آزمون «مسوولیت اجتماعی» برندها با زلزله شدید در دو نقطه جهان برگزار شد؛ لیست خدمات شرکت‌ها برای آوارگان
بازوهای نامرئی ترکیه در پسازلزله
گروه سوم عملیات امداد و نجات در بحران پسازلزله ترکیه، خدمات‌رسانی متفاوت به زلزله‌زده‌ها و دولت این کشور است. شرکت‌های مطرح جهان طیفی از امکانات، خدمات و تجهیزات را برای «آواربرداری» و عمدتا «نجات، اسکان و حمایتهای اقتصادی و اجتماعی آوارگان زلزله» به مناطق شهری و روستایی تخریب شده در ترکیه ارسال و تامین کردند. اپل، گوگل، بوئینگ، مرسدس بنز و کوکا‌کولا از جمله برندهای حاضر در این صحنه هستند. کسب و کارهای بزرگ و کوچک، در کنار فعالیت اقتصادی و تجاری‌شان، تعهدی با عنوان «مسوولیت اجتماعی» در قبال شهروندان دارند به طوری که هر چقدر شرکت، بزرگ‌تر و محصولات و خدماتش در کشور محل فعالیت یا در سطح کشورها، مشهور و مورد استفاده بیشتر مردم جهان باشد، سطح توقع عمومی از آن برای ادای «مسوولیت اجتماعی» نیز بیشتر می‌شود. در ترکیه، «تیمهای امداد و نجات دولتی» و «مردم» به عنوان دو گروه کاملاً مرئی مشغول خدمات‌رسانی هستند و حضور شرکت‌ها تکمیل کننده فعالیت‌های دو گروه اول است. ترکیه امروز، محصول «فراهم‌ساختن زمینه جذب سرمایه‌گذاران خارجی در سال‌های گذشته» را به شکل «حضور سریع و مشارکت موثر برندها در حل بحران زلزله» برداشت می‌کند. چه بسا اگر پیوند اقتصادی بین ترکیه و دیگر کشورها برقرار نبود، این سطح از امدادرسانی شرکت‌های مطرح نیز صورت نمی‌گرفت.
شمار قربانیان زلزله ترکیه و سوریه کماکان رو به افزایش است. طبق گزارش سی‌‌‌ان‌‌‌ان در روز دوشنبه، شمار کشته‌‌‌شدگان به بیش از ۳۶ هزار نفر رسیده و بیش از ده‌‌‌ها هزار نفر نیز زخمی شدهاند. مقامات ترکیه از بازداشت ده‌‌‌ها سازنده و پیمانکار مسکن به دلیل عدم رعایت استانداردهای ساختمان‌‌‌سازی خبر داده‌‌‌اند. در سوریه، عملیات‌‌‌های نجات در برخی نقاط شمال غرب کشور به پایان رسیده. به دلیل جنگ داخلی‌‌‌ای که سال‌ها گریبان‌‌‌گیر سوریه بوده، این عملیات‌‌‌ها با پیچیدگی‌‌‌هایی مواجه شدهاند. تلاش برای نجات مردم از زیر آوارها کماکان ادامه دارد اما با گذر زمان، امیدها، کمرنگ می‌شود. علاوه بر گروه‌‌‌های امداد و نجات، شرکت‌ها نیز به کمک قربانیان شتافته‌‌‌اند و کمکهای خود را به شکل نقدی، پوشاک، غذا، تجهیزات و خدمات به آوارگان می‌‌‌رسانند.
شرکت‌ها در صف اول کمک‌‌‌رسانی‌‌‌ها
وقتی بلایای طبیعی رخ می‌دهند، شرکت‌ها از جمله نهادهایی هستند که آستین را بالا می‌‌‌زنند و به قربانیان کمک می‌کنند. این کمک‌‌‌ها می‌‌‌تواند به صورت پولی، کمکهای داوطلبانه یا ارائه خدمات باشد. زلزله ویرانگر ترکیه و سوریه نیز از این قاعده مستثنا نیست. از زمان اعلام وقوع زلزله و گسترش اخبار مبنی بر ابعاد بحران، بسیاری از شرکت‌ها برای کمک به دو کشور، اعلام آمادگی کردهاند. بنابر گزارش سی‌‌‌ان‌‌‌ان، آمازون، اقلامی اعم از خوراکی، غذای کودک، پتو، چادر و دارو را آماده کرده و روز چهارشنبه از طریق انبارش در استانبول، این کمک‌‌‌ها را به مناطق آسیب‌‌‌دیده در ترکیه ارسال خواهد کرد. «ایب دیاز»، مدیر برنامه امداد آمازون در بیانیه‌‌‌ای گفته: «این تازه شروع کمکهای ما به آسیب‌‌‌دیدگان است.» او در ادامه گفته که شرکت تلاش خواهد کرد تا نیازهای مردم را در دل مناطق تخریب‌‌‌شده شناسایی و از شبکه لجستیکی و توزیع خود برای تامین این نیازها استفاده کند.
شرکت مخابرات آلمانی دویچه تلکام نیز هفته پیش اعلام کرد که تا ۱۵ فوریه، تمام تماس‌‌‌ها و پیامک‌‌‌ها از آلمان به ترکیه و سوریه رایگان خواهد بود. بیشترین جمعیت مهاجران ترکیه‌ای در آلمان زندگی می‌کنند. این کشور همچنین، سومین کشوری است که میزبان بیشترین جمعیت پناهنده در جهان است و نیمی از این جمعیت، پناهندگان سوری هستند. دویچه تلکام همچنین از کمک ۱/ ۱ میلیون دلاری به ۲۳گروه امداد خبر داده. اپل و گوگل هم گفته‌‌‌اند که سهم‌شان را ایفا خواهند کرد. «سوندار پیچای» مدیرعامل گوگل و آلفابت در توییتی گفت که شرکتش با فعال‌سازی قابلیت SOS alerts، آماده ارائه اطلاعات مرتبط و ضروری به افرادی است که تحت تاثیر این زلزله قرار گرفته‌‌‌اند.
«تیم کوک» مدیرعامل اپل نیز در توییتی اعلام کرد که شرکتش به عملیات‌‌‌های امداد و احیا، کمک مالی خواهد کرد. «حمدی اولوکایا »، مدیرعامل ترک‌‌‌تبار شرکت آمریکایی چوبانی نیز یک میلیون دلار به صندوق بشردوستانه ترکیه که یک سازمان خیریه مستقر در آمریکاست، کمک مالی کرده. او هفته پیش در توییتی گفت: «برادران و خواهران من در ترکیه و منطقه، به شدت نیازمند کمک ما هستند. لطفا کمکهای مالی خود را به برنامه‌‌‌های امدادرسانی سازمان ترکیش فیلانتروپی ارسال کنید.» دو فروشگاه زنجیره‌‌‌ای بزرگ بریتانیایی نیز اقدام به کمک مالی کردهاند. طبق گزارش روزنامه «دسان»، «تسکو» و «مارکس‌اند اسپنسر» مجموعا حدود ۱۸۱ هزار دلار به این نشریه واریز کردهاند. نشریه قرار است تمام کمکهای مالی را به صلیب سرخ بریتانیا تحویل دهد.
کوکا کولا علاوه بر اهدای یک میلیون دلار به ترکیه، چند تریلی آب معدنی به هلال احمر این کشور تحویل داده. کارکنان شرکت نیز در حال جمع‌‌‌آوری کمکهای نقدی برای کمک به زلزله‌‌‌زدگان هستند. پپسی نیز به جز کمک ۲/ ۱ میلیون دلاری، در حال ارسال آب، غذا، اقلام بهداشتی، پناهگاه موقتی، پتو و سایر حمایتهای اورژانسی به افراد نیازمند است. مرسدس بنز، دویچه بنک، بوئینگ، میتسوبیشی، راک‌‌‌ول، مرکوری و ده‌‌‌ها شرکت دیگر نیز کمکهای مالی خود را روانه ترکیه (وبعضا سوریه) کردهاند.
استارلینک بر فراز آوارها
روز دوشنبه، کاربری در توییتر نوشت: «هی ایلان ماسک! یک زلزله عظیم، به ترکیه و کشورهای همسایه‌‌‌اش آسیب زده. مشکلات ارتباطی شدیدی پیش آمده. آیا امکانش هست که با ماهواره‌‌‌های استارلینکت به آنها کمک کنی؟» ایلان ماسک در پاسخ گفت: «استارلینک هنوز مورد تایید دولت ترکیه نیست. به محض تایید، اسپیس‌‌‌اکس می‌‌‌تواند کمک کند.» در اوکراین که به واسطه جنگ، چند پاره شده، استارلینک یکی از ابزارهای حیاتی ارتباطی میان نیروهای نظامی کشور بوده. ماسک در ماه اکتبر در توییتی اعلام کرد که استارلینک، در حال ضرر دادن است اما با وجود این ، کماکان به ارائه خدمات رایگان در اوکراین ادامه می‌دهد.
در پی زلزله ۸/ ۷ ریشتری که دوشنبه هفته پیش رخ داد، بیش از ۳۶ هزار نفر کشته و ده‌‌‌ها هزار تن، زخمی شدهاند. گروه‌‌‌های امداد، کماکان مشغول کمک به آسیب‌‌‌دیدگان هستند اما سرمای طاقت‌فرسا، عرصه را هم بر بازماندگان و هم امدادگران تنگ کرده. نهادهای کمک‌‌‌رسانی بیش از هر چیزی نگران قربانیان در شمال غرب سوریه هستند که جان بیش از ۴ میلیون نفر، وابسته به کمکهای بشردوستانه است.
غول‌‌‌های مد، التیامی برای سرمازدگان
زلزله ویرانگر ترکیه/ سوریه، واکنش حمایتی ده‌‌‌ها شرکت فعال در حوزه مد و لباس را برانگیخته. بسیاری از این شرکت‌ها در حال ارائه کمک‌‌‌هایی، بعضا به میزان قابل توجه هستند تا قدری از رنج آسیب‌‌‌دیدگان بکاهند. این کمک‌‌‌ها غالبا به شکل لباس و سایر اقلام امدادی است. ترکیه یکی از مهم‌‌‌ترین قطب‌‌‌های تولید لباس در جهان است. بسیاری از برندهای مطرح دنیا دارای ارتباطات نزدیک در این کشور هستند. به همین علت است که بسیاری از این شرکت‌ها نه تنها مراتب همدردی خود را ابراز کرده بلکه به دنبال اقدام عملی در کمک به زلزله‌‌‌زدگانند. از جمله این شرکت‌ها، «هوگو باس» است که برای بازسازی محلی، ۲۵۰ هزار یورو به بنیاد HBF کمک کرده. این شرکت همچنین تعداد قابل توجهی پوشاک زمستانی و پتو به مناطق آسیب‌‌‌دیده ارسال کرده است. «اچ اند ام »که یکی از برندهای محبوب در میان جوانان است نیز ۱۰۰ هزار دلار به سازمان مدیریت بلایای طبیعی ترکیه (AFAD) کمک کرده و قرار است ۵۰۰هزار دلار نیز برای حمایت از عملیات‌‌‌های امدادرسانی به منطقه ارسال کند.
بنیاد اچ.اند.ام، بازوی بشردوستانه این غول مد سوئدی است. آدیداس در حال جمع‌‌‌آوری کمکهای مالی برای قربانیان است. گروه بست‌‌‌سلر که یک شرکت دانمارکی و مالک چند برند از جمله «جک‌اند جونز » است، اقلامی از جمله لباس به مناطق زلزله‌‌‌زده ارسال خواهد کرد، از جمله بیش از ۱۰ هزار ژاکت، کانکس و اقلام مصرفی روزانه. برند اسپانیایی «منگو » نیز حدود ۱۵۰هزار یورو به هلال احمر ترکیه کمک خواهد رساند. برند «ایکیا» نیز ۱۰ میلیون یورو به پزشکان بدون مرز اهدا کرده. تمرکز اصلی این مبلغ مالی بزرگ، کمک پزشکی و روان‌‌‌پزشکی به بازماندگان زلزله است.
سامسونگ، هیوندا، ال‌‌‌جی
شرکت‌های کره‌‌‌ای در تلاش سخت برای کمک به آسیب‌‌‌دیدگان از طریق ارسال پول و اقلام ضروری‌‌‌اند. سامسونگ اعلام کرده که ۵/ ۱ میلیون دلار به صورت نقد و ۵/ ۱ میلیون دیگر نیز به صورت اقلام کمکی به ترکیه ارسال خواهد کرد، از جمله دستگاه‌‌‌های سونوگرافی قابل حمل، لوازم خانگی الکتریکی برای اسکان موقت، تبلت‌‌‌های آموزشی دیجیتال برای کودکان و وسایل نقلیه برای تعمیر لوازم خانگی. هیوندا نیز علاوه بر کمکهای مالی، حدود ۵۰۰ هزار یورو غذا، محصولات بهداشتی، تجهیزات زمستانی از جمله دستکش و تجهیزات نجات از جمله فرز‌سنگبری که از لازمه‌‌‌های عملیات نجات است تهیه و ارسال خواهد کرد. ال‌‌‌جی نیز قرار است یک میلیون دلار از طریق صلیب سرخ کره به ترکیه ارسال کند. پول اهدایی، پس از مشورت با دولت ترکیه، صرف بازسازی مناطق آسیب‌‌‌دیده و حمایت از قربانیان خواهد شد.
چین
شرکت‌های چینی نیز از قافله عقب نمانده‌‌‌اند. از اصلی‌‌‌ترین کمکهای چین به ترکیه، بیل‌‌‌های مکانیکی هستند. یک نیروگاه محلی نیز که قبلا توسط یک شرکت چینی در محل وقوع زلزله بنا شده بود، حالا در حال افزایش تولید انرژی است تا در بحبوحه مدیریت بحران، نیاز مازاد انرژی را تامین کند. به واسطه تحکیم روابط تجاری، سیاسی و امنیتی دو کشور در دو دهه اخیر، و از آنجا که ترکیه یکی از بازیگران اصلی طرح کمربند و جاده
(از جمله جاده اقتصادی ابریشم) است، امکان کمک‌‌‌رسانی سریع چین و گرد‌‌‌هم‌آوری بهترین تجهیزات و منابع از سوی آنها فراهم بود. بلافاصله پس از زلزله، شرکت تجهیزات سنگین اکسسیامجی، تجهیزاتی از جمله بیل‌‌‌های مکانیکی را در «غازی عینتاب» مستقر کرد. اکسسیامجی اعلام کرده که در حال حاضر، منابع کافی در آنکارا وجود دارد اما به دلیل زلزله، در ساز و کارهای لجستیک اختلال ایجاد شده. سخنگوی گروه سانی نیز که یکی از تولیدکنندگان اصلی ماشین‌‌‌های سنگین چین است، به گلوبال تایمز گفت: «ما در عملیات نجات، شرکت خواهیم کرد. این بخشی از مسوولیت اجتماعی ماست.» طبق گزارش این وب‌سایت، تاثیر زلزله بر فعالیت تجاری و پروژه‌‌‌های شرکت‌های چینی مستقر در ترکیه، ناچیز بوده است.
تکنولوژی، ابزار جدید کمک‌‌‌رسانی
از زمان وقوع زلزله، تکنولوژی به شکل‌‌‌های مختلفی به زلزله‌‌‌زدگان و گروه‌‌‌های امداد کمک کرده. پس از زلزله، نهادهای خیریه، کسب و کارها و گروه‌‌‌های داوطلب از شبکه‌‌‌های اجتماعی، ارزهای دیجیتال و تکنولوژی‌‌‌های اپن سورس برای کمک‌‌‌رسانی استفاده کردهاند. زلزله نزدیک به ۸ ریشتری در حالی رخ داده که بخشی از مردم زیر آوار ساختمان‌‌‌ها هستند و بخشی دیگر، زیر برف سنگین، گرسنه و تشنه مانده‌اند. در این بحبوحه، تکنولوژی توانسته کمک بسزایی به گروه‌‌‌های امداد کند. بعضی‌‌‌ها از طریق ارز دیجیتال، کمکهای مالی خود را به گروه‌‌‌ها رسانده‌‌‌اند.
سایت‌‌‌های اپن سورس نیز در حال انتشار لیست مکان‌‌‌های اسکان موقتی هستند (آجون ایلیجالی، مالک ترک‌‌‌تبار باشگاه «هال‌‌‌سیتی» اعلام کرده که برای کمک به میلیون‌‌‌ها بازمانده زلزله، آب و محل زندگی موقتی در اختیارشان قرار خواهد داد). بسیاری از مردم برای تبادل اطلاعات و خبر و دریافت آخرین اطلاعات از شبکه‌‌‌های اجتماعی استفاده می‌کنند. برخی از افرادی که زیر آوار مانده بودند، با کمک توییتر توانستند مکان خود را به گروه‌‌‌های امداد، نشان دهند و نجات پیدا کنند.
طبق گزارش نت‌‌‌بلاکز، دو روز پس از زلزله، دسترسی به توییتر در ترکیه محدود شد. کاربران برای تبادل اطلاعات و دور زدن محدودیت‌های ارتباطی، بلافاصله دست به دامن وی‌‌‌پی‌‌‌ان‌‌‌ها شدند تا جایی که بسیاری از شرکت‌های وی‌‌‌پی‌‌‌ان از جمله پروتون از افزایش چشمگیر استفاده و ترافیک پس از زلزله خبر دادند. برخی از شرکت‌های خارجی با استفاده از تکنولوژی‌‌‌های مبتنی بر رایانش ابری، داده‌‌‌های مکانی، ویدئو و تصاویر محل زلزله را در اختیار کارکنان خود قرار می‌دهند. این افراد متخصص، با بررسی این داده‌‌‌ها، به تیمهای امداد مستقر در محل، مشاوره‌‌‌های لازم را در زمینه نجات ارائه می‌دهند. به نظر می‌‌‌رسد که تکنولوژی به یکی از ابزارهای مهم امدادرسانی هنگام بلایای طبیعی تبدیل شده؛ ابزاری که در دهه‌‌‌های پیش تا این حد نقش پررنگی نداشت.
