دبیر انجمن صنفی صنعت تولید و بستهبندی مواد پروتئینی کشور پاسخ می‌دهد
خرید گوشت و مرغ؛ باز یا بستهبندی؟
حمایت از واحدهای بستهبندی مواد پروتئینی
به نظر شما در یک سال گذشته تاکنون چه مولفه‌‌‌هایی باعث شد که قیمت گوشت به اوج خود برسد؟
طی این مدت، قیمت گوشت نیز مانند همه کالاها افزایش یافته است؛ زیرا دامداران، نیازهای تغذیه‌‌‌ای دام خود را گران‌‌‌تر تهیه کرده و مجموعا تمامی هزینه‌‌‌های زندگی بر اساس قیمت‌‌‌های روز تغییر کرده و موجب افزایش هزینه‌‌‌ها و ایجاد مشکلاتی در رابطه با تامین دامداران شده است. با توجه به اینکه پایه و اساس تامین گوشت، تامین دامدار است هم‌‌‌اکنون کلیه دامداران اذعان می‌‌‌دارند که در حال زیان‌‌‌دهی هستند و با یک محاسبه دقیق می‌‌‌توان دریافت که هزینه‌‌‌های تغذیه دام و مسائل جانبی همچون دارو و درمان، بهداشت و پیشگیری و کنترل بسیار افزایش یافته است که به نسبت، دامدار نیز سود لازم را دریافت نمی‌‌‌کند؛ اما اتفاقی که امروز شاهد آن هستیم این است که مصرف‌‌‌کنندگان گوشت و مرغ بسیار کاهش یافته‌‌‌اند.
تقریبا اواخر سال، حدود ۱۲۰ میلیون قطعه جوجه‌‌‌ریزی در کشور انجام شد که زمانی این رقم، نیاز عادی کشور بود اما متعاقبا با توجه به قیمت‌‌‌گذاری دولت در رابطه با مرغ کامل که می‌‌‌توان آن را به قیمت کیلویی ۶۳ هزار تومان فروخت، اما مرغ با قیمت حدود ۵۵-۵۰ هزار تومان به فروش می‌‌‌رسد که علت آن کاهش مصرف و افت قیمت در بازار است. در مورد گوشت هم اوضاع به همین منوال است. طبق آمار انجمن، تولید گوشت قرمز شرکت‌‌‌های عضو نسبت به سال گذشته ۵۰ درصد و تولید مرغ نسبت به سال گذشته ۳۰ درصد کاهش یافته است. در نهایت اینکه ما همان بازار، مشتریان و فروشگاه‌‌‌ها را داشتیم. انجمن ما به حدود ۷هزار شعبه فروشگاه زنجیره‌‌‌ای و غرفه‌‌‌های میادین میوه و تره‌‌‌بار و ۱۰ هزار ارگان خدمات‌‌‌رسانی می‌‌‌کند. در مجموع، این بازاری است که صنعت ما از آن برخوردار است، اما هم‌‌‌اکنون این بازار، بسیار کوچک‌‌‌تر شده و مصرف‌‌‌کنندگان به شدت کاهش یافته‌‌‌اند.
تولید انجمن در سال۱۴۰۱ چه میزان کاهش یافته است؟
در واقع منظور من از آمار فوق، میزان تولید صنف خودمان بوده است، اما بخشی از مشتریان نیز گوشت و مرغ مصرفی خود را از مغازه‌‌‌های قصابی تهیه می‌‌‌کنند. البته باید تاکید کرد که خرید گوشت و مرغ بستهبندی شده از هر لحاظ به نفع مصرف‌‌‌کننده است و خوشبختانه این صنعت روز‌به‌روز در حال گسترش است. هم‌‌‌اکنون اکثر مردم به این نتیجه رسیده‌‌‌اند که خرید مرغ کامل، ضایعات زیادی به همراه دارد و در واقع ۳۰ درصد یک مرغ کامل از پوست، چربی، دنبالچه، نوک و بال و ضایعات دیگر تشکیل شده است. وقتی قیمت یک کیلوگرم مرغ ۶۰ هزار تومان تعیین می‌‌‌شود، ۳۰ درصد آن یعنی ۱۸ هزار تومان آن ضایعات است و مصرف‌‌‌کننده مرغ کامل به ناچار وجهی از خرید را در سطل زباله می‌‌‌اندازد.
از طرفی، این‌‌‌گونه مرغ‌‌‌ها معمولا در محیط غیربهداشتی، پاک و قطعه‌‌‌بندی شده و از تمام اینها بگذریم شاید بخشی از مرغ مثل سینه یا ران مصرف نداشته یا کمتر مصرف داشته باشد که به این ترتیب به‌ناچار باید آن را در یخچال نگهداری کرد؛ اما در گوشت و مرغ بسته‌‌‌بندی‌شده، مصرف‌‌‌کننده معمولا هر قطعه‌‌‌ای را که مورد مصرف است تهیه می‌‌‌کند و این قبیل محصولات در محیطی کاملا بهداشتی پاک و قطعه‌‌‌بندی می‌‌‌شوند. از طرفی وقتی در کارخانه اقدام به پاک کردن گوشت و مرغ می‌‌‌شود استخوان، چربی، پوست و ضایعات، مجددا به چرخه صنعت برگشته و مورد استفاده قرار می‌‌‌گیرد یا به صورت خوراک دام یا روغن و چربی استفاده می‌‌‌شود، اما در غیر این صورت یا باید آنها را در یخچال خانه نگهداری کرد یا دور ریخت یا حتی گاهی مواقع برخی کبابی‌‌‌ها، اغذیه‌‌‌فروشی‌‌‌ها و رستوران‌‌‌های بین‌‌‌راهی از آن سوءاستفاده می‌‌‌کنند که از لحاظ بهداشتی مشکل‌‌‌ساز است.
در مجموع، تهیه گوشت و مرغ بسته‌‌‌بندی‌شده به نفع مصرف‌‌‌کنندگان است. مساله دیگر اینکه قیمت گوشت و مرغ کامل در قصابی‌‌‌های سطح شهر به دلیل اختلاف هزینه‌‌‌ها و اجاره‌‌‌بهای مغازه‌‌‌ها در مناطق پایین و بالای شهر متفاوت است؛ بنابراین قیمت‌‌‌ها نیز با توجه به آن محاسبه می‌‌‌شود، اما محصولات بسته‌‌‌بندی‌شده در تمامی سطح شهرها و فروشگاه‌‌‌ها از یک قیمت یکسان برخوردار بوده و با یک قیمت عرضه می‌‌‌شود. حتی آنالیز گوشت و مرغ بسته‌‌‌بندی‌شده نیز یکسان است و ران، سینه و... برندهای مختلف دارای برش، چربی‌‌‌گیری، پاک‌‌‌سازی و... یکسان است.
چرا از نظر مردم، قیمت گوشت و مرغ بسته‌‌‌بندی‌شده گران‌‌‌تر است؟ در مجموع به نظر شما محصولات بسته‌‌‌بندی‌شده، چند درصد گران‌‌‌تر هستند؟
این محصولات به هیچ عنوان گران‌‌‌تر نیستند. در واقع محصولات بستهبندی، سود خود را از فروش ضایعات به دست می‌‌‌آورند و از آنجا که خرید آنان به صورت عمده است، سود خود را کسب می‌‌‌کنند، اما گوشت و مرغ یک دکان قصابی با حجم کمتر و قیمت گران‌‌‌تری تهیه می‌‌‌شود و از طرفی، ضایعات این مراکز به اندازه‌‌‌ای نیست که اقدام به فروش آن کنند. بنابراین شرکت‌‌‌های بستهبندی، سود خود را از این بابت کسب کرده و در صورت محاسبه دقیق خواهید دید که خرید از آنان به صرفه‌‌‌تر است، اما اشکال در این است که در صنعت گوشت و مرغ بستهبندی، کل به اجزا تبدیل می‌‌‌شود؛ از این رو شاید گمان شود، وقتی که قیمت مرغ زنده کیلویی ۳۰ هزار تومان است پس چرا سینه مرغ بسته‌‌‌بندی‌شده به قیمت ۱۰۰ هزار تومان به فروش می‌‌‌رسد؟
ولی باید بدانیم که با کشتار مرغ زنده، از وزن لاشه آن ۲۵درصد کم می‌‌‌شود. وقتی که لاشه مرغ نیز تبدیل به مرغ آماده می‌‌‌شود ۳۰ درصد ضایعات چربی و پوست آن کم می‌‌‌شود. همچنین سینه مرغ بسته‌‌‌بندی‌شده، چون قسمت باارزش‌‌‌تری است، بال، بازو، گردن و ... جدا شده؛ از این رو کمی گران‌‌‌تر به فروش می‌‌‌رسد. اینها از دلایلی است که مصرف‌‌‌کننده گمان می‌‌‌کند محصولات بسته‌‌‌بندی‌شده گران‌‌‌تر هستند. در واقع، چون مصرف‌‌‌کننده از قیمت پایه اطلاع دارد طبق محاسبات خودش، قیمت مرغ بسته‌‌‌بندی‌شده را گران می‌‌‌پندارد. در مورد کالاهای دیگر این مشکل وجود ندارد، اما در مورد گوشت و مرغ بسته‌‌‌بندی‌شده شاید مصرف‌‌‌کننده به راحتی این قیمت‌‌‌گذاری را نپذیرد. البته هم‌‌‌اکنون صنعت بستهبندی گوشت و مرغ در جامعه جا افتاده و مردم به این نتیجه رسیده‌‌‌اند که تهیه این محصولات نسبت به مرغ باز از لحاظ بهداشتی واقعا بهتر است. همچنین این محصولات از لحاظ زیست‌‌‌محیطی و اقتصادی و به طور کلی از هر نظر برای مصرف‌‌‌کننده از صرفه بیشتری برخوردار هستند.
اخیرا از سوی انجمن و سازمان‌‌‌های نظارتی، شاهد گریدبندی در مورد گوشت و مرغ هستیم؛ در واقع ارزشیابی‌‌‌هایی در بستهبندی محصولات پروتئینی مشاهده می‌‌‌شود؛ در این باره توضیح دهید.
به طور کلی تمامی محصولات خام دامی شناسنامه‌‌‌دار که توسط شرکت‌‌‌های مجاز تولید می‌‌‌شوند از سلامت کامل برخوردار هستند؛ یعنی از لحاظ شیمیایی، بیولوژیکی و فیزیکی سالم بوده و مشکل بهداشتی ندارند، اما بحث کیفیت، فراتر از ایمنی و سلامت است؛ برای مثال ممکن است یک شرکت اقدام به تولید مرغی کرده که میکروب‌‌‌های غیربیماری‌‌‌زای آن در حد نرمال بوده و مصرف آن مجاز باشد، اما یک شرکت که شرایط بهداشتی را فراتر از اینها رعایت کرده و میکروب غیربیماری‌‌‌زای مرغ و گوشت آن بسیار کمتر از حد استاندارد است، صددرصد گوشت و مرغ تولیدی آن دارای مواد مغذی‌‌‌تری است و بافت، طعم و مزه بهتر و ماندگاری بیشتری دارد. طبق اعلام دامپزشکی اگر کسی بخواهد شرایط بهتری را در تولید گوشت و مرغ به کار گیرد، به او امتیاز A و B و A+ را می‌‌‌دهند که ماندگاری و دیگر فاکتورهای آن فرق دارد.
ماندگاری این محصولات چقدر در نظر گرفته شده است؟
البته هنوز دامپزشکی دستور این اختلاف زمان را نداده است، اما این سازمان موافق تغییر زمان ماندگاری است. در واقع زمانی تنها دغدغه دامپزشکی این بود که محصولات بهداشتی را در اختیار مردم قرار دهد اما هم‌‌‌اکنون به این نتیجه رسیده است که به مقوله کیفیت ورود کنیم. در این رابطه باید حمایت‌‌‌های تشویقی انجام گرفته تا کشتارگاه‌‌‌ها، دامداری‌‌‌ها و شرکت‌‌‌های بستهبندی ارتقا یافته و بهتر از قبل عمل کنند.
در رابطه با عملکرد انجمن در سال ۱۴۰۱ توضیح دهید. تاکنون چند درصد از اهداف تحقق یافته و چه برنامه‌‌‌هایی را در دست اجرا دارید؟
در سال ۹۴ که دبیر انجمن شدم ۷ شرکت عضو انجمن بودند، اما اکنون و در سال ۱۴۰۱ باعث افتخار است که حدود ۱۲۰ واحد از کارخانه‌های بستهبندی فعال در سطح کشور، عضو انجمن هستند. در واقع این صنعت در چند سال اخیر پیشرفت زیادی کرده و جایگاه محصولات بسته‌‌‌بندی‌شده در بازار بسیار رشد کرده است. ما تنها صنفی هستیم که با توجه به اینکه مواد اولیه همگن نداریم (یعنی دو مرغ یا دو دام از لحاظ سایز و اندازه یک‌شکل نیستند) اما محصولات خود را استاندارد کرده‌‌‌ایم و هم‌‌‌اکنون هر محصول ما دارای یک کد و یک عنوان و آنالیز مشخص است و تمامی شرکت‌‌‌های ما محصولات خود را با یک آنالیز تولید می‌‌‌کنند که با این کار، مشتری سردرگم نمی‌‌‌شود و قیمت‌‌‌ها در سطح کشور با یک قیمت استاندارد و مصوب عرضه می‌‌‌شود.
علاوه برآن، همکاری بسیار خوبی با بخش دولتی داریم و وقتی دولت قصد دارد گوشت را با قیمت مناسب در سطح بازار عرضه کند به او کمک کرده و این کار را با سیستم کاملا مکانیزه و مشخص انجام می‌‌‌دهیم که دولت می‌‌‌تواند کل زنجیره را کنترل و نظارت کند. از طرفی با دانشگاه‌‌‌ها و مراکز علمی و پژوهشی در زمینه‌‌‌هایی همچون بازدید دانشجویان از واحدها، همکاری در پایان‌‌‌نامه‌‌‌ها، مقالات، ثبت‌‌‌اختراعات و پژوهش‌‌‌های مختلف همکاری‌‌‌های بسیار خوبی داشته و سعی کرده‌‌‌ایم با اعضای انجمن نیز ارتباط نزدیکی داشته باشیم و مسائل و مشکلات آنان را با بخش دولتی پیگیری کرده و با مذاکره و مکاتبه آن را حل کنیم. همچنین ارتباط خوبی با مصرف‌‌‌کنندگان برقرار کرده و به کمک رسانه‌‌‌ها، فعالیت‌‌‌های خود را اطلاع‌‌‌رسانی کردیم و مزایای مصرف محصولات شناسنامه‌‌‌دار را نشان دادیم. همان‌گونه که به عرض رساندم ما به ۷هزار فروشگاه زنجیره‌‌‌ای در سطح کشور خدمات‌‌‌رسانی کرده و علاوه بر آن محصولات ما در سطح کشور در غرفه‌‌‌ها و میادین میوه و تره‌‌‌بار عرضه می‌‌‌شود.
این محصولات، شناسنامه‌‌‌دار و بهداشتی هستند و با قیمت مناسب عرضه می‌‌‌شوند. البته باید اضافه کنم که قیمت مناسب زمانی محقق می‌‌‌شود که با حقوق و درآمد افراد همخوانی داشته باشد، اما متاسفانه هم‌‌‌اکنون در کشور ما دخل و خرج با هم همخوانی ندارد. طبق آمار، قیمت‌‌‌ها به نسبت درآمد بسیار افزایش یافته و بسیاری از مردم ناچارا از مصرف گوشت و مرغ خود کم کرده‌‌‌اند و متاسفانه مصرف گوشت قرمز و مرغ در خیلی از افراد به صفر رسیده است. وقتی اعلام می‌‌‌شود که هم‌‌‌اکنون مصرف سرانه گوشت قرمز به حدود ۴-۳ کیلوگرم در سال رسیده است؛ یعنی یکسری از افراد، گوشت بیشتری مصرف کرده، اما تعدادی نیز اصلا مصرف نمی‌‌‌کنند.
مصرف سرانه گوشت قرمز به چه میزان رسیده است؟
حدود ۳ تا ۴ سال قبل، مصرف سرانه گوشت قرمز ۱۲کیلوگرم بود و سپس به ۶ کیلوگرم رسید و اکنون مصرف سرانه آن به ۴-۳ کیلوگرم در سال رسیده که بسیار ناچیز است. در کشوری همچون چین که مصرف گوشت قرمز آن پایین است، ۵۳ کیلوگرم مصرف سرانه گوشت قرمز در سال است یا در برخی از کشورهای آمریکایی مثل آرژانتین یا آمریکا مصرف سرانه گوشت قرمز سالانه بالای ۱۰۰ کیلوگرم است. با کمال تاسف وقتی مصرف گوشت قرمز در افراد کم می‌‌‌شود، کمبود اسید آمینه‌‌‌های جانوری بروز می‌‌‌کند.
یکسری از اسید آمینه‌‌‌ها ضروری هستند و بدن، قادر به ساخت آنها نیست و انسان باید آن را از طبیعت به دست آورد. برخی از اسیدهای آمینه، جانوری هستند یعنی باید آن را از گوشت و مرغ کسب کرد و نمی‌‌‌توان از گیاهان به دست آورد. متاسفانه در صورت عدم تامین اسیدهای آمینه، مشکلات تغذیه‌‌‌ای، ایمنی و بسیاری از مسائل و مشکلات دیگر ایجاد شده که باید در جهت رفع آن کوشید. نگرانی ما تنها از این جهت نیست که با کاهش مصرف گوشت و مرغ، کسب‌و‌کار ما به هم می‌‌‌ریزد، بلکه نگران این هستیم که مسائل تغذیه‌‌‌ای در جامعه ایجاد شود.
اقدامات انجام شده و در حال اجرا توسط انجمن راشرح دهید.
انجمن صنفی صنعت بستهبندی مواد پروتئینی کشور موفق شده تفاهم‌‌‌نامه‌‌‌هایی را با مراکز آموزشی و پژوهشی و ارگان‌‌‌ها و سازمان‌‌‌های مختلف به انجام رسانده و همکاری‌‌‌های خوبی با آنها داشته باشد. اخیرا نیز تفاهم‌‌‌نامه‌‌‌ای را با انستیتو تحقیقات و تغذیه‌‌‌ای و صنایع غذایی منعقد کردیم. این تفاهم‌‌‌نامه در خصوص مسائل آموزشی، پژوهشی و... است.همچنین یک موسسه فنی و حرفه‌‌‌ای را برای آموزش کارگران خود به ثبت رساندیم؛ زیرا کارگران این صنف باید از تخصص کافی برخوردار باشند و نمی‌‌‌توان یک فرد عادی را در این رابطه استخدام کرد. در این زمینه متاسفانه با کمبود نیروی کار مواجهیم.
این اقدامات از چه زمانی مورد توجه قرار گرفته و از چه تعداد کارآموز برخوردار هستید؟
موسسه فنی‌‌‌و‌‌‌حرفه‌‌‌ای را در سال جاری راه‌‌‌اندازی کرده تا کارگران ساده را آموزش دهیم. اولین دوره کارآموزی را نیز از سال آینده شروع خواهیم کرد. از طرفی، تجهیز آموزشگاه را داشته‌‌‌ایم؛ زیرا بیشتر کارهای ما عملی است تا بتوان از یک کارگر ساده، نیرویی متخصص پرورش داد و آن را به صنعت معرفی کرد. به تازگی نیز تفاهم‌‌‌نامه بسیار خوبی با سازمان دامپزشکی کشور منعقد کردیم تا بخش‌‌‌هایی مثل پیش‌‌‌ممیزی‌‌‌های سازمان توسط انجمن انجام شود. در واقع همکاری‌‌‌های بسیار خوبی با سازمان دامپزشکی داریم که این همکاری‌‌‌ها از قبل نیز وجود داشته است. ما تک‌تک محصولات خود را از طریق سازمان دامپزشکی کدگذاری و استانداردسازی کردیم. در نهایت، همکاری‌‌‌های خوبی را در بحث ممیزی‌‌‌های داخلی، پیش‌‌‌ممیزی‌‌‌ها، نظارت‌‌‌ها و کنترل‌‌‌های دامپزشکی با سازمان دامپزشکی شروع کردیم.
از طرفی، با اعضای انجمن سه، چهار جلسه در هتل المپیک برگزار کردیم و مسائل و مشکلات آنان در این جلسات مطرح شد. در واقع، اعضای ما مشکلات خود را به صورت تلفنی یا با ارسال نامه بیان کرده و ما سعی می‌‌‌کنیم آن را جهت پیگیری و رفع به دولت انتقال دهیم. دولت نیز همکاری‌‌‌های خوبی با ما داشته است و ما تمامی امور خود را تحت کنترل و نظارت دولت به انجام می‌‌‌رسانیم؛ به طوری که حتی در نقل و انتقال یک کیلوگرم گوشت حتما گواهی حمل بهداشتی صادر شده و تحت کنترل و نظارت سازمان دامپزشکی انجام می‌‌‌شود. مسائل مالی انجمن نیز تحت کنترل و نظارت سازمان امور مالیاتی کشور و مسائل بیمه‌‌‌ای تحت نظر سازمان تامین اجتماعی است. در مجموع اینکه تمامی مسائل ما اعم از بهداشتی، اقتصادی و ... کاملا تحت کنترل و نظارت است. از این رو انتظار داریم دولت نیز همکاری خوبی با ما داشته باشد.
نحوه تعامل دولت با شما به چه صورت است؟
در واقع دولت، تعامل خوبی با ما دارد، اما انتظار داریم که این تعامل بهتر شود. به طوری که می‌‌‌دانیم دولت، شرکت پشتیبانی امور دام کشور را برای تنظیم بازار گوشت و مرغ راه‌‌‌اندازی کرده است، اما این شرکت دارای امکانات خاصی نیست؛ درحالی که انجمن و اعضای ما دست‌‌‌کم چندین برابر شرکت پشتیبانی از امکانات برخوردار است. دولت می‌‌‌تواند از این امکانات برای تحقق اهداف خود استفاده کند. به نظر من وقتی ما در این صنعت ۱۰۰ هزار نفر نیروی شاغل یا هزار و ۲۰۰ خودروی یخچال‌‌‌دار و حدود ۱۲۰ کارخانه فعال داریم که از سردخانه، سالن و امکانات کافی برخوردار است، چرا دولت از این امکانات استفاده نکند؟! دولت باید با حمایت از انجمن از این امکانات بهره ببرد.
بیشتر چه حمایت‌‌‌هایی مد نظر شماست؟
با توجه به اینکه مصرف گوشت و مرغ در کشور کم شده است، دولت باید با خرید مناسب گوشت و مرغ از مرغدار و دامدار کمک کند تا آنان بتوانند سود و وجهی را که حق آنان است کسب کنند. سپس یک یارانه برای این کار در نظر بگیرد و گوشت و مرغ را با قیمت مناسب در اختیار ما قرار دهد و قیمت محصول را برای ما و سود فروشگاه‌‌‌ها را هم تعیین کند. ما دارای ۷ هزار فروشگاه زنجیره‌‌‌ای در سراسر کشور هستیم که هر ایرانی می‌‌‌تواند به راحتی به آنها دسترسی داشته باشد و محصول را با قیمت مناسب تهیه کند. با این شرایط خوب، دیگر نیازی به بن و کوپن نیست. مردم ما نباید عمر خود را در صف‌‌‌ها برای تهیه محصول بگذرانند و دولت باید از شرایط به نحو احسن استفاده کند.
