چرا تحقق رویای نفتی عربستان به تعویق می‌افتد؟
هراس آمریکایی آل‌سعود
پسر سلمان خواهان بهره‌برداری سیاسی
به گزارش وال‌استریت ژورنال، دو سال پس از آنکه شاهزاده بن‌سلمان اعلام کرد که قصد دارد شرکت دولتی نفت این کشور یعنی آرامکو را به بزرگترین شرکت عمومی جهان بدل کند، مذاکرات پادشاهی و مشاورانش در مورد مساله مهم محل واگذاری سهام این شرکت به بن‌بست رسیده است.ظواهر امر نشان می‌دهد بن‌سلمان اصرار دارد که عرضه اولیه آرامکو در بورس اوراق بهادار نیویورک انجام شود؛ اما مشاوران خارجی و مقامات آرامکو هشدار داده‌اند محل مورد نظر شاهزاده می‌تواند به باز شدن پرونده شکایت قربانیان حادثه تروریستی یازده سپتامبر منجر شود. تیر ماه سال گذشته، گزارش ۲۸ صفحه‌ای کنگره آمریکا از واقعه تروریستی ۱۱ سپتامبر که در سال ۲۰۰۲ مهر محرمانه روی آن خورده بود، منتشر شد. انتشار این ۲۸ صفحه پرده از نقش دولت سعودی در این واقعه تروریستی برداشت و به رسوایی آل‌سعود در جامعه آمریکا منجر شد. با چراغ سبز رئیس‌جمهور این کشور، باراک اوباما، قربانیان این واقعه از دولت سعودی شکایت کردند اما با حمایت رئیس‌جمهوری جدید این کشور، دونالد ترامپ از خاندان سعودی و اعلام اینکه دولت در این حرکت تروریستی نقشی نداشته، روند شکایات قربانیان به بن‌بست خورده است.اما همانطور که پیش از این «دنیای اقتصاد» در گزارشی با عنوان «دو نگاه متضاد به رویای سعودی» به نقل از فایننشال تایمز اعلام کرده بود، علاقه عربستان برای محرمانه ماندن اطلاعات آرامکو یکی دیگر از موانع عرضه عمومی سهام این شرکت به خصوص در بازار نیویورک است. بورس نیویورک قوانین بسیار سخت‌گیرانه‌ای برای پذیرش شرکت‌ها دارد و بر اساس این قوانین تمامی اسناد مالی و حجم ذخایر نفتی عربستان باید به‌طور شفاف در اختیار سرمایه‌گذاران قرار گیرد. این در حالی است که عربستان همواره با اطلاعات آرامکو مانند یکی از اطلاعات طبقه‌بندی شده و محرمانه برخورد کرده است.
با این حال منابع آگاه می‌گویند در اوایل برنامه‌ریزی‌ها، بن‌سلمان به مشاوران خود گفته بوده که علاقه‌مند است سهام آرامکو در بورس نیویورک عرضه شود چراکه NYSE امکان دسترسی به بیشترین تعداد سرمایه‌گذار را به آرامکو می‌دهد و افزایش اعتبار برای این شرکت به دنبال دارد. با این حال این افراد اخیرا گفته‌اند که نگاه پسر سلمان به تقویت روابط سیاسی و اقتصادی با آمریکا است و او معتقد است که عرضه سهام آرامکو در بازار نیویورک به تقویت روابط او با دونالد ترامپ و دامادش، جرد کوشنر کمک می‌کند. شاهزاده محمد به مشاوران خود گفته است که او فکر می‌کند ترامپ و کوشنر می‌توانند برخی مقررات را تسهیل کنند تا عرضه آرامکو در بازار نیویورک با مشکل مواجه نشود یا اینکه امکان طرح دعوی قربانیان واقعه ۱۱ سپتامبر را محدود کنند. با این حال مشاوران به شاهزاده گفته‌اند که ترامپ هیچ‌گونه نظارت مستقیم بر مقررات بورس یا پرونده‌های ۱۱سپتامبر ندارد.
البته این علاقه برای عرضه آرامکو در NYSE از سوی مقامات آمریکایی نیز مطرح است. نوامبر گذشته ترامپ در توییتر خود نوشت «باید خیلی از عربستان سعودی برای انتخاب بازار اوراق بهادر نیویورک برای عرضه اولیه آرامکو ممنون بود، این برای آمریکا بسیار حائز اهمیت است.» در واقع این حجم از ورود سرمایه به بازار بورس مساله‌ای نیست که کشورها به راحتی از کنار آن عبور کند. ترزا می، نخست‌وزیر بریتانیا نیز به دنبال جذب سعودی‌ها برای عرضه سهام آرامکو در بورس لندن است. وی معتقد است با جذب IPO آرامکو در بورس لندن در دوران پسابرگزیت، معاملات این بازار رونق خواهد یافت و از انتقادات نسبت به خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا خواهد کاست.
«تداول» پیشنهاد مدیران و خاندان سعودی
آنطور که وال‌استریت ژورنال گزارش می‌دهد، خالد الفالح وزیر انرژی عربستان سعودی از مخالفان عرضه سهام آرامکو در بازار بورس نیویورک است. پادشاهی و مقامات شرکت علاقه دارند سهام آرامکو تنها در بازار بورس داخلی عربستان که «تداول» نامیده می‌شود، عرضه شود. اما مشاوران نگرانند تداول ظرفیت و توان چنین عرضه‌ای را نداشته باشد. ارزش آرامکو ۳/ ۱ تا ۲ تریلیون دلار برآورد می‌شود، در حالی که ارزش بازار تداول در مجموع تنها ۴۵۱ میلیارد دلار است. بنابراین عرضه ۱۰۰ میلیارد دلار از سهام آرامکو حدود یک‌چهارم کل ارزش تداول ارزش دارد. از سوی دیگر درهای بازار سهام عربستان تنها از سال ۲۰۱۵ به روی سرمایه‌گذاران خارجی باز شده و در حالی که بازار‌های سهام جهان دارای چندین کاستودین (custodian) برای تسهیل و پیگیری معاملات هستند، تنها کاستودین تداول بانک بریتانیایی HSBC است. بنابراین بورس داخلی عربستان بازاری نیست که چندان برای سرمایه‌گذاران خارجی آشنا باشد. از این‌رو در صورتی که سهام آرامکو تنها در تداول عرضه شود، نمی‌تواند نتیجه مورد دلخواه را برای بن‌سلمان به‌دنبال داشته باشد. با این حال گفته می‌شود در جلسات اخیر تیم واگذاری سهام آرامکو تنها درخصوص واگذاری سهام این شرکت در تداول در اکتبر سال‌جاری بحث و مذاکره می‌کنند. برخی منابع آگاه به والاستریتژورنال اعلام کرده‌اند که عرضه اولیه آرامکو در تداول ممکن است با خرید بخشی از سهام این شرکت توسط صندوق‌های دولتی سرمایه‌گذاری (sovereign-wealth fund) کشورهایی چون چین، روسیه و سنگاپور همراه باشد. در گزارش «دنیای‌اقتصاد» با عنوان «دو نگاه متضاد به رویای سعودی» درخصوص اینکه فروش سهم ۵ درصدی آرامکو به دولت چین می‌تواند یک راه جایگزین برای عرضه عمومی سهام این شرکت باشد به تفصیل توضیح داده شده است. با این اقدام دولت سعودی نه‌تنها از بزرگترین مشکل در این مسیر یعنی شفاف‌سازی و انتشار عمومی آمار و اطلاعات شانه خالی خواهد کرد، بلکه برای استحکام روابط خود با دولت قدرتمند چین گام برخواهد داشت.
دو گزینه برای عرضه در بورس‌های بین‌المللی
در گزارش والاستریتژورنال همچنان دو راه حل دیگر برای خاندان سعودی برای فرار از مشکلات حقوقی که در آمریکا احتمالا دامن عرضه اولیه آرامکو را خواهد گرفت، مطرح شده است. والاستریتژورنال در این خصوص می‌نویسد: «سال گذشته بن‌سلمان برای واگذاری سهام آرامکو با مدیران برخی شرکت‌های تجاری بین‌المللی از جمله جی‌پی‌مورگان و مورگان‌استنلی دیدار و گفت‌وگو کرد اما چندی است که مذاکرات در این خصوص به شکل داخلی انجام می‌شود و او تنها با الفالح و برخی وزیران ارشد دولت سعودی دیدار داشته است.» بر اساس این گزارش، بورس لندن دیگر گزینه‌ای است که الفالح و وزاری ارشد سعودی در این جلسات به بن‌سلمان برای عرضه اولیه سهام آرامکو پیشنهاد داده‌اند چراکه ریسک حقوقی کمتری دارد.
اما گزینه دوم که تیم واگذاری سهام آرامکو به مدیرعامل این شرکت داده‌اند، پیچیدگی بیشتری دارد. بر اساس این گزارش، اخیرا برخی مقامات تیم واگذاری سهام آرامکو در جلسه‌ای با امین ناصر گفته‌اند که هنوز فرصت عرضه سهام این شرکت در بازار نیویورک وجود دارد. یکی از پیشنهادهای ارائه شده به این شکل بوده که شرکتی تابع آرامکو با برخی دارایی‌های مشخص در بالادست و پایین‌دست صنعت نفت این کشور تشکیل و سپس این شرکت در بازار سهام نیویورک عرضه شود. این حرکت می‌تواند از درگیری کل شرکت آرامکو با پرونده‌های قضایی احتمالی جلوگیری کند. با این حال این ایده به‌عنوان «آخرین گزینه» روی میز مطرح است.
این اختلافات و طولانی‌شدن پروسه انجام کارها به‌خصوص در‌باره محل واگذاری سهام آرامکو باعث شده که برخی منابع به والاستریتژورنال بگویند انجام این امر در سال‌جاری نشدنی است. والاستریتژورنال می‌گوید تیم واگذاری سهام آرامکو بسیار خسته‌اند و بانک‌هایی که در این پرونده حضور دارند، می‌گویند در حال تلاش برای حفظ کارکنان در این پروژه هستند. غالب آنها از این کار فرسایشی بسیار خسته شده و می‌گویند IPO آرامکو هرگز اتفاق نخواهد افتاد. بانکداران نیز اعلام کرده‌اند تا‌کنون ندیده‌اند شرکتی در دنیا به این سبک و سیاق کار کند چراکه به‌طور معمول ابتدا شرکت‌ها محل واگذاری را تعیین می‌کنند و سپس به سراغ مراحل بعدی کار می‌روند، روندی که کاملا برعکس در عربستان طی شده است. با این حال برخی دیگر از منابع آگاه در گفت‌وگو با والاستریتژورنال گفته‌اند، اگر شاهزاده به‌زودی درخصوص محل این واگذاری تصمیم‌گیری کند، هنوز می‌توان به واگذاری سهام آرامکو در سال جاری امید داشت.
ارسال نظر