یک فعال صنعت نان دلایل افزایش قیمت نان صنعتی را واکاوی کرد
نان صنعتی؛ درگیر سیاستگذاریهای اشتباه
در این راستا مشاور ارشد مدیرعامل «نان‌‌‌آوران» گفت: قرار بود نرخ آرد را به صورت سراسری آزاد کنند، اما این فقط در بحث نان‌‌‌های صنعتی اتفاق افتاد اما در رابطه با نان‌‌‌های سنتی عملا برای مصرف‌کننده این یارانه رعایت شد؛ یعنی آرد به صورت آزاد به فروش میرسد، ولی مابه‌‌‌التفاوت آن را دولت به نانوایی‌‌‌های سنتی پرداخت می‌‌‌کند؛ در حالی که همواره قصد بر این بود که با تولید نان صنعتی، از ضایعات کمتری برخوردار شویم.به گفته امین مروتپور، اولین گزینه این شرکت افزایش قیمت نبوده است؛ مگر در جاهایی مثل بحث آرد که یک باره به ما تحمیل شده است و در توان ما نیست که ناگهان آرد را از ۵ تا ۶هزار تومان به قیمتی حدود ۱۶هزار تومان خریداری کنیم.» گفت‌وگوی ما با امین مروتپور مشاور ارشد مدیرعامل «نان‌‌‌آوران» را در ادامه بخوانید.
***
سال ۱۴۰۲ به نام «مهار تورم و رشد تولید» نام‌گذاری شده است، آیا رفتار مجریان قانون با این دو عنوان ذکر شده سنخیتی دارد؟
از سال گذشته به دلیل حذف یارانه و افزایش قیمت آرد، نان‌‌‌های صنعتی با افزایش قیمت روبه‌‌‌رو شدند برای مثال یک نوع محصول نان تست ما که نماد قیمت در بازار است از ۱۸هزار تومان به ۳۰هزار تومان افزایش یافته و تقریبا دو برابر شد، که این افزایش قیمت را به خاطر بحث آرد داشتیم. مساله دیگر اینکه نرخ ارز در سال گذشته با حدود ۲۷ تا ۲۸هزار تومان آغاز شد و با بیش از ۵۰هزار تومان به پایان رسید و از آنجا که وقتی بحث نان پیش می‌‌‌آید بسیاری از افراد گمان می‌‌‌کنند که نان صنعتی نیز فقط با آرد و… سر و کار دارد، اما باید گفت مواد اولیه‌‌‌ای که در نان‌‌‌های صنعتی استفاده می‌شود تماما وارداتی است و مثلا شرکت «نان‌‌‌آوران»، مواد اولیه‌‌‌اش را از یک شرکت فرانسوی وارد می‌‌‌کند. بنابراین افزایش قیمت مواد اولیه به شدت تاثیرگذار بود و از آنجا که در صنعت نان نیز تقریبا ۷۰درصد قیمت محصول را مواد اولیه تشکیل می‌‌‌دهد، این تاثیر بسیار چشمگیر‌‌‌تر است.
از طرفی، قیمت سلفون نیز به شدت افزایش یافت یا بست‌‌‌هایی که در بسته‌‌‌بندی نان استفاده می‌شود، وارداتی است و تولید داخلی نداریم، به خاطر همین این تجربه افزایش قیمت باعث شد که بهای سنگینی پرداخت کنیم. امسال نیز با توجه به شعاری که برای سال ۱۴۰۲ عنوان شده است، همچنان شاهد این اتفاقات هستیم؛ یعنی نمی‌توان به یکباره این افزایش قیمت را کنترل کرد. بنابراین هنوز ریتم این افزایش قیمت با افزایش نرخ مواد اولیه و موارد ارزی سازگار نیست. به این ترتیب، اتفاقی که برای همه صنایع افتاده، این است که اگر بخواهند سود خود را حفظ کنند ممکن است همان وجه برگردد، ولی تعداد تولید کاهش پیدا می‌‌‌کند؛ یعنی تعدادی از مصرف‌کنندگان خود را از دست می‌‌‌دهیم، چون بخشی از مصرف‌کنندگان، دیگر توان و قدرت خرید محصول ما را نخواهند داشت.
به نظر من، روند افزایش قیمت همچنان اتفاق خواهد افتاد با آنکه نگاه ما در «نان‌‌‌آوران» این است که بتوانیم همه درآمدی که شرکت مدنظر دارد را با افزایش فروش و تیراژ محقق کنیم، اما گزینه نخست ما افزایش قیمت نیست؛ مگر در جاهایی مثل بحث آرد که یک باره به ما تحمیل شده است و در توان ما نیست که ناگهان، آرد را از ۵ تا ۶هزار تومان به قیمتی حدود ۱۶هزار تومان خریداری کنیم.
طی دو دهه گذشته سیاستگذاران کلان اقتصاد همواره دنبال این بودند که سیستم نان سنتی را به سمت صنعتی شدن ارتقا دهند تا شاهد کاهش ضایعات باشیم اما رفتار دولتمردان در سال‌‌‌های گذشته برخلاف سیاست‌‌‌های دو دهه گذشته بوده است و عملا یارانه به سمتی رفت که قبلا قرار بود کمرنگ و اصلاح شود.نگاه شما به این موضوع چیست؟
در وهله اول باید بگویم اساسا موافق تقابل نان صنعتی و نان سنتی نیستم؛ چرا که این دو محصول دارای الگوی مختلف تولید بوده و دو نوع محصول متفاوت محسوب می‌‌‌شوند؛ یعنی هیچ‌‌‌وقت نان تست نمی‌تواند جایگزین نان تافتون، سنگک و… شود. بنابراین مطرح کردن این موضوع که قصد رفتن به سمت صنعتی شدن را داریم فقط به واسطه برخی مسائل همچون دزدی در بحث آرد یا شاید به خاطر موارد بهداشتی است؛ یعنی باید گفت که مشکل نان سنتی به هیچ‌وجه با افزایش قیمت نان صنعتی حل نمی‌شود، چون کاربرد آنها متفاوت است و هیچ‌گاه نمی‌توان غذای ایرانی مثل آبگوشت یا... را با نان صنعتی همچون نان تست خورد و الزاما دلیلی ندارد که بخواهیم نان سنتی را کنار بگذاریم تا نان صنعتی تولید کنیم و این‌‌‌ها در دو لاین متفاوت تولید می‌‌‌شوند.
به نظر من مشکل عمده در بحث نان سنتی این است که اولا به نانوا آموزش لازم داده نمی‌شود و دیگر آنکه در حال حاضر، درآمد نانوا به هیچ عنوان با هزینه‌‌‌هایش سازگاری ندارد و این فقط شامل نانوایان نیست و در خیلی از صنوف، افراد فقط امورات روزمره خود را می‌‌‌گذرانند؛ بنابراین یک نوع بی‌‌‌ثباتی در بسیاری از صنوف به چشم می‌‌‌خورد؛ به طوری همواره می‌‌‌بینیم افراد ناچارا در حال تغییر صنف و شغل خود هستند. در نتیجه بعید می‌‌‌دانم که اصلا مشکل نان سنتی با توسعه نان صنعتی حل شود و این دو را مقابل هم قرار دادن، کار اشتباهی است، چون دو مدل متفاوت هستند. به نظر من در ابتدا باید قیمت‌‌‌گذاری در نان سنتی اصلاح شده تا برای نانوا توجیه داشته باشد و دیگر اینکه بحث آموزش به نانوا را مورد توجه قرار داد یا حتی در بحث‌‌‌هایی مثل پرداخت وام به آنها تدابیری اندیشیده شود تا حداقل یکسری از نانوایان در شهرستان‌‌‌ها بتوانند با دریافت وام، مالک مغازه شوند.
در حال حاضر متاسفانه در نانوایی‌‌‌های سنتی و حتی فانتزی‌‌‌ها، یکسری زد و بندها باعث شده است تا صاحبان مغازه برخی از نانوایان را جواب کرده و دیگری را جایگزین کنند و نرخ اجاره مغازه صرفا به خاطر تولید نان نیست، بلکه به خاطر حجم آردی است که دریافت می‌‌‌کنند. به نظر من این کار نیاز به اصلاح ریشه‌‌‌ای دارد و نان سنتی و فانتزی به بحث آموزشی و حمایت نیاز دارند تا نانوا مالک مغازه خود شده و بتواند به صورت قسطی، جایی را تحت مالکیت خود در آورده و کار کند. به این ترتیب قیمت نان هم اصلاح شده و برای مصرف‌کننده توجیه خواهد داشت. به اعتقاد من هم‌‌‌اکنون زیرساخت این امر مشکل دارد.
در اصل شما خواستار آزادسازی در این صنعت هستید؟
آزادسازی خیلی خوب است. اگر به یاد داشته باشید زمانی در بحث نان سنتی به این سمت و سو در حال حرکت بودیم، اما این اتفاق نیفتاد. اکنون با اینکه آرد را در نان صنعتی آزاد کردند، اما آن را به صورت سهمیه‌‌‌ای خریداری می‌‌‌کنیم و این بسیارعجیب است و مسائل به هیچ عنوان با هم همخوانی ندارد. در مورد «نان‌‌‌آوران» باید گفت تا دو دهه گذشته، سیر تکاملی بسیار خوبی را طی کرده و تا دو سال قبل همواره در تولید، شاهد نوع‌‌‌آوری بوده است، اما هم‌‌‌اکنون به نظر میرسد به تأسی از فضای کلی اقتصاد، روند توسعه‌‌‌ای کند و حتی در زمینه تنوع تولید برخی محصولات خود مثل یکسری از مافین‌‌‌ها و… کمتر ورود می‌‌‌کند؛ در رابطه با این امر توضیح دهید. ما از سال ۹۹ با تمام ظرفیت کار می‌‌‌کنیم و اکنون در حال راه‌‌‌اندازی واحد جدیدی هستیم تا بتوانیم ظرفیت‌‌‌های خود را پوشش دهیم.
همچنین در حال تولید یک محصول جدید تحت عنوان نان تست پروتئینی هستیم که یک بار آن را در سال ۸۷ تولید کرده بودیم، اما چون در آن زمان هم نان صنعتی و هم این محصول، خیلی در ایران شناخته شده نبود، تولید آن را متوقف کردیم. اکنون حدود ۶ ماه است که مجددا تولید این محصول را آغاز کرده و استقبال خوبی نیز از آن شده است. در واقع این محصول، یک نان تست پروتئینی بوده و بسته‌‌‌بندی آن هم سبز رنگ است. ما روی بحث تست‌‌‌ها مثل تست نرم هم تمرکز کرده و قصد داریم در این رابطه قوی‌‌‌تر کار کنیم. از طرفی، تصمیم به افزودن یکسری از محصولات جدید نیز به سبد تولیدات خود داریم.
