سریال «معاویه» در کشورهای منطقه واکنش‌های متفاوتی را به وجود آورد
حاشیه‌های یک سریال پر‌خرج
ساترا با انتشار بیانیه‌ای از ممنوعیت دوبله و پخش این سریال در ایران خبر داد
چند روز پیش نمایش این سریال در عراق به دلیل میراث بحث‌برانگیز معاویه در میان مسلمانان، ممنوع شد و کمیسیون رسانه و ارتباطات عراق هم اعلام کرد پخش محتوای تاریخی بحث‌برانگیز ممکن است منجر به ایجاد تنش‌های مذهبی شود که می‌تواند وحدت اجتماعی را تهدید کند و ساختار جامعه را به‌ویژه در ماه رمضان برهم بزند. این کمیسیون دستور داد «MBC» عراق این سریال را پخش نکند، هرچند همچنان از طریق پلتفرم دیجیتال «شاهد» قابل‌دسترسی است.
البته ممنوعیت این سریال از مدت‌ها پیش قابل پیش‌بینی بود،چون تولید آن تهدیدی برای روابط دیپلماتیک بین عراق و عربستان سعودی محسوب می‌شد.دو سال پیش، مقتدی صدر، روحانی برجسته شیعه و چهره سیاسی عراق، از شبکه «MBC» خواسته بود تولید این سریال را متوقف کند. در واکنش به این سریال، شبکه العاشر عراق تهدید کرد که برنامه‌ای درباره ابولؤلؤ (پیروز نهاوندی)، فردی که عمر بن خطاب را به قتل رساند، تولید خواهد کرد. مقتدی صدر اما هر دو سریال را رد و اظهار کرد هیچ‌کدام مشروعیت ندارند و تنها باعث ایجاد تفرقه می‌شوند، زیرا معاویه نماینده اهل سنت نیست و ابولؤلؤ نیز نماینده شیعیان نیست.
علاوه بر نگرانی‌های مربوط به تحریک تنش‌های مذهبی، سریال «معاویه» به دلیل نحوه نمایش شخصیت‌های تاریخی اسلام مورد انتقاد قرار گرفته است.از این رو پخش این مجموعه در مصر هم حاشیه ساز شده و برخی شخصیت‌های مذهبی شدیدا از آن انتقاد کرده‌اند.
رضا عبدالواجد، رئیس دانشکده رسانه در دانشگاه الازهر مصر اعلام کرد که الازهر به عنوان یک نهاد نظارتی عمل نمی‌کند، اما با به تصور کشیدن یاران پیامبر (ص) مخالف است. سخنگوی موسسه دارالافتاء مصر نیز اظهار کرد بازنمایی شخصیت‌های تاریخی در صورتی مجاز است که شأن آنها حفظ شود و زندگی‌شان تحریف نشود.
با‌این‌حال، این نهاد تاکید کرد نمایش چهره ۱۰صحابه‌ای که پیامبر (ص) به آنها وعده بهشت داده بود مجاز نیست. از آنجا که سریال «معاویه» شامل شخصیت‌های عثمان بن عفان و علی بن ابی‌طالب (ع) می‌شود از این نظر مورد اعتراض قرار گرفته است.
همچنین یک وکیل مصری با نام هیثم مغربی اعلام کرده که برای ممنوعیت پخش این سریال در مصر شکایت حقوقی ارائه خواهد کرد. خالد صلاح، نویسنده سریال «معاویه»، در واکنش به انتقادها گفته است: «ما تاریخ را سیاه و سفید ننوشته‌ایم. معاویه فقط یک فرمانروا نبود، بلکه انسانی بود که زندگی کرد، رنج کشید، پیروز شد، اشتباه کرد و سرانجام مانند همه انسان‌ها به سرنوشت خود رسید.»
در همین رابطه خبرگزاری ایسنا در گزارشی نوشته میراث معاویه بن ابی‌سفیان، به‌ویژه در میان شیعیان، بحث‌برانگیز است. او در زمان پیامبر (ص) اسلام متولد شد و در ابتدا دعوت او را نپذیرفت. پدر و مادرش، ابوسفیان و هند بنت عتبه، از سرسخت‌ترین دشمنان اسلام بودند. در سال ۶۳۰میلادی، پس از فتح مکه توسط مسلمانان، او و خانواده‌اش اسلام آوردند.
حسن ترکاشوند، پژوهشگر تاریخ و کلام اسلامی، در برنامه سوره تلویزیون در معرفی معاویه گفته است: «یکی از بهترین راه‌هایی که می‌توان به باورهای معاویه دست پیدا کرد، مراجعه به فرمایشاتی است که از رسول اکرم (ص) نقل شده و در کتب اهل تسنن و شیعه هم آمده است و به‌نوعی یک روایت مشترک هستند. راه دیگر شناخت سخنان بزرگان و صحابه جهان اسلام است. با خواندن متن سخنان معاویه هم گاهی چهره واقعی معاویه نمایان می‌شود. تحلیل عملکرد او در مقابل حوادث و اتفاقات مختلف هم می‌تواند به این شناخت کمک کند.»
پخش این مجموعه در ایران هم با واکنش روبه‌رو شد و دیروز ساترا دوبله و هر نوع انتشار سریال «معاویه» در سکوهای صوت و تصویر فراگیر اعم از رسانه‌های ناشرمحور و کاربرمحور را ممنوع اعلام کرد. در متنی که توسط روابط‌عمومی ساترا منتشر شده آمده است: «بنا بر اعلام معاونت پایش و نظارت ساترا، سریال «معاویه» محصول شبکه MBC به دلیل روایت جدیدی از زندگی معاویه و سعی در تطهیر خاندان بنی‌امیه، در تمام رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر کشور، غیر‌قابل‌انتشار است.این سریال در برخی کشورهای اسلامی مانند عراق و مصر نیز به علت تاثیر آن در ایجاد تنش و به خطر افتادن انسجام اجتماعی ممنوع شده است؛ بر همین اساس با توجه به مکاتبه‌ای که از سوی سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی با سکوهای دارای مجوز از این سازمان در تاریخ ۱۳ اسفندماه سال جاری شده است، دوبله و هر نوع انتشار این محتوا ممنوع اعلام شد. همچنین به اطلاع می‌رساند برخی رسانه‌های کاربرمحور نسبت به انتشار نسخه زبان اصلی قسمت ۱ و ۲ اقدام کرده بودند که با همکاری دادستانی کل کشور نسبت به حذف دو قسمت یادشده از تمام رسانه‌های کاربرمحور اقدام شد.»
