۳۸۸ دشت کشور در وضعیت ممنوعه

دنیای اقتصاد : آخرین خبرها از وضعیت دشت‌های کشور حاکی از آن است که در حال حاضر ۳۸۸ دشت در وضعیت ممنوعه و ممنوعه بحرانی قرار دارند. ارزیابی‌ها نشان می‌دهد از این تعداد ۲۵۳ دشت کشور دارای وضعیت ممنوعه و ۱۳۵ دشت دیگر دارای وضعیت ممنوعه بحرانی هستند. تداوم خشکسالی‌ها، افت بارندگی‌ها و تبعات ناشی از کم‌آبی و بی‌آبی از مهم‌ترین عواملی هستند که می‌توان وضعیت بحرانی دشت‌های ایران را به آن نسبت داد. حدود ۱۵ سال است که مقوله «بحران آب» برای کشور به یک پارادایم تبدیل شده است. بررسی آمار و ارقام رسمی و جدید کشور حاکی از آن است که در دهه اخیر، تقریبا در تمام کشور بارندگی‌ها نسبت به دوره بلندمدت با کاهش معناداری مواجه شده است.

کاهش مذکور به‌دلیل وقوع خشکسالی‌ها و تغییرات اقلیمی است که در مقیاس جهانی به دلیل برهم خوردن توازن گازهای گلخانه‌ای  اتفاق افتاده است. به‌تبع کاهش بارندگی،  میزان دشت‌های ممنوعه نیز با روند رو به رشدی همراه شده‌اند. بررسی‌ها حکایت از آن دارد که از تعداد ۶۰۹‌دشت در کشور تعداد ۳۸۸ دشت، به دلیل افت سطح سفره آب زیرزمینی، ممنوعه هستند. این در حالی است که پژوهشگران معتقدند طی ۱۵ سال آینده دمای تمام مناطق کشور افزایش خواهد یافت که این افزایش تحت سناریوهای متوسط و بدبینانه به‌ترتیب برابر ۷/ ۰ و یک درجه سانتیگراد خواهد بود. به اعتقاد آنها همین موضوع به افزایش تعداد دشت‌های ممنوعه دامن بیشتری خواهد زد. حال در تازه‌ترین آمار اعلام شده، تعداد دشت‌هایی که به وضعیت ممنوعه و ممنوعه بحرانی وارد شده‌اند به ۳۸۸ رسیده است. به‌گفته معاون شرکت مدیریت منابع آب ایران از این تعداد ۲۵۳ دشت کشور دارای وضعیت ممنوعه و ۱۳۵ دشت دارای وضعیت ممنوعه بحرانی هستند. جهانگیر حبیبی در گفت‌وگو با «پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت نیرو»، ضمن تشریح وضعیت حال حاضر دشت‌های ایران، عنوان کرد: در پی تداوم خشکسالی‌ها، افت بارندگی‌ها، تبعات ناشی از کم‌آبی و بی‌آبی و... در حال حاضر از میان ۶۰۹ دشت کشور، ۳۸۸ دشت دارای وضعیت بحرانی هستند. معاون حفاظت و بهره‌‌برداری شرکت مدیریت منابع آب ایران با اشاره به وجود ۸۰۸ هزار حلقه چاه در کشور ادامه داد: از این بین ۴۸۷ هزار حلقه چاه مجاز و ۳۲۱ هزار حلقه مربوط به چاه‌های غیرمجاز است.

حبیبی با اشاره به اینکه سالانه به‌طور متوسط ۷/ ۵ میلیارد مترمکعب از مخازن آب‌های زیرزمینی دچار اضافه برداشت می‌شوند، ادامه داد: سفره‌های زیرزمینی کشور امروزه با چالش‌های متعددی همچون برداشت بیشتر از ظرفیت آبخوان‌ها، عدم نصب ابزار اندازه‌گیری، گره زدن معیشت و زندگی بخش زیادی از کشاورزان به کشاورزی و برداشت از این منابع محدود، عدم تغذیه کافی آبخوان‌ها به دلیل کاهش بارش‌ها و برداشت‌های بی‌رویه از آب سطحی، کاهش کیفیت آب به دلیل افت زیاد سطح آبخوان‌ها، وابستگی بالای ۵۵درصدی مصرف آب کشور به منابع زیرزمینی و... روبه‌رو است. وی با بیان اینکه قرارداد اجرای پایلوت برنامه استقرار مدیریت مشارکتی در چهار دشت نیشابور، رفسنجان، ارسنجان و اسدآباد بسته شده است، تصریح کرد: براساس برنامه‌ریزی صورت گرفته، پایلوت این برنامه با مشارکت یک موسسه ژاپنی انجام خواهد شد و امیدواریم تا سال ۱۴۰۰ به یک الگوی مناسب در این زمینه دست پیدا کنیم. معاون حفاظت و بهره‌‌برداری شرکت مدیریت منابع آب ایران در بخش دیگری از سخنان خود به آخرین وضعیت منابع آبی کشور اشاره کرد و گفت: میزان بارندگی‌های کشور از ابتدای سال آبی تاکنون به ۱۶۷ میلی‌متر رسیده است که در مقایسه با سال گذشته ۲۸ درصد و در مقایسه با مدت متوسط بلندمدت ۳۱ درصد کاهش داشته است. حبیبی اضافه کرد: حجم ورودی به سدهای کشور از ابتدای سال آبی تاکنون نیز به ۱۷/ ۲۴ میلیارد مترمکعب رسیده که در مقایسه با سال گذشته ۳۳ درصد افت داشته است. همچنین در این بازه زمانی آب ذخیره شده در مخازن سدها نیز در مقایسه با سال گذشته کاهش ۱۶ درصدی را به ثبت رسانده و به ۵۹/ ۲۴ میلیارد مترمکعب رسیده است.