برای صد ساله شدن باید نخست متولد شد
هوشیاری نسبت به انقلاب الگوریتم‌ها
با این همه باید دانست که همین انتظار بجا و معقول به یکی از چالش‌های اصلی فراروی نومدیران و حتی مدیران باتجربه تبدیل شده است. یکی از مهم‌ترین و پیچیده‌ترین حوزه‌های تکنولوژیک مرتبط با دنیای کسب‌وکار امروز، موضوع هوش مصنوعی به‌طور عام و الگوریتم‌ها به طور خاص است که عدم‌تسلط مدیران بر فرصت‌ها و پتانسیل‌های مرتبط با آن می‌تواند برای آنها گران تمام شود. اتوماسیون و هوش مصنوعی با پیشرفت‌های خیره‌کننده‌ای که در سال‌های اخیر پیدا کرده‌اند، می‌روند تا دنیای تجارت و بازارهای کسب‌وکار را به طور کامل فتح کنند. امروزه، بسیاری از آینده‌شناسان و دانشمندان بر سر این موضوع اتفاق نظر دارند که پیامدهای هوش مصنوعی و اتوماسیون در آینده را به سختی می‌توان با اطمینان و دقت پیش‌بینی کرد؛ به‌طوری‌که بعضی‌ها بر این اعتقادند که این تغییرات می‌توانند تاثیرات غیرمترقبه‌ای را بر جوامع وارد کنند و اوضاع را از کنترل خارج سازند، در حالی که بعضی دیگر بر پیامدهای رویایی و بسیار مثبت تسلط هوش مصنوعی بر بازارهای سرمایه تاکید می‌کنند. به هر حال چه بخواهیم چه نخواهیم چند سالی است که پای هوش مصنوعی به بازارهای سهام در جهان باز شده است و با پیشرفته‌تر شدن تکنولوژی‌های هوش مصنوعی و الگوریتم‌ها بر میزان اثرگذاری و تعیین‌کنندگی این تکنولوژی‌ها نیز افزوده می‌شود.
الگوریتم‌ها: سلاطین دنیای کسب‌وکارهای مالی
انقلابی که هوش مصنوعی و الگوریتم‌ها در بخش کسب‌وکار، به ویژه در حوزه خدمات‌رسانی مالی و بازارهای سرمایه به راه انداخته‌اند، چالش‌ها و فرصت‌های بسیاری را به دنبال خواهد داشت. امروزه بورس‌های بزرگ دنیا به مراکز عمده «داده‌های بزرگ» تبدیل شده‌اند که در آنها اطلاعات و داده‌های پردازش و تحلیل‌‌شده، از طلا هم ارزشمندترند و این اطلاعات هم‌اکنون توسط ماشین‌هایی در حال تولید شدن هستند که با استفاده از تکنیک‌های هوش مصنوعی و الگوهای تشخیصی پیشرفته عمل می‌کنند. هم‌اکنون نیز در بسیاری از بازارهای بزرگ سهام در جهان، در هر روز کاری تیم‌های متعددی با استفاده از جدیدترین اطلاعات برآمده از سیستم‌های هوش مصنوعی و تجزیه و تحلیل الگوریتم‌های پیشنهادی آنها برای ارائه بهترین پیشنهادها به سرمایه‌گذاران و سهامداران رقابت می‌کنند. در واقع امروزه رقابت اصلی در بازارهای سهام و سرمایه بین سیستم‌های مختلف هوش مصنوعی است و به‌عبارت روشن‌تر «نبردی بین الگوریتم‌ها.»
تحولات پیوسته و سازنده
پیشینه انقلاب الگوریتمی در بورس و بازارهای سرمایه به اوایل قرن بیست و یکم بازمی‌گردد؛ یعنی زمانی که انقلاب دیجیتال و تکنولوژی‌های دیجیتالی دنیا را فرا گرفت و به همین دلیل نمی‌توان شرایطی شبیه به «انفجار بزرگ» را برای این عرصه در نظر گرفت، بلکه روندی پیوسته و رو به رشد را باید در نظر گرفت که تیم‌های تحقیقاتی و عملیاتی متعددی در سراسر جهان آن را شکل می‌دهند و هر روز اکوسیستم‌های جدیدی در حال اضافه شدن به آن هستند. هر کدام از این اکوسیستم‌های نوظهور یکسری فرصت‌ها و امکانات مستقیم و غیرمستقیمی را به دنبال دارند که در مجموع می‌توانند انقلابی عظیم در دنیای پول و سرمایه به وجود آورند. به عنوان مثال، یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان آمریکایی توانسته سیستمی به نام ریسک‌بات (Riskbot) تولید کند که یک ابرکامپیوتر پیشرفته است که با هدف رصد و کنترل ابرکامپیوترهای متعدد طراحی شده است. ریسک‌بات به گونه‌ای طراحی شده که می‌تواند تمام ترافیک مبادلات مالی در بازارهای سرمایه را رصد کرده و از مجموعه آنها یکسری الگوهای پیشنهادی برای سرمایه‌گذاری و خرید و فروش سهام ارائه دهد. ریسک بات تنها یکی از اکوسیستم‌های هوشمند چند گیگابایتی ارائه‌دهنده اطلاعات بزرگ به فعالان بورس است و کمیت و کیفیت چنین اکوسیستم‌هایی به طور فزاینده‌ای در حال گسترش است.با این حال، مانند هر اختراع دیگری، سیستم‌های هوشمند تجزیه و تحلیل بازارهای مالی و الگوریتم‌های شناسایی تحولات بازار بورس نیز می‌توانند بستر چالش‌ها و سوء استفاده‌های گوناگونی باشند که فعالان این عرصه باید با هوشیاری کامل با این چالش‌ها و مخاطرات مقابله کنند.
افق‌های پیش‌رو
ما چه بخواهیم و چه نخواهیم باید به ورود و عرض اندام روبات‌ها در دنیای کسب‌وکار و مدیریت تن بدهیم، چرا که این امر به عقیده بسیاری از صاحب نظران و آینده‌شناسان امری حتمی و گریزناپذیر است. در گزارش اخیر مجمع جهانی اقتصاد با عنوان «آینده مشاغل» که در جریان برگزاری اجلاس ۲۰۱۸ داووس ارائه شد، پیش‌بینی شده که تا سال ۲۰۲۳ بیش از ۲۵ درصد مشاغلی که هم‌اکنون توسط انسان‌ها انجام می‌شود به روبات‌ها سپرده خواهد شد که به صورت اتوماسیون و بدون دخالت انسان انجام می‌گیرند. این مساله شامل برخی مشاغل و پست‌های مدیریتی نیز خواهد شد. پیش‌بینی آینده‌شناسان حکایت از آن دارد که تا سال ۲۰۳۰ این درصد به بیش از ۵۰ درصد خواهد رسید که سهم مشاغل مدیریتی در این افزایش چشمگیرتر خواهد بود. به هر حال، این جهش بزرگ در دنیای مدیریت بیم‌ها و امیدهای بسیاری را نیز به دنبال خود آورده است: امید از این بابت که کیفیت مدیریت به واسطه پیشرفت‌ها در زمینه هوش مصنوعی ارتقا یابد و علاوه بر آن سود هنگفتی نیز نصیب شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران شده و آنها را به سرمایه‌گذاری‌های بیشتر در این زمینه ترغیب کند. از سویی دیگر بیم‌ها و نگرانی‌هایی نیز در ارتباط با چگونگی کنار آمدن کارکنان، شرکا و مشتریان با پیامدهای منفی و پیش‌بینی‌نشده ناشی از حضور و نقش‌آفرینی افسارگسیخته فرآورده‌های هوش مصنوعی در بدنه مدیریتی شرکت‌ها و سازمان‌ها وجود دارد.
alavitarjomeh@gmail.com
