تسلط دوباره خودروها بر پیاده‌راه؟

تبدیل این محور به پیاده‌‌‌راه ایده‌‌‌ای بود که در سال ۱۳۹۱ با وجود مخالفت‌‌‌های بسیار چه در بدنه مدیریت شهری و چه از سوی کسبه و ساکنان خیابان ۱۷ شهریور شکل اجرایی پیدا کرد. هرچند اجرای چنین ایده‌‌‌ای نیازمند مقدماتی از قبیل توجیه و همراه کردن مردم درباره مزایای کاهش تسلط خودروها بر شهر و اختصاص بخشی از سهم معابر خودرویی به پیاده‌‌‌ها بود، اما چون این مقدمات به درستی طی نشد، این طرح از ابتدا مخالفان زیادی داشت. شهردار وقت تهران در آن زمان با اذعان به مشکلاتی که در این پروژه وجود دارد، در عین حال گفته بود اگر شهروندان تحمل کنند، در آینده این پروژه یکی از مهم‌ترین پروژه‌‌‌های شهر خواهد بود که مردم از مزایای آن بهره‌‌‌مند می‌‌‌شوند. فقدان همراهی مردم در زمان اجرای این پروژه سبب شد این پروژه در سال‌های اول افتتاح، همواره در کشمکش تغییر ماهیت و بازگشایی دوباره محور پیاده به روی خودروها باشد. اما با گذشت زمان و تغییرات کالبدی صورت گرفته، پیاده‌‌‌پذیری این محور افزایش یافت و مردم نیز رفتار ترافیکی و انتخاب مسیر خود را با شرایط جدید محدوده مذکور تطبیق دادند. این تطبیق شاید زمانی به درازای چند سال را به خود اختصاص داد و شهروندان به‌ویژه کسبه این محور تا رسیدن به نقطه پذیرش و جاافتادن ابعاد این تصمیم برای اهالی محله، هزینه‌‌‌های زیادی متحمل شدند. حالا پس از اینکه آرام‌‌‌سازی این محور به نتیجه قابل قبولی رسیده، ‌‌‌ خیابان ۱۷ شهریور یکباره تبدیل به محور تردد خودروها شده است.

این تصمیم شاید همان‌‌‌قدر سوال‌‌‌برانگیز است که به عنوان مثال شهرداری تهران پیاده‌‌‌راه ۱۵ خرداد در راسته بازار بزرگ تهران را پس از گذشت بیش از یک دهه از اختصاص مسیر به پیاده‌‌‌روی، یکباره به روی خودروها باز کند. چنین تصمیماتی حداقل از دو جهت تامل‌‌‌برانگیز است؛ نخست اینکه کاهش سهم خودروها از عرصه شهر و افزایش سهم پیاده‌‌‌ها، رویکردی است که در سال‌های اخیر محور برنامه‌‌‌های ترافیکی در ابرشهرهای پرترافیک جهان است و دیگر بر کسی پوشیده نیست که هر چه سهم خودروها از عرصه‌‌‌های شهری بیشتر باشد، به افزایش ترافیک القایی منجر می‌شود. علاوه بر این تغییر رفتارهای ترافیکی نه دفعی، بلکه تدریجی است و در شرایطی که یک محور پس از سال‌ها صرف وقت و هزینه «پیاده‌‌‌پذیر» شده، برگشت از مسیر طی شده فاقد توجیه است