آثار تجسمی ایرانی-اسلامی سه برابر بیشتر از پارسال فروختند
کارنامه هنر ایران در حراج‌های ۲۰۲۰
هنر ایران با مجموع کل فروش معادل ۱۱ میلیون و ۱۵۰ هزار و ۳۰۰ پوند در سه حراج کریستیز، ساتبیز و بونامز، توانست بیش از ۶۰ درصد از فروش آثار هنر اسلامی در حراج‌های بین‌المللی را به خود اختصاص دهد. نکته قابل توجه در بررسی تحلیلی این حراج‌ها نشان می‌دهد که در سال گذشته آثار ایرانی حاضر در این سه حراج در مجموع چیزی کمتر از ۹/ ۴ میلیون پوند (شامل بونامز ۵۳ هزار پوند، ساتبیز ۵/ ۵۱۲ هزار پوند و کریستیز ۸/ ۳ میلیون پوند) فروخته شدند. با این حساب در بهار امسال عرضه آثار ایرانی چیزی نزدیک به افزایش ۳ برابری را تجربه کرده است.
با این حال مجموع فروش کلی حراج‌های هنر اسلامی کریستیز، ساتبیز و بونامز در بهار سال ۲۰۲۰ نشان می‌دهد که این سه حراج در مجموع معادل ۴۳/ ۱۷ میلیون پوند فروش داشتند. فروش همین سه حراجی در سال گذشته ۵/ ۲۷ میلیون پوند بوده است و با این حساب در نتیجه شیوع بیماری کرونا، کاهش فعالیت‌های اقتصادی هنر و همچنین برگزاری بعضی از این حراج‌ها به شکل آنلاین، افت شدید ۱۰ میلیون پوندی در فروش آثار هنر اسلامی به وجود آمده است.
کنار هم قرار دادن این دو گزاره یعنی کاهش ۴۰ درصدی فروش در بازارهای سه‌گانه ساتبیز، بونامز و کریستیز و در مقابل افزایش نزدیک به ۳۰۰ درصدی فروش آثار ایرانی نشان می‌دهد که هنر ایرانی بیش از همه دیگر هنرهای اسلامی منطقه توانسته بازارها را در اختیار و کنترل خود قرار بدهد.
کارنامه هنر ایران
ساتبیز: در حراج بهاره ساتبیز با وجود اینکه آثار نسبت به دوره‌های گذشته از تنوع خوبی در زمینه‌های مختلف برخوردار بود، اما فروش آثار هنری با رویکردهای خوبی مواجه نشد و از میان ۳۰۳ اثر ارائه شده تنها ۱۷۰ اثر به فروش رسید. دلیل این موضوع به تحلیل کارشناسان اقتصادی هنر به برگزاری نمایشگاه و حراج این رویداد به شکل آنلاین و همچنین کم شدن خریداران آثار هنری در دوران کرونا باز‌می‌گردد. در حراج جهان اسلام و هند ساتبیز ۲۱ اثر از حوزه تمدنی ایران ارائه شده بود که از این میان ۱۰ اثر ایرانی با فروش ۱/ ۱ میلیون پوندی، توانستند بیشترین رقم‌های فروش را به خود اختصاص دهند. پس از گران‌ترین اثر این حراج که صندوقچه‌ای هشت ضلعی به مبلغ ۵۱۹ هزار پوند بود و در جایگاه دوم گران‌ترین آثار این حراج، نسخه‌ای طلاکوب از دیوان حافظ با ۱۶۰ برگ به خط نستعلیق شیخ محمود پیربداغی که در ۱۴۶۲ میلادی خلق شده به قیمت ۳۷۵ هزار پوند چکش خورد.
بونامز: حراج‌خانه بونامز روز ۱۱ ژوئن (۲۲ خرداد) ۲۶۲ اثر هنری از کشورهای اسلامی و هند را در حراجی حضوری عرضه کرد. آثار ارائه‌شده در حراج هنر اسلامی بونامز شامل نقاشی، نگارگری، سرامیک، فلزکاری، جواهرات و منسوجات و بیشتر آنها متعلق به قرن ۱۹ میلادی بودند و این حراج با فروش کلی ۴۲۰ هزار پوند به کار خود پایان داد. در میان این آثار ۴۸ اثر از ایران ارائه شده بود که تنها ۱۴ اثر به مبلغ ۳/ ۵۳ هزار پوند فروش رفت و بیش از یک‌هفتم از فروش کلی حراج هنر اسلامی بونامز به هنر ایران اختصاص پیدا کرد. در میان آثار ایرانی، عکسی از مظفرالدین شاه ثبت شده توسط میرزا ابراهیم‌خان عکاس‌باشی در این حراج به قیمت ۵۶۲/ ۷ پوند چکش خورد. همچنین قرآنی با ۱۷۳ برگ به خط عبدالله عاشور متعلق به عصر قاجار بیش از ۵ هزار پوند عرضه شد و پرتره‌ای از فتحعلی‌شاه اثر حاج مصطفی طرزمی هاشمی به قیمت ۸/ ۳ هزار پوند فروخته شد.
کریستیز: حراج هنر جهان اسلام و هند کریستیز هم ۲۵ ژوئن (۵ تیر) با عرضه ۲۲۶ اثر هنری در لندن برگزار شد و ۱۳۲ قطعه از این آثار به فروش رسید تا این رویداد نیز با کاهش فروش و در نهایت با رکورد فروش کلی ۳/ ۱۳ میلیون پوندی به کار خود پایان دهد. اغلب رکوردهای این حراج به نام هنر ایران رقم خورد و بیش از دو سوم از فروش کل آن به هنر ایران اختصاص پیدا کرد. در این حراج ۶۶ اثر ایرانی شامل قرآن‌های خطی، آثار نگارگری و خوشنویسی، سفال، آبگینه و فرش عرضه شدند که تنها ۴۱ اثر از آنها با فروش کلی ۹/ ۹ میلیون پوند رکورد قابل توجهی برای هنر ایران در حراج‌های بین‌المللی به ثبت رساندند. رکورددار این حراج یک قرآن عصر تیموری متعلق به قرن ۱۵ میلادی از ایران بود که با بیش از ۷ میلیون پوند صدرنشین فروش شد تا به تنهایی بیش از نیمی از رقم کل حراج جهان اسلام کریستیز را به خود اختصاص دهد.
