راز عملکرد برتر کسبوکارها در سوئیس
سوئیس به نسبت تولید ناخالص داخلی (GDP) خود، بالاترین تراکم شرکتهای فورچون ۵۰۰ را در دنیا دارد. شرکتهای چندملیتی حدود یک سوم بازدهی اقتصادی سوئیس را به خود اختصاص دادهاند که سهم آن بسیار بیشتر از کشورهای دیگر در همین اندازه است. شرکتهای خارجی هم هر چه بیشتر به سمت سوئیس کشیده میشوند. مثلا گوگل بزرگترین مرکز مهندسی خود در خارج از آمریکا را در زوریخ راهاندازی کرده است. شرکتهای سهامی سوئیس از همتایان اروپایی خود بهتر عمل میکنند: شاخص بازار سهام سوئیس در پنج سال گذشته ۲۹ درصد صعود کرده که این رقم برای Stoxx ۵۰ اروپا فقط ۳ درصد بوده است. نام کسبوکارها در سوئیس فراتر از مرزهای این کشور رفته و در حوزههای بانکداری (UBS و کردیت سوئیس)، بیمه (Swiss Re و زوریخ)، داروسازی (روش و نووارتیس)، غذا (نستله)، تجارت کالاهای اساسی (گلنکور و گانور)، ساعت (رولکس، پتک فیلیپ، ریچمونت)، هتل و شکلات گسترش یافته است.
این تبلور کسبوکارها در سوئیس چند توضیح دارد. یکی از آنها به گفته رئیس نستله، ساختار سیاسی این کشور است. سوئیس یک جمهوری فدرال است که از ۲۶ کانتون تشکیل شده و دولت مرکزی قدرت و دخالت چندانی ندارد. ترکیب اینها با دموکراسی مستقیم، قوانین غیربوروکراتیک، دانشگاههای قوی در پژوهش و رقابت در آموزش و وضع مالیات بین کانتونها، به این موفقیت دامن زدهاند. سوئیس در بیشتر تاریخ خود کشوری فقیر بوده است. خاک غیرحاصلخیز که بیشتر وقتهای سال برف آن را پوشانده، کشاورزی را تقریبا غیرممکن کرده بود. بنابراین وقتی توسعه اقتصادی سوئیس در قرن ۱۹ شروع شد، کانتونهایی مثل زوریخ یا بازل، تخصصگرایی در صنایعی را که ارزش افزوده زیاد دارند، شروع کردند. سنت گالن بر نساجی متمرکز شد؛ زوریخ بر ابریشم و نخریسی تمرکز کرد؛ برن به مرکز تجارت پنیر تبدیل شد و بازل قطب بهرهبرداری از صنایع دارویی و شیمیایی شد. ساعتسازی هم عمدتا از ژنو تا بازل انجام میشود و صنایع بانکداری و بیمه هم در ژنو و زوریخ متبلور شدهاند.
این تلاشها مدیون «موضع بیطرفی» سوئیس هم هست که در سال ۱۸۱۵ در کنگره وین تصویب شد و این کشور را از دو جنگ جهانی که در قرن گذشته بقیه اروپا را تخریب کرد، در امان نگه داشت. همزمان این کشور از جریان ورودی نیروهای ماهری که از تلاطم کشورهای دیگر فرار میکردند و همچنین از پولهایی که در بانکهای سوئیس ذخیره میشد، بهره برد. بنیانگذار شرکت نستله، هنری نستله، زمانی گفته بود خارجیها دلیل اصلی موفقیت کسبوکارهای سوئیسی هستند. مثلا بنیانگذار ساعت پتک فیلیپ، آنتونی نوربرت پتک، لهستانی بود. یکی از بنیانگذاران سواچ، نیکولاس هایک بود که اصالت لبنانی داشت. تقریبا نیمی از مدیران عامل بزرگترین شرکتهای سوئیس، خارجی هستند. مدیرعامل روش، اتریشی است؛ مدیرعامل گلنکور از آفریقای جنوبی و مدیرعامل نووارتیس هندی-آمریکایی.