گفتوگو با ابراهیم گله‌دارزاده درباره حاجی‌فیروز
نقطه پایان غم و تیرگی
پیشینه تاریخی حاجی‌فیروز به کجا می‌رسد؟
حاجی‌فیروز یکی از بازمانده‌های عصری است که معلوم نیست دقیقا به ماقبل آریایی‌ها می‌رسد یا برمی‌گردد به دوره‌ای که تلفیق باورهای بومی ایرانی ـ آریایی است یا مطلقا آریایی. هیچ سند دقیقی در این زمینه وجود ندارد. این سنت یا آیین به زمانی برمی‌گردد که پیش از دوره نوشتار است و به همین دلیل کشف تاریخ دقیق آن دشواری‌هایی دارد که هنوز به صورت روشن و قطعی مشخص نشده است. حاجی‌فیروز تجلی یک اسطوره گیاهی است که از سرزمین تاریکی آمده و نوید سرسبزی را به زمین می‌دهد.
نشانه‌شناسی صورت سیاه و لباس سرخ حاجی فیروز چیست؟
صورتش سیاه است چو از زیر زمین و سرزمین تاریکی می‌آید و پیراهن سرخ می‌پوشد که به‌رنگ آتش خورشید است. به‌هرحال می‌شود رنگ‌ها را تفسیر و توصیف کرد اما کشف ریشه قطعی کار پیچیده‌ای است.
کمی درباره ساز مورد استفاده او بگویید؟
حاجی‌فیروز از سازهای کوبه‌ای که از کهن‌ترین سازها هستند، استفاده می‌کند. این نکته را در نظر بگیرید که انسان‌ها اولین‌بار از سازهای کوبه‌ای استفاده کردند. نکته بعدی رقص و شادمانی اوست که گویی از غم سنگینی رهایی پیدا کرده و اولین کسی است که از به پایان رسیدن سرما و غم زمستان باخبر شده و با رقص و پایکوبی به خیابان آمده و مدام همه را به سربلندی و شادی دعوت می‌کند. او نقطه پایان غم و تیرگی و سرما و نیستی است و نمایانگر سنتی چندین هزار ساله در ایران. البته این آیین در طول تاریخ خلاصه و خلاصه‌تر و ساده و ساده‌تر شده است. اما حضورش همچنان گواه بر این است که این آئین پیش‌تر شاخ و برگ فراوانی داشته است. کمااینکه در اوستا در مورد اساطیر و اسطوره‌های ایرانی به وضوح و گستردگی درباره جدال بین ظلمت و نور و هستی و نیستی آمده است.
ارسال نظر