید این موضوع است که بیمه مرکزی باید جایگاه حرفه‌ای، سازمانی، تعاملی، کارشناسی، تخصصی و نظارتی و هدایتی خود را بیابد و این به‌نظرم مهم‌ترین مسوولیت ریاست جدید بیمه مرکزی است . وی با بیان اینکه یکی از وظایف بیمه مرکزی، حمایت از مشتریان و بیمه‌گذاران است خاطرنشان کرد: بیمه مرکزی وظیفه دارد از بیمه‌گذاران حمایت و تسهیلات و جذابیت‌های لازم را برای جلب نظر مشتریان و عامه مردم فراهم کند. بیمه مرکزی دراین راستا باید با انجام تبلیغات مناسب، برگزاری نشست‌های دوره‌ای با گروه‌های مردمی، مشتریان بالقوه و بیمه‌گذاران، در نیازسنجی و ارزیابی وضعیت صنعت بیمه و نحوه ارائه خدمات بیمه‌گران برای انجام صحیح امور، سیاست نظارتی، تعاملی و حتی کنترلی با برنامه‌ریزی مناسب داشته باشد.
