جنگ تعرفهها چگونه بر بازار تولید غذا اثر میگذارد؟
کشاورزی زیر تیغ ترامپ
ترامپ در یک میزگرد محلی در اسمیتون پنسیلوانیا با کشاورزان از ضرورت حمایت از بخش کشاورزی آمریکا صحبت کرد/ عکس: کوین گلابیکی رویترز
تعرفههای ترامپ بر بخش کشاورزی مضرات تجاری بلندمدتی برای کشاورزان آمریکایی به عنوان رقبای جهانی به دنبال دارد، از یک طرف روابط با خریداران کلیدی مانند چین را تقویت می‌کند اما از طرف دیگر به دست آوردن مجدد سهم بازار از دست‌رفته در برخی کشورها را برای تولیدکنندگان آمریکایی دشوارتر می‌کند. در این شرایط پتانسیل سرمایه‌گذاری استراتژیک در کشاورزی داخلی، اتوماسیون و تولیدات گلخانه‌‌‌ای وجود دارد، اما تغییرات عمده در این زمینه کاملا به تصمیمات اقتصادی و سیاسی بلندمدت بستگی دارد.
تعرفههای امضا‌شده از سوی ترامپ
از زمان روی کار آمدن ترامپ در ۲۰ ژانویه ۲۰۲۵، پرزیدنت ترامپ تعرفههای قابلتوجهی را بر واردات از چند شریک تجاری کلیدی ایالات متحده اعمال کرده است. این تعرفهها از طریق دستورات اجرایی امضا‌شده در هفته‌‌‌های گذشته، با استناد به توجیهات مختلف از جمله نگرانی در زمینه امنیت ملی، رقابت ناعادلانه و تمایل به ترویج محصولات داخلی ایالات متحده، اعمال شد.
تعرفههای چین: بر اساس این دستورات ۱۰درصد تعرفه روی همه محصولات چینی اعمال می‌شود.
تعرفه فولاد و آلومینیوم: تعرفه ۲۵ درصدی بر کلیه واردات فولاد و همچنین تعرفه ۲۵ درصدی بر کلیه واردات آلومینیوم اعمال شد.
در ابتدا قرار بود تعرفههای کانادا و مکزیک در ۴ فوریه ۲۰۲۵ اعمال شود، اما توافقاتی برای به تعویق انداختن اجرای آن تا ۴ مارس ۲۰۲۵ حاصل شد. تعرفههای واردات چین نیز در ۴ فوریه ۲۰۲۵ اعمال شد. تعرفههای فولاد و آلومینیوم که در ۱۰ فوریه ۲۰۲۵ اعلام شد، در ۲۱ فوریه ۲۰۲۵ به طور رسمی اجرا شد.
بررسی تعرفههای تلافی‌‌‌جویانه و تاثیر آن بر صادرات کشاورزی ایالات متحده: در حالی که ارزیابی کامل میزان و کمیت تاثیر تعرفههای پیشنهادی جدید ترامپ حداقل چند هفته طول می‌‌‌کشد، اختلافات تجاری گذشته می‌تواند خطرات بالقوه این وضع را بیشتر نشان دهد. در طول اولین ریاست جمهوری ترامپ، اعمال تعرفههای تلافی‌‌‌جویانه از سوی شرکای تجاری کلیدی - بهویژه چین، مکزیک و کانادا - صادرات محصولات کشاورزی ایالات متحده را مختل کرد و منجر به از دست رفتن میلیاردها دلار درآمد شد و کشاورزان را مجبور کرد به کمک‌‌‌های دولتی تکیه کنند.
زیان صادرات و فرسایش سهم بازار
از سال ۲۰۱۸ تا ۲۰۱۹، زیان صادرات محصولات کشاورزی ایالات متحده از ۲۷ میلیارد دلار فراتر رفت. سویا، سورگوم (ذرت خوشه‌‌‌ای)، گوشت خوک و پنبه جزو کالاهایی هستند که بیشترین آسیب را دیده‌‌‌اند. کشاورزان ایالات متحده نیز با چالش‌‌‌های بلندمدت در به دست آوردن مجدد سهم بازار از دست رفته مواجه شدند. هنگامی که خریداران خارجی محصولات آمریکایی، زنجیره‌‌‌های تامین جدیدی را با صادرکنندگان جایگزین ایجاد کردند، بسیاری از آنها به تامین‌‌‌کنندگان آمریکایی بازنگشتند.
مطالعه موردی: افت صنعت سویا: نمونه بارز این تغییر بازار، صنعت سویا در ایالات متحده بود. در پاسخ به تعرفههای ایالات متحده، چین - که قبلا بزرگ‌ترین خریدار سویای آمریکایی بود – تعرفههای تلافی‌‌‌جویانه شدیدی را اعمال کرد. در نتیجه، صادرات سویای ایالات متحده به چین از ۱۴ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۶ به تنها ۳ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۸ کاهش یافت که ۷۸درصد کاهش داشت. با روی آوردن چین به تامین‌‌‌کنندگانی مانند برزیل، بسیاری از کشاورزان آمریکایی برای یافتن خریداران جایگزین تلاش کردند و فشار مالی زیادی بر صنعتی که پیش از این نیز با نوسانات قیمت مواجه بود، وارد شد.
پیامدهای گسترده‌تر برای کشاورزی ایالات متحده
به غیر از سویا، سایر بخش‌‌‌ها نیز متضرر شدند. صنایع دام و لبنیات به دلیل افزایش هزینه‌‌‌ها و کاهش تقاضا برای صادرات دچار اختلال شدند، محصولات تخصصی مانند سیب، گیلاس و توت نیز با موانع تجاری جدیدی مواجه شدند.
علاوه بر این، ایالت‌‌‌هایی که به شدت به صادرات محصولات کشاورزی وابسته بودند - مانند آیووا، ایلینوی و کانزاس - سالانه میلیاردها دلار ضرر می‌‌‌دیدند.
تاثیر بر استارتآپها، شرکت‌های بزرگ و ارائه‌‌‌دهندگان تجهیزات: اثرات موج‌‌‌وار تعرفههای ترامپ فراتر از کشاورزان است و مستقیما بر شرکت‌هایی تاثیر میگذارد که فناوری، تجهیزات و نهاده‌‌‌های کشاورزی را تامین می‌کنند. افزایش هزینه‌‌‌های واردات، اختلالات زنجیره تامین و تغییر روند سرمایه‌گذاری، کسب و کارهای این بخش را مجبور به سازگاری می‌کند.
استارت‌آپ‌‌‌هایی که با چالش‌‌‌های تامین مالی و افزایش هزینه‌‌‌ها روبه‌رو هستند: استارت‌آپ‌‌‌هایی که در زمینه کشاورزی تکنولوژی‌محور (AgTech) فعالیت می‌کنند، بهویژه آنهایی که در کشاورزی هوشمند، روباتیک و اتوماسیون مشغول به فعالیت هستند، با افزایش هزینه‌‌‌های تولید دست و پنجه نرم می‌کنند. بسیاری به قطعاتی مانند حسگرها، ریزتراشه‌‌‌ها و باتری‌‌‌هایی وابسته‌‌‌اند که از چین تهیه می‌‌‌شوند و اکنون مشمول تعرفه ۱۰ درصدی هستند. این امر منجر به افزایش هزینه‌‌‌های تولید شده است، بهویژه پس از دوره تورمی که کشور آمریکا از سال ۲۰۲۱ شاهد آن بوده است، مقیاس‌‌‌پذیری و رقابت‌‌‌پذیری استارتآپها دشوارتر شده است.
شرکت‌ها در حال باز‌تنظیم استراتژی‌‌‌ها: شرکت‌های بزرگ‌تر و تولیدکنندگان تجهیزات کشاورزی نیز به دلیل تعرفههای وارداتی فولاد، آلومینیوم و قطعات ماشین‌‌‌آلات وارداتی، افزایش هزینه‌‌‌های قابلتوجهی را تجربه می‌کنند. برخی از شرکت‌ها شروع به انتقال این هزینه‌‌‌ها که بار مالی صنعت را بیشتر می‌کند، به کشاورزان کرده‌‌‌اند.
برای کاهش این فشارهای هزینه‌‌‌ای، بسیاری از شرکت‌ها در حال بررسی منابع داخلی برای قطعات و توسعه عملیات تولید در ایالات متحده هستند. با این حال، این تغییرات نیاز به زمان و سرمایه‌گذاری دارد و شرکت‌ها مجبور به اتخاذ راه‌‌‌حل‌‌‌های کوتاهمدت چالش‌برانگیز هستند.
تامین‌‌‌کنندگان تجهیزات و نهاده‌‌‌ها با قیمت‌های بالاتر دست و پنجه نرم می‌کنند: تعرفههای وارداتی از کانادا، مکزیک و چین به طور قابلتوجهی بر تامین‌‌‌کنندگان نهاده‌‌‌های کشاورزی تاثیر میگذارد و به نوبه خود هزینه‌‌‌های کشاورزان آمریکایی را افزایش می‌دهد. کودها، آفت‌‌‌کش‌‌‌ها و ماشین‌‌‌آلات - اجزای حیاتی کشاورزی امروزی - به دلیل تعرفههای جدید می‌توانند حتی گران‌‌‌تر از آنچه در حال حاضر هستند، شوند. ایالات متحده برای ۹۰درصد از کودهای پتاسیم خود به واردات متکی است که بیش از ۸۰درصد آن از کانادا وارد می‌شود. این باعث می‌شود تعرفه ۲۵درصدی برای این کالاها بسیار پرهزینه باشد. طبق مطالعه دانشگاه ایلینویز، قیمت پتاس به تنهایی ممکن است بیش از ۱۰۰ دلار در هر تن افزایش یابد و برای کشاورزانی که در حال حاضر با هزینه‌‌‌های عملیاتی بالایی مواجه هستند، فشار مالی ایجاد کند. بخش ماشین‌‌‌آلات کشاورزی نیز تحت‌تاثیر تعرفههای وارداتی چینی قرار گرفته است. هزینه‌‌‌های تولید تجهیزات کشاورزی در طول مناقشات تجاری قبلی بین ۷ تا ۸درصد افزایش یافت.
تغییر روند بازار: برندگان و بازندگان
در حالی که بسیاری از استارتآپها و تامین‌‌‌کنندگان کشاورزی تکنولوژی‌محور و هوشمند ( AgTech) با چالش‌‌‌هایی روبه‌رو هستند، برخی از تولیدکنندگان داخلی می‌توانند مزایایی را در صورت افزایش تعرفهها برای تجهیزات و نهاده‌‌‌های کشاورزی ساخت ایالات متحده متصور باشند. با این حال، در کوتاهمدت با افزایش هزینه‌‌‌ها انتظار می‌رود حاشیه سود در سرتاسر این بخش فشرده و فشار مالی هم برای تولیدکنندگان و هم برای خریداران ایجاد شود.
چشم‌‌‌انداز بلندمدت نیز نه‌تنها به دلیل پویایی بازار و مداخلات سیاسی بالقوه مانند یارانه‌‌‌ها، بلکه به دلیل تغییر چشم‌‌‌انداز سیاسی نیز بسیار نامشخص است. با در نظر گرفتن دو سال تا انتخابات میاندورهای و چهار سال تا پایان ریاست جمهوری ترامپ، هیچ تضمینی وجود ندارد که او اکثریت آرای خود را در کنگره حفظ کند. اگر موازنه سیاسی تغییر کند، سیاست‌‌‌ها می‌توانند به طور قابلتوجهی تغییر کنند - درست مانند زمانی که بایدن روی کار آمد و بسیاری از تصمیمات تجاری اولیه ترامپ را تغییر داد. این عدم‌قطعیت، برنامه‌‌‌ریزی و سرمایه‌گذاری بلندمدت را برای استارتآپها، سازندگان تجهیزات و تامین‌‌‌کنندگان پیچیده و آنها را مجبور به فعالیت در یک بازار بی‌‌‌ثبات می‌کند.
آیا تعرفه ترامپ منجر به کندی سرمایه‌گذاری در کشاورزی هوشمند (AgTech) خواهد شد؟
روند سرمایه‌گذاری در کشاورزی هوشمند بیانگر این است که شواهد واضحی از کاهش در این بخش به دلیل تعرفهها وجود ندارد.
رشد تاریخی سرمایه‌گذاری در کشاورزی هوشمند در دوره اول ریاست جمهوری ترامپ ۲۰۲۰-۲۰۱۶: به‌رغم نگرانی‌ها در مورد عدم‌قطعیت تجاری، شواهد روشنی وجود ندارد که نشان دهد تعرفهها مستقیما باعث کاهش سرمایه‌گذاری در کشاورزی هوشمند شده است. داده‌‌‌های تاریخی از اولین دوره ریاست جمهوری ترامپ (۲۰۲۰-۲۰۱۶) نشان می‌دهد بودجه AgTech ایالات متحده به طور پیوسته افزایش یافته است و از ۳.۲ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۶ به رکورد ۷.۹ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۰ رسیده است.
فرصت‌‌‌های سرمایه‌گذاری بالقوه در اتوماسیون و روباتیک: برخی منابع نشان می‌دهد تعرفهها می‌توانند فرصت‌‌‌های سرمایه‌گذاری جدیدی بهویژه برای تولید داخلی، اتوماسیون و روباتیک ایجاد کنند. با این حال، در مقابل تردید در مورد اینکه آیا تعرفهها سرمایه‌گذاری قابلتوجهی در کشاورزی مبتنی بر محیط‌زیست و کنترل شده به همراه خواهد داشت، برخی استدلال می‌کنند ناکارآمدی ساختاری، بیشتر از سیاست تجاری، مانع اصلی رشد در این بخش است.
دیدگاه‌‌‌های متفاوت در مورد تاثیر بلندمدت تعرفهها: نتایج نظرسنجی اخیر لینکدین، رویکردهای متفاوت در مورد تاثیر بلندمدت تعرفهها بر کشاورزی را بیشتر نشان می‌دهد: بر اساس این نظرسنجی، ۵۵درصد معتقدند تعرفهها باعث افزایش هزینه‌‌‌ها برای مصرف‌کنندگان می‌شود. ۱۵درصد معتقدند تعرفهها می‌تواند منجر به سرمایه‌گذاری بیشتر در تولید گلخانه‌‌‌ای شود. ۲۵درصد انتظار هزینه‌‌‌های بالاتر و سرمایه‌گذاری در کشاورزی کنترل‌شده مبتنی بر محیط‌زیست را داشتند. ۵درصد بر این باورند که تعرفهها هیچ تاثیر بلندمدتی نخواهد داشت.
نتیجه‌‌‌گیری
تعرفههای ترامپ مجموعه پیچیده‌‌‌ای از چالش‌‌‌ها و فرصت‌‌‌ها را برای کشاورزی ایالات متحده و کشاورزی هوشمند معرفی می‌کند. در کوتاهمدت، کشاورزان با هزینه‌‌‌های نهاده بالاتر، اختلالات زنجیره تامین و تاثیرات تعرفههای تلافی‌‌‌جویانه مواجه می‌‌‌شوند که می‌تواند دسترسی به بازارهای صادراتی کلیدی را محدود کند. تولیدکنندگان تجهیزات، تامین‌‌‌کنندگان ورودی و استارت‌آپ‌‌‌های متکی به قطعات وارداتی احتمالا شاهد افزایش هزینه‌‌‌ها هستند که ممکن است سودآوری را تحت فشار قرار دهد. در حالی که برخی از تولیدکنندگان داخلی می‌توانند از افزایش تقاضا برای محصولات ساخت ایالات متحده سود ببرند.
با نگاهی به آینده، تاثیر بلندمدت این سیاست‌‌‌ها، بهویژه با توجه به تغییر چشم‌‌‌انداز سیاسی، نامشخص باقی می‌‌‌ماند. با برگزاری انتخابات میاندورهای در دو سال و انتخابات ریاست جمهوری جدید در چهار سال دیگر، هیچ تضمینی برای تداوم سیاست وجود ندارد. این غیرقابل پیش‌بینی بودن تصمیمات سرمایه‌گذاری را پیچیده می‌کند، بهویژه در زمینه‌‌‌هایی مانند کشاورزی کنترل شده مبتنی بر محیط‌زیست (CEA)، که در آن ناکارآمدی‌‌‌های موجود مانع بزرگ‌تری برای رشد است تا سیاست تجاری به تنهایی. همچنین در حالی که برخی از سرمایه‌گذاران و شرکت‌ها فرصت‌‌‌هایی را برای اتوماسیون و تولید داخلی با وضع تعرفهها متصورند، نظرات متناقضی در این زمینه مطرح است. آزمون واقعی این خواهد بود که آیا بخش کشاورزی ایالات متحده می‌تواند به اندازه کافی برای جبران افزایش هزینه‌‌‌ها کارآمد باشد و خود را با این شرایط وفق دهد، در عین حال رقابت‌‌‌پذیری را حفظ و سرمایه‌گذاری لازم برای هدایت نوآوری بلندمدت را تامین کند؟
