25-03

این مسائل، فعالان اقتصادی و صادرکنندگان را با مشکلات بسیاری مواجه ساخته و به تبع آن، فعالیت‌های تجاری و اقتصادی کشور را نیز متاثر می‌‌سازد. در همین راستا مدیرعامل شرکت کیمیاپلی‌‌استر معتقد است: رفع تعهد ارزی در ایران مشکل بزرگی است که صادرکننده‌‌ها با آن مواجهند. بانک مرکزی صادرکنندگان را مجبور می‌کند در یک بازه زمانی محدود، صادراتی که انجام داده‌‌اند را با نرخ‌های پایین مثل نرخ‌های نیما به فروش برسانند در حالی که هزینه‌‌های تولید با نرخ بالاتر از نیما تحمیل می‌شود. این مهم، عدم‌تعادل اقتصادی را به همراه دارد. به گفته محمدمقدم، موانع عملیاتی مثل لجستیک نیز از دیگر مشکلات صادرکنندگان است، بعد از جنگ اوکراین بسیاری از کالاهایی که قبلا از طریق خطوط بین‌المللی کشتیرانی برای روسیه ارسال می‌‌شد، اکنون از خاک ایران به عنوان ترانزیت کالا به سمت روسیه می‌رود، از بندرعباس به بندر انزلی و سپس با کشتی به بندر آستاراخان روسیه حمل می‌شود.

متن زیر ماحصل گفت‌وگوی ما با وی در خصوص ابر چالش‌های صادراتی است.

 کیمیاپلی‌‌استر به عنوان صادرکننده نمونه ملی برای سومین سال متوالی معرفی شد. ضمن معرفی محصولات تولیدی این شرکت، فرآیند حوزه صادرات کیمیاپلی‌‌استر به چه شکلی انجام می‌‌پذیرد؟

شرکت کیمیاپلی‌‌استر، تولیدکننده الیاف پلی‌‌استر در سه دسته الیاف پلی‌‌استر «هالو»، «سالید» و «دوجزئی» است و عنوان اولین تولید‌‌کننده الیاف دوجزئی در خاورمیانه را به خود اختصاص داده است. در دسته‌‌بندی دیگری محصولات شرکت کیمیا‌‌پلی‌‌استر، یا «ریسایکل» و حاصل از بازیافت هستند یا «ویرجین» و نو که از مواد نوی پتروشیمی تولید می‌‌شوند. در حیطه تولید محصول از مواد بازیافتی، شرکت کیمیاپلی‌‌استر در حوزه انجام وظیفه مسوولیت اجتماعی خود گام برمی‌‌دارد و به گونه‌‌ای رسالت محیط‌زیستی را نیز دنبال می‌کند. به دیگر سخن، به بازیافت بطری‌‌های PET که در آب‌‌معدنی و نوشابه استفاده می‌شود کمک می‌کند و از آن، محصولی کاربردی برای استفاده در صنایعی همچون مبلمان، کالای خواب و خودروسازی برای ساخت نمدها، صنایع ژئوتکستایل، فیلترسازی، کفپوش‌‌ها، موکت‌‌ها و مواد اولیه برای فرش پلی‌‌استر می‌‌سازد.

این شرکت در سال 1400 رکورد صادرات خود در سال‌‌ 1399 را شکست و پیش‌بینی می‌شود این اتفاق در سال 1401 نیز تکرار شود. در سال 1400 سهم کیمیاپلی‌‌استر 21‌درصد کل صادرات کشور بوده است. سال گذشته، بزرگ‌ترین بازار الیاف ایرانی، فدراسیون روسیه، عراق، افغانستان و کشورهای کوچک‌تری همچون آذربایجان بوده است. کشورهای دیگر نیز با اینکه جزو بزرگ‌ترین واردکنندگان الیاف پلی‌‌استر هستند اما روی الیاف ایرانی برای نزدیک کردن قیمت محصول به ارزش واقعی خود، قوانین «آنتی‌‌دامپینگ» گذاشته و حجم کمی از الیاف ایرانی به آنها صادر می‌شود در حالی که بازار بسیار بزرگی دارند. اما آمار صادرات شرکت کیمیا‌‌پلی‌‌استر در 6 ماه ابتدایی سال 1401 نشان می‌دهد که حدود 24‌درصد کل صادرات الیاف کشور را کیمیا‌‌پلی‌‌استر تولید و صادر کرده و با توجه به آمار و تعداد صادرکنندگان الیاف پلی‌‌استر در کشور، به راحتی می‌توان تشخیص داد که کیمیاپلی‌‌استر بزرگ‌ترین صادرکننده الیاف پلی‌‌استر ایرانی ا‌‌ست. در این خصوص باید بگویم، گذشته از اینکه حدود 50 کارخانه تولید الیاف ریسایکل و ویرجین در ایران ثبت شده است، 12شرکت در صادرات الیاف پلی‌‌استر ایران نقش دارند و به طور میانگین باید هر شرکت حدود 8‌درصد صادرات را بر عهده بگیرد که سهم کیمیا‌‌پلی‌‌استر در 6ماه ابتدایی سال 1401 سه برابر این میانگین بوده است.

 کیمیاپلی‌‌استر تولید خود را به بزرگ‌ترین بازارهای الیاف صادر می‌کند. روابط تجاری شما با کشورهایی که بازار هدف شماست، چگونه است؟

در روابط تجاری ایران، از زمانی که توافق‌نامه موقت میان ایران و اوراسیا امضا شد، حدود 500 قلم کالا به صورت موقت برای دو طرف، تعرفه ترجیحی پیدا کرد. یکی از مزیت‌‌های توافق‌نامه، برداشته شدن تعرفه واردات الیاف پلی‌ا‌‌ستر به کشورهای اوراسیا بود که سبب شد این کشورها، به جمع واردکنندگان محصولات شرکت کیمیاپلی‌‌استر بپیوندند. در واقع؛ روسیه، سالانه حدود 150 تا 200 هزارتن از انواع الیاف را وارد می‌کند که پیش از توافق‌نامه موقت، واردات این محصول از ایران به روسیه حدود 5‌هزار تن در سال بود که پس از توافق‌نامه به حدود 30هزار تن در سال رسیده است و در سال اخیر به دلیل مشکلات سیاسی و جنگ اوکراین همچنان این احتمال وجود دارد که این کشور، عدد واردات سال گذشته خود را حفظ کند هر چند انتظار می‌‌رفت در این حوزه رشد بالایی داشته باشد.  در شهریور گذشته، 38‌درصد کل صادرات ایران به روسیه از شرکت کیمیاپلی‌‌استر بوده و به طور کلی، کیمیاپلی‌‌استر سهم 30‌درصدی از صادرات الیاف در کل کشور را در شهریور گذشته به خود اختصاص داده است. به این مساله نیز توجه کنیم که با توجه به ظرفیت‌‌هایی که ایران در تولید این محصول دارد، کارخانه‌‌های تولیدکننده و دسترسی مناسب به مواد اولیه ریسایکل و بازیافتی، ایران پتانسیل خوبی برای افزایش صادرات این محصول دارد.

عنوان صادرکننده نمونه استانی نیز در کارنامه افتخارات کیمیا‌‌پلی‌‌استر می‌‌درخشد، در این خصوص نیز توضیح بفرمایید.

با توجه به آمار گمرک هر استان، اولین استان صادرکننده الیاف، استان مرکزی و شهر دلیجان است که بورس تولیدکنندگان الیاف را در خود جای داده و بیشترین صادرات الیاف را دارد. بعد از استان مرکزی، استان قم عنوان بزرگ‌ترین صادرکننده را به خود اختصاص داده که بیشترین سهم صادرات از گمرک قم، متعلق به کیمیاپلی‌‌استر است. گفتنی است کیمیاپلی‌‌استر طی 7 سال، عنوان صادرکننده نمونه استانی را در ویترین افتخارات خود دارد.

در خصوص مبحث حمل‌ونقل با چه مشکلاتی روبه‌رو هستید ؟

متاسفانه ظرفیت ناوگان حمل‌ونقل بندر انزلی و بندر امیرآباد و به طور کلی، دریای خزر، قابل مقایسه با دریاهای آزاد اقیانوس‎ها نیست و به همین دلیل موجب یک بحران در دریای خزر شده است. به‌‌طوری که حتی برای بسیاری از کالاها کشتی پیدا نمی‌شود و صاحبان کشتی نیز به دلیل اینکه کالا زیاد است و تقاضا افزایش یافته، قیمت را بالا برده‌‌اند و گزینشی عمل می‌کنند.

خوشبختانه ما تاکنون توانسته‌‌ایم کالاهای خود را به هر طریقی بوده به مقصد برسانیم اما با دید میدانی که از بندر انزلی دارم، باید بگویم که تولیدکنندگانی بودند که بیش از سه ماه الیاف‌‌شان در بندرگیرکرده و کشتی برای حمل پیدا نکردند.

وضعیت بازارهای صادراتی و پتانسیل‌‌های موجود در صادرات الیاف را چگونه ارزیابی می‌‌کنید؟

با بازارهای بزرگ‌تری نسبت به آنچه که اکنون در آنها فعالیت‌‌ می‌‌کنیم، مواجه هستیم. برای مثال، به لحاظ کیفی مشکلی در صادرات الیاف به ایتالیا و اسپانیا وجود ندارد اما عواملی وجود دارد که سبب می‌شود ما این بازارها را از دست بدهیم.

یکی از این عوامل، تحریم‌ها و نبود تبادلات بانکی است. در ناوگان حمل‌ونقل ما امکان ارائه سرویس مستقیم خطوط کشتیرانی از بنادر کشور به بنادر اروپایی وجود ندارد که از دیگر عوامل این محدودیت‌هاست.  اگر بخواهیم از خطوط غیرمستقیم نیز استفاده کنیم، هزینه‌‌ها به قدری افزایش می‌‌یابد که قیمت‌های محصول ما را در بازار اروپا غیررقابتی می‌کند و واردکردن الیاف از چین یا کره برای آنان به صرفه‌‌تر خواهد بود.  این امر به این معناست که ما اکنون، هزینه فرصتی را در ورود به بازارهای اروپا پرداخت می‌‌کنیم.

آیا می‌توانید راهکاری برای تسهیل مشکلات صادرکنندگان در حوزه حمل‌ونقل ارائه دهید؟

افزایش ظرفیت ناوگان حمل‌ونقل در بندرهای دریای خزر، خدمات‌‌دهی مطلوب‌‌تر شرکت‌های حمل‌ونقل برای پذیرش کالا و انجام خدمات بندری و عمده‌‌ترین مساله، افزایش تعداد کشتی‌‌ها در دریای خزر از جمله راهکارهایی است که می‌تواند به رفع گوشه‌‌ای از مشکلات صادرکنندگان الیاف یاری رساند.

البته در خصوص حمل‌ونقل زمینی هم با توجه به اینکه مبادی ورودی ایران به روسیه از کشور آذربایجان -که زیرساخت‌‌ مناسبی در حمل زمینی ندارد- می‌‌گذرد، مشکلات بسیاری با خود به همراه می‌‌آورد و گاهی کامیون‌‌های حمل بار بیش از یک هفته برای خروج از آذربایجان در پشت مرزها می‌‌مانند و البته مذاکرات دولت‌‌ها می‌تواند این مشکلات را برای صادرکنندگان مرتفع کند.

 برای سوال آخر بفرمایید با توجه به دستاوردهای جهانی کیمیاپلی‌‌استر، افزایش صادرات این شرکت منوط به تولید بیشتر است، آیا این شرکت چشم‌‌اندازی در خصوص افزایش ظرفیت تولید خود دارد؟

شرکت کیمیاپلی‌‌استر گواهی‌‌نامه‌‌های معتبر جهانی مثل اکوتکس را برای الیاف خود دارد. در حال حاضر این شرکت، از تمامی توانایی و ظرفیت تولید خود استفاده می‌کند اما مدیران مجموعه کیمیاپلی‌‌استر برای افزایش ظرفیت تولید خود با چشم‌‌اندازی دوساله، طرح‌‌های توسعه بسیار خوبی برای حضور بیشتر و فعال‌‌تر در بازارهای جهانی در دست اجرا دارند.