مردم مقابل پیشخوان کتابفروشی‌ها صف کشیدند
شوک پاییزه به بازار کتاب
پنج‌شنبه گذشته اما بازار کتاب یک روز غافلگیرکننده را پشت‌سر گذاشت. مردم به فراخوان احمد مسجدجامعی پاسخ مثبت دادند و همزمان با آغاز طرح پاییزه به کتابفروشی‌ها رفتند تا از تخفیف‌های قابل توجه این روز استفاده کنند. پنج‌شنبه جلوی پیشخوان بسیاری از کتابفروشی‌ها صف خرید تشکیل شد و نشان داد وضعیت آنقدرها هم که می‌گویند بد نیست. استقبال مردم از کتاب و کتابفروشی‌ها در روزهایی خاص شاید بیش از هر چیز نشان‌دهنده این باشد که گاه برای افزایش مطالعه در جامعه بهانه‌ای لازم است؛ چه این بهانه نمایشگاه کتاب باشد، چه طرح‌های حمایتی و چه روزی به نام روز کتابگردی. به‌نظر می‌رسد آنچه جماعت را به کتابفروشی‌ها می‌کشاند علاوه‌بر تخفیف‌ها، نفس خود اجتماع و حضور در مراسمی همگانی است؛ مراسمی که در آن علاوه‌بر مسوولان، ناشران، نویسندگان، بازیگران و چهره‌های سرشناس هنری گردهم می‌آیند و حین گپ و گفتی دوستانه، با یار مهربان دیداری تازه می‌کنند.
خبرگزاری کتاب ایران به نقل از مجید غلامی‌جلیسه، مدیرعامل خانه کتاب نوشت که تا ساعت ۱۹ پنج‌شنبه، ۲۶ هزار و ۳۲۹ نفر از کتابفروش‌های عضو طرح پاییزه خرید داشتند که این افراد ۷۰ هزار و ۷۶ نسخه کتاب خریداری کردند. اتفاقی عجیب و دور از تصور. بازدیدهای میدانی این نکته را تثبیت می‌کرد که کتابفروش‌ها هم حتی انتظار چنین استقبالی را نداشتند. کتابفروشی ثالث، چشمه، مرکز، نیماژ، قدیانی، شهر کتاب‌ها و کتابفروشی‌های راسته انقلاب را می‌توان شلوغ‌ترین کتابفروشی‌های پایتخت نامگذاری کرد؛ چراکه در مقابل این کتابفروشی‌ها صف‌های چند متری علاقه‌مندان کتاب ایجاد شده بود و مردم بر خلاف سایر صف‌ها با شور و نشاطی خاص در صف حضور داشتند و درباره کتاب‌های مورد نظرشان با هم صحبت می‌کردند. در کنار کتابفروشی‌های مطرح، کتابفروشی «اکباتان» نیز روز شلوغی را سپری کرد؛ چراکه علاوه‌بر علاقه‌مندان کتابگردی، برگزاری مراسم جشن امضای کتاب «از سرد و گرم روزگار» اثر احمد زیدآبادی نیز جمعیت زیادی را به این کتابفروشی آورده بود. کتابفروشی «اکباتان» یکی از قدیمی‌ترین کتابفروشی‌های غرب پایتخت است که در اکثر روزهای سال، ساعات خلوتی را سپری می‌کند، به همین دلیل این اتفاق را نیز باید به فال نیک گرفت.
کتابگردی در شهرستان‌ها
علاوه‌بر شهر تهران، استان‌هایی مانند مشهد، فارس، قم، البرز، خراسان، بوشهر و کرمان نیز بسیار فعال بودند و کتابفروشی‌های این استان‌ها روز شلوغی را سپری کردند. پردیس کتاب مشهد، کافه کتاب مشهد و نمایشگاه کتاب شیراز نیز روز شلوغی را سپری کردند؛ البته شلوغی کتابفروشی‌های شهرستانی تنها به این چند کتابفروشی خلاصه نمی‌شود و بیشتر کتابفروشان شاهد استقبال خوب مردم در کتابفروشی‌ها بودند. طبق آمار رسیده پردیس کتاب مشهد شلوغ‌ترین کتابفروشی سطح کشور بوده است و مخاطبان بسیار زیادی از ساعات اولیه صبح به این مجتمع ۱۰۰۰ متری مراجعه کرده‌اند، به شکلی که تا ساعت ۲۱، بیش از ۶۰۰ نفر مخاطب کتاب در این کتابفروشی حضور داشتند و پنج صندوق این فروشگاه شاهد صف‌های بسیار طولانی بود. شهر کتاب تبریز نیز یکی دیگر از شلوغ‌ترین مکان‌های فرهنگی کشور در روز کتابگردی بود و به اعتقاد حمیدرضا صیادچمنی، مدیر این فروشگاه مردم و مسوولان استقبال بسیار خوبی از روز کتابگردی داشته‌اند و کتاب‌های بسیار زیادی در این مکان فرهنگی به فروش رسیده است. کتابفروشی‌های «کتابشهر ایران»، «کافه کتاب بوشهر» و «کتابسرای باران» از شهر بوشهر، «حوزه هنری»، «شهرکتاب نگارستان»، «مهرگان» و «کتاب مرکزی» اصفهان و «خانه کتاب» کاشان نیز از جمله کتابفروشی‌های پررفت و آمد بودند.
انتقادها
برپایی روز کتابگردی و طرح‌هایی چون پاییزه کتاب مانند هر طرح دیگری منتقدانی دارند. اکثر منتقدان اگر چه بر وجوه مثبت این طرح‌ها در کوتاه‌مدت اذعان دارند، وجود چنین طرح‌هایی را که با حمایت‌های دولتی و شبه‌دولتی اداره می‌شوند، نوعی خارج شدن از شکل طبیعی جریان فرهنگی و وابسته‌ماندن همیشگی اقتصاد نشر به کمک‌های مالی می‌دانند و معتقدند در درازمدت تاثیری بر روند افزایش سرانه مطالعه نخواهد داشت، زیرا مهم‌ترین عامل برای کتاب خواندن، چند درصد تخفیفی نیست که به آنها داده شود یا خیر، بلکه اهمیت نداشتن کتاب و نقش نداشتن اهل مطالعه در تصمیم‌گیری‌های اجتماعی از مهم‌ترین عوامل دلسردی افراد برای اشتیاق به کتابخوانی انگاشته می‌شود.
حتی برخی منتقدان مسوولان فرهنگی را متهم می‌کنند که برداشت صحیحی از مقوله مورد بحث ندارند و گمان می‌کنند طرح‌های فصلی با تخفیف‌های مقعطی همانند بازارچه‌های حراج شب عید می‌توانند بخشی از نیازهای روزمره افراد را تامین کنند حال آنکه نیاز به دانستن نیازی همیشگی است که تنها در سایه اشتیاق و لذت دانایی به‌دست می‌آید و این لذت باید از کودکی و از طریق نظام آموزشی به آنها چشانده شود وگرنه در بزرگسالی با صرف هزینه‌های گزاف و برپایی مراسم مختلف گویی تنها به بخش معدودی از اهل کتاب با تخفیف، جایزه‌ای چندهزار تومانی داده می‌شود. گذشته از این برخی ناشران و کتابفروشان نیز بر این باورند که روزهای خاص مانند نمایشگاه کتاب و طرح‌های حمایتی تاثیری کلی بر اقتصاد نشر ندارند و تنها خرید را در چند روز متمرکز می‌سازد و در نهایت موجب کسادی روزهای زیادی پس از برپایی این طرح‌ها می‌شود. با همه این انتقادها و توجه به مسکن بودن طرح‌های این چنینی برخی از منتقدان نیز امیدوارند با ادامه چنین طرح‌هایی و افزودن طرح‌های بلندمدت برای علاقه‌مند کردن مردم به مطالعه، چنین رسم‌های مقطعی به سنتی برای کتابخوانی تبدیل شود؛ البته اگر اراده‌ای جدی برای این کار وجود داشته باشد.
ارسال نظر