دلایل حرکت معکوس رشد درآمد و سودآوری زیرشاخه فلزات اساسی بررسی شد
ترکش دلار در زمین آلومینیومیها
افزایش نرخ دلار نزول سودآوری را به‌دنبال نخواهد داشت و می‌تواند فقط موجب سنگ‌‌‌اندازی در مسیر توسعه متغیرهای سودآوری این صنعت شود. ارزیابی متغیرهای مالی آلومینیومسازان بازار سرمایه نشان می‌دهد، در سال جاری حاشیه سود این گروه کاهش نسبی در قیاس با متوسط تاریخی تجربه کرد. در تابستان و پاییز حاشیه سود آلومینیومسازان بورسی میانگین ۱۵درصد به ثبت رسید که در قیاس با میانگین تاریخی ۶درصد کاهش یافته است.
عامل اصلی در نزول متغیرهای سودآوری، رشد نرخ دلار در سال جاری است که موجب شد تا تامین ماده‌‌‌اولیه وارداتی این صنعت هزینه بالایی را به‌دنبال داشته باشد. مقادیر تولید و فروش آلومینیومسازان بورسی در سال جاری با افت همراه شده است. با این حال رشد ۱۰۰درصدی نرخ فروش محصول اصلی این صنعت طی ۱۱ماه نخست امسال موجب شد تا اثر منفی نزول تناژ تولید این صنعت خنثی شود و در نهایت درآمد آلومینیومسازان بورسی با افزایش همراه شود.
پرکاربردترین فلز
پس از آهن کاربردی‌‌‌ترین فلز در کره زمین آلومینیوم است. بیش از ۸درصد جرم هسته زمین را آلومینیوم تشکیل می‌دهد. این فلز به‌دلیل سبکی وزن، استحکام بالا، شکل‌‌‌پذیری مناسب، عمر طولانی، قیمت مناسب و عدم نیاز به رنگ‌‌‌آمیزی در صنایع مختلف کاربرد فراوان دارد. از جمله کاربردهای این فلز ارزشمند می‌توان در صنعت خودرو به عنوان کاهنده ۱۰درصدی وزن و همچنین صرفه‌‌‌جویی ۷درصدی سوخت، مورد استفاده قرار می‌گیرد. این فلز همچنین در کشتی‌سازی و ساخت هواپیما نیز کاربرد فراوان دارد. در صنعت لوازم‌‌‌خانگی از آلومینیوم برای ساخت کالاهای مصرفی بادوام از جمله یخچال و ماشین‌‌‌‌‌‌‌‌‌لباس‌شویی استفاده می‌شود.
همچنین نزدیک به ۹۰درصد ظروف و قوطی‌‌‌های مورد استفاده در صنعت بسته‌‌‌بندی از آلومینیوم تشکیل می‌شود. از آلومینیوم همچنین به‌‌‌جهت محافظت ورقه فولادی به‌‌‌منظور جلوگیری از زنگ‌‌‌زدگی در فولاد نیز استفاده می‌شود. یکی از مزیت‌‌‌‌‌‌‌‌‌های اصلی در آلومینیوم این است که می‌توان بارها آن را بدون افت کیفیت بازیافت کرد. تولید آلومینیوم از ضایعات این فلز بسیار ارزان‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر و باصرفه‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر از تولید اولیه آن است.
بازیگر جهانی آلومینیوم
بیشترین میزان صادرات شمش آلومینیوم مربوط به کشور کانادا است که در سال نزدیک به 9میلیارد دلار آلومینیوم از این کشور صادر می‌شود. پس از آن روسیه و هند در رتبه‌های دوم و سوم بیشترین میزان صادرات جهانی قرار دارند. در طرف مقابل بالاترین میزان واردات جهانی آلومینیوم مربوط به کشورهای آمریکا، آلمان و ژاپن است که به‌‌‌ترتیب 33، 19 و 16درصد واردات آلومینیوم جهانی را از آن خود کرده‌‌‌اند. بیشترین میزان تولیدات جهانی آلومینیوم توسط کشور چین صورت می‌گیرد که سالانه بالغ بر 40تن آلومینیوم توسط چین به چرخه تولید می‌رسد. پس از چین کشورهای هند، روسیه و کانادا بیشترین میزان تولیدات سالانه آلومینیوم در جهان را دارند. چین، استرالیا، برزیل و هند در مجموع 80درصد آلومینای جهان را تولید می‌‌‌کنند. در سال‌های اخیر حمله روسیه به اوکراین و اعمال تحریم‌ها علیه روسیه، تامین آلومینا و آلومینیوم جهانی را دچار اخلال کرده و موجب رشد خیرهکننده در قیمت آلومینیوم جهانی شد.
پاشنه آشیل صنعت
نخستین فاکتور موثر در ارزیابی هر صنعت، مقادیر تولید است. بررسی 13ساله تناژ تولیدات صنعت آلومینیوم نشان می‌دهد که در بازه سالانه همواره تولیدات این صنعت رونق خاصی نداشته است. عامل اصلی رکود تولیدات آلومینیوم به بحث مواداولیه بازمی‌‌‌گردد. ماده اولیه اصلی این صنعت پودر آلومینا است. این ماده اولیه از طریق واردات تامین می‌شود و به همین خاطر تامین آن هزینه گزافی برای شرکت‌های تولیدکننده آلومینیوم به دنبال دارد. دومین ماده اولیه پرکاربرد در صنعت آلومینیوم، آند است. تامین این ماده نیز شرکت‌های تولیدکننده را با چالش مواجه کرده است. شرکت «فایرا» به جهت رفع مشکل تامین ماده اولیه آند یک خط تولید جدید برای تولید این ماده راه‌‌‌اندازی کرده است و ریسک تامین ماده اولیه خود را کاهش داده است.
در 13سال گذشته متوسط در هر سال تنها یک درصد به مقادیر تولیدی صنعت آلومینیوم افزوده شده است. در سال گذشته مجموع تولیدات این صنعت با افت 2درصد به میزان 215هزار تن تقلیل یافته است. این افت در مقیاس فصلی نیز تداوم یافته است. طی تابستان و پاییز امسال مجموع تولیدات صنعت آلومینیوم به‌‌‌ترتیب کاهش 2 و 1 درصد نسبت به فصل مشابه سال گذشته به ارمغان رسانده است. طی 11ماه نخست امسال مجموع تولیدات صنعت آلومینیوم به میزان 194هزار تن به ثبت رسید که در مقایسه با 11ماه نخست سال گذشته یک درصد کاهش تجربه کرده است. در میان چهار شرکت تولیدکننده بورسی صنعت آلومینیوم، سه شرکت در 11ماه امسال با نزول مقادیر تولید همراه شده‌‌‌اند. شرکت «فنوال» تنها آلومینیومساز بورسی است که ظرف مدت 11ماه امسال توانست تولیدات خود را با رشد 4درصد به 15هزار و 197تن افزایش دهد.
رکود فروش
در کنار مقادیر تولید، ارزیابی مقادیر فروش صنعت آلومینیوم می‌تواند دید بهتری نسبت به وضعیت فعلی صنعت ارائه کند. در بازه سالانه میانگین در هر سال 202هزار تن آلومینیوم توسط چهار شرکت بورسی این صنعت به فروش رسیده است. در سال 1402 مجموعا 217هزار تن آلومینیوم به فروش رسید که در مقایسه با سال ماقبل نزول 3درصدی را تجربه کرده است. کمبود ماده‌‌‌اولیه یک چالش جدی در صنعت آلومینیوم است تا جایی که در هر نقطه از صورت‌‌‌های مالی این صنعت رد پای اثر منفی ماده اولیه مشاهده می‌شود. در مقیاس فصلی طی سال جاری روند نزولی فروش آلومینیومسازان تداوم یافته است.
در بهار امسال رشد 21درصد در تناژ فروش رقم خورد، اما این افزایش تداوم نداشت و طی دومین فصل سال مجموع مقداری فروش صنعت آلومینیوم با کاهش 11درصدی نسبت به تابستان سال گذشته به میزان 54هزار تن تقلیل یافت. در پاییز وضعیت فروش بهبود نسبی را تجربه کرد که همین موضوع عاملی شد تا مقادیر فروش صنعت آلومینیوم بدون تغییر همچون پاییز سال گذشته به ثبت برسد. طی 11ماه نخست سال جاری، میزان فروش آلومینیومسازان بورسی 183هزار تن به ثبت رسید که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته افت 6درصدی را به ارمغان رسانده است. در همین مدت شرکت «فنوال» تنها آلومینیومساز بورسی بود که موفق به رشد مقادیر فروش شد. طی سال جاری شرکت مذکور 14هزار و 975تن آلومینیوم به فروش رساند که در قیاس با مدت مشابه سال قبل 2درصد افزایش تجربه کرده است.
«فالوم» سردمدار صادرات
صنعت آلومینیوم را می‌توان یک صنعت صادرات محور دانست. بخشی از درآمد فروش این صنعت از محل صادرات تامین می‌شود. باتوجه به صادرات محور بودن صنعت آلومینیوم، برخی ریسک‌‌‌ها همچون قیمت‌‌‌گذاری دستوری اثر منفی کمتری بر شرکت‌های این صنعت دارد. همچنین باید در نظر داشت با وجود وارداتی بودن مواداولیه صنعت آلومینیوم، رشد دلار توافقی و کاهش فاصله آن با دلار بازار آزاد می‌تواند افزایش هزینه ماده اولیه این صنعت را تا حدی پوشش دهد و منجر به عدم کاهش متغیرهای سودآوری صنعت شود. بیشترین میزان صادرات در صنعت آلومینیوم طی سال جاری مربوط به شرکت «فالوم» است. این شرکت در 11ماه نخست امسال 52درصد درآمد خود را از محل صادرات کسب کرده است. پس از آن شرکت «فایرا» با سهم صادرات 32درصد بیشترین میزان صادرات در سال جاری را از آن خود کرده است. شرکت «فمراد» امسال 12درصد از درآمد خود را از محل صادرات تامین کرد که با این اوصاف سومین شرکت با بیشترین میزان صادرات در گروه آلومینیوم بازار سهام است. کمترین میزان صادرات در 11ماهه امسال مربوط به شرکت «فنوال» است. این شرکت طی سال جاری تنها 2درصد از محل صادرات کسب درآمد کرده است.
جهش یکصد درصدی نرخ فروش
در صنعت آلومینیوم نرخ‌‌‌گذاری مساله اصلی این صنعت نیست، چرا که با وجود صادرات هیچ ریسکی این صنعت را از منظر نرخ‌‌‌گذاری تهدید نمی‌‌‌کند. در 11ماه نخست امسال متوسط 7درصد به نرخ فروش محصول اصلی صنعت آلومینیوم افزوده شده است. بیشترین میزان جهش نرخ فروش مربوط به شرکت «فایرا» است. فایرا تنها شرکتی بوده است که در بازه 11ماهه امسال موفق به رشد نرخ فروش محصول خود شده است و سه شرکت دیگر با نزول نرخ فروش همراه شده‌‌‌اند.
با این حال شرکت «فایرا» در سال جاری توانسته است شمش خالص خود را 45درصد بیشتر از سال گذشته به فروش رساند. در یازدهمین ماه سال جاری وضعیت نرخ فروش محصولات صنعت آلومینیوم مطلوب بوده است. در مقیاس نقطه‌به‌نقطه طی بهمن ماه میانگین 92درصد به نرخ فروش محصول اصلی صنعت آلومینیوم افزوده شده است. بیشترین میزان جهش نرخ مربوط به شرکت «فنوال» است. این شرکت تسمه آلومینیومی خود را با 174درصد افزایش نسبت به بهمن سال قبل به فروش رسانده است.
همچنین مقایسه نرخ فروش یازدهمین ماه سال با میانگین سال جاری نیز از افزایش 103درصدی نرخ فروش محصول اصلی صنعت آلومینیوم حکایت دارد. در این مقیاس نیز «فنوال» درخشان عمل کرده است و توانسته تسمه آلومینیومی خود را با 208درصد افزایش نسبت به متوسط سال به فروش رساند.
جهش درآمد با محرک نرخ فروش
نزول مقادیر تولید و فروش صنعت آلومینیوم موجب ایجاد رکود درآمدی این صنعت شد. در 13سال گذشته میانگین در هر سال 37درصد به مبلغ فروش صنعت آلومینیوم افزوده شده است. در سال 1402 درآمد آلومینیومسازان بورسی با افزایش 31درصد به 22هزار میلیارد تومان افزایش یافته است. این به‌‌‌معنای کاهش 6درصدی شتاب رشد درآمد این صنعت در سال جاری است. با این حال رونق صادرات در سال جاری موجب شد تا وضعیت درآمدی شرکت‌های آلومینیومساز بهبود چشمگیر تجربه کند و نسبت به سال گذشته وضعیت درآمد بهبود یابد. در پاییز امسال افزایش خیرهکننده 62درصد در فروش صنعت آلومینیوم رقم خورد و درآمد این صنعت به 7هزار و 638میلیارد تومان افزایش یافت.
طی 11ماه نخست امسال مجموع درآمد صنعت آلومینیوم بازار سرمایه بهمیزان 26هزار و 772میلیارد تومان به ثبت رسید که این میزان فروش در مقایسه با 11ماه ابتدایی 1402 جهش 36درصد به ارمغان رسانده است. اصلی‌‌‌ترین عامل جهش درآمدی آلومینیومسازان در سال جاری به رشد نرخ فروش این صنعت بازمی‌‌‌گردد. مقادیر تولید و فروش صنعت آلومینیوم تحت تاثیر کمبود ماده‌‌‌اولیه در سال جاری با افت همراه شده است. با این حال جهش نرخ فروش محصولات موجب شد تا صنعت آلومینیوم رشد بالایی را در درآمد فروش خود به ثبت رساند. در سال جاری بیشترین میزان افزایش درآمد را شرکت «فمراد» تجربه کرده است. درآمد حاصل از فروش این شرکت طی 11ماه امسال با رشد 95درصد به هزار و 448میلیارد تومان افزایش یافته است.
ثبات متغیرهای سودآوری
باتوجه به عدم قیمت‌‌‌گذاری دستوری در صنعت آلومینیوم، متغیرهای سودآوری این صنعت تزلزل کمتری را تجربه کردند. در 13سال گذشته حاشیه سود شرکت‌های آلومینیومساز بازار سهام بهمیزان 14درصد بود. حالا در سال 1402 حاشیه سود صنعت آلومینیوم به 21درصد افزایش یافت که این به معنای صعود 7درصدی متغیرهای سودآوری این صنعت است. با وجود جهش سودآوری این صنعت در سال گذشته، در سه فصل سال جاری شتاب متغیرهای سودآوری آلومینیومسازان با افت همراه شده است. در مقیاس فصلی میانگین حاشیه سود صنعت آلومینیوم بهمیزان 21درصد است.
در تابستان و پاییز حاشیه سود این صنعت به‌‌‌ترتیب 12 و 18درصد به ثبت رسید. اصلی‌‌‌ترین عامل نزول حاشیه سود صنعت آلومینیوم در سال جاری، افزایش نرخ دلار است. باتوجه به وارداتی بودن ماده‌‌‌اولیه آلومینا، رشد بیش از 60درصدی نرخ ارز طی 11ماه نخست امسال، موجب شد تا تامین ماده‌‌‌اولیه برای آلومینیومسازان هزینه گزافی را به همراه داشته باشد. بنابراین حاشیه سود این صنعت در مقایسه با میانگین فصلی با کاهش همراه شد. با وجود سهم ناچیز صادرات در سبد درآمدی شرکت «فنوال»، این شرکت بیشترین میزان حاشیه سود چه در مقیاس سالانه و چه در بازه فصلی تجربه کرده است.
اصلی‌‌‌ترین عامل صعود متغیرهای سودآوری این شرکت، جهش نرخ فروش محصول اصلی آن است. شرکت «فنوال» در سال 1402 و پاییز امسال موفق به ثبت حاشیه سود 36 و 35درصد شد و با این اوصاف بالاترین میزان حاشیه سود را در میان چهار شرکت تولیدکننده آلومینیوم بازار سرمایه به ثبت رساند.
یکه‌‌‌تازی «فنوال» در جهش سود
ارزیابی سود دلاری گروه آلومینیوم بازار سرمایه، می‌تواند دید بهتری از وضعیت حقیقی این گروه نمایان کند. در میان چهار تولیدکننده بورسی، «فنوال» در سال جاری وضعیت بسیار خوبی به لحاظ رشد سود دلاری تجربه کرده است. شرکت مذکور در پاییز امسال 4میلیون و 600هزار دلار سود خالص دلاری شناسایی کرد که در مقایسه با پاییز سال گذشته 42درصد افزایش یافت.
همچنین در مقیاس 9ماهه، سود خالص دلاری این شرکت در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته 16درصد بهبود یافته است. «فنوال» تنها شرکت آلومینیومساز بورسی است که در بازه 9ماهه توانست سودآوری خود را به طرز قابل توجهی افزایش دهد. این در حالی است که سه شرکت آلومینیوم دیگر بازار سهام در این مدت با نزول دلاری سودآوری همراه شدند.
