آن‌طور که رویترز گزارش داده بود، عربستان و روسیه برخلاف آنچه در نشست الجزایر مدعی شده بودند، کاملا همراستا و هماهنگ با سیاست‌های واشنگتن برای افزایش تولید اعلام آمادگی کرده‌اند و افشای توافق روس‌ها و سعودی‌ها برای افزایش عرضه موجب افت قیمت‌ها در روز پنجشنبه شد. افشای این خبر همچنین گزارش‌ «دنیای اقتصاد» تحت عنوان «مثلث نفتی علیه تهران؟» و همچنین اظهارات نماینده کنونی ایران در اوپک، حسین کاظم‌پور‌اردبیلی را درخصوص اتحاد روسیه و عربستان برای افزایش تولید و گرفتن سهم ایران در بازار نفت که در «دنیای اقتصاد» در گزارشی با عنوان «متهمان تصاحب سهم نفتی ایران» منتشر شده بود، تایید می‌کند.

به گزارش «دنیای اقتصاد» به نقل از بلومبرگ، بهای نفت خام برنت، نفت شاخص بازار آیس لندن روز گذشته تا لحظه تنظیم این گزارش (ساعت ۱۶ به وقت تهران) ۲۶ سنت افزایش یافت و به ۸۵دلار بر بشکه نزدیک شد. این در حالی است که قیمت این نفت شاخص در آخر معاملات روز چهارشنبه به بیش از ۸۶ دلار بر بشکه صعود کرده بود، اما روز پنجشنبه قیمت برنت نزدیک به دو دلار افت را تجربه کرد. نفت وست تگزاس اینترمدیت، نفت شاخص در بازار نایمکس نیویورک، نیز روز گذشته ۳۶ سنت رشد کرد و به قیمت ۷/ ۷۴ دلار بر بشکه معامله شد. این نفت شاخص نیز روز چهارشنبه تا قیمت ۵/ ۷۶ دلار بر بشکه صعود کرده بود.

بازار نفت در یک ماه اخیر با شیب تندی مسیر صعودی را طی کرده و مدام رکورد‌های جدیدی از خود به جا می‌گذارد. مهم‌ترین‌ دلیل افزایش قیمت‌ها نگرانی از تحریم نفت ایران است. ۵ نوامبر مصادف با ۱۴ آبان ماه تحریم‌های نفتی ترامپ علیه ایران آغاز می‌شود. غالب کارشناسان بر این باورند که هرچند بر اثر تحریم‌ها ترامپ به هدف خود مبنی بر «به صفر رساندن صادرات نفت ایران» نخواهد رسید، اما احتمالا میزان صادرات نفت ایران به سطح پیش از برجام یعنی حدود یک میلیون بشکه در روز سقوط خواهد کرد. این به معنای خروج بیش از ۵/ ۱ میلیون بشکه نفت از بازار است. نگرانی از عرضه نفت ایران در حالی است که در برخی نقاط دیگر جهان با اختلالات عرضه مواجهیم، به‌طور مثال تولید نفت ونزوئلا مدام در حال کاهش است یا اینکه رشد تولیدی که برای برزیل پیش‌بینی می‌شد محقق نشده است. از سوی دیگر سمت تقاضای نفت تا کنون قوی‌تر از برآوردها ظاهر شده است. این دو موضوع سیگنال تنگنای عرضه و کمبود نفت در ماه‌های پیش‌رو را به بازار مخابره کرده است. همچنین چشم‌انداز کمبود عرضه به نوبه خود موجب افزایش هجوم سرمایه‌گذاران بازار غیرنقدی نفت به سوی قراردادهای انتظار برای رشد قیمت‌ها (net long position) شده و این موضوع خود رشد قیمت‌ها را تسریع کرده است.در حال حاضر تنها دو اتفاق می‌تواند از کمبود عرضه جلوگیری کند، یا اینکه تولیدکنندگانی چون عربستان و روسیه بتوانند با افزایش تولید جای خالی ایران را در بازار پر کنند؛ یا اینکه رشد شدید قیمت‌ها و تنگنای بازار ترامپ را وادار کند که در برابر سیاست‌های سرسختانه خود در قبال ایران قدری عقب‌نشینی کند.

اتحاد روسی- سعودی

در این میان اما شاهد تلاش‌های ترامپ برای افزایش تولید نفت روسیه و عربستان هستیم. آمریکا به‌طور آشکار و پنهان مذاکرات بسیاری با مقامات روسی و سعودی داشته و از آنها خواسته تا با افزایش تولید، واشنگتن را برای تحریم نفت ایران و جلوگیری از رشد قیمت‎ها در اثر کمبود عرضه همراهی کنند. هرچند او به‌طور مستقیم و با لحن توهین‌آمیز بارها به عربستان و اوپک دستور داده که تولیداتشان را افزایش دهند، اما شواهد نشان می‌دهد که روس‌ها نیز در این مسیر به خوبی با سعودی‌ها همراهی کرده‌اند. آنطور که رویترز به نقل از منابع آگاه اعلام کرده است، روسیه و عربستان سعودی ماه گذشته و پیش از نشست الجزایر به یک توافق محرمانه برای افزایش تولید نفت و مهار افزایش قیمت‌ها دست یافته‌اند و پیش از نشست الجزایر، آمریکا را از این توافق مطلع کرده‌اند. نشست الجزایر حدود دو هفته پیش با حضور حداکثری کشورهای تولیدکننده نفت اوپک و غیراوپک در الجزایر برگزار شد. مهمترین خبر منتشر شده از این نشست به «جواب رد کشورهای تولیدکننده نفت به درخواست ترامپ» اختصاص داشت. در واقع بعد از این نشست وزرای نفت عربستان و روسیه هم صدا با هم اعلام کردند که بازار به افزایش عرضه نفت نیاز ندارد، این در حالی بود که دو روز پیش از آن ترامپ در توییتر خود مجددا به اوپک دستور داده بود تولیدات خود را افزایش دهد.

اما چهار منبع آگاه به رویترز اظهار کردند خالد الفالح، وزیر انرژی عربستان و الکساندر نواک، همتای روسی او توافق کرده‌اند تولید نفت را در فاصله سپتامبر تا دسامبر افزایش دهند. یکی از این منابع آگاه گفته است، «روس‌ها و سعودی‌ها توافق کردند بی‌سرو‌صدا نفت بیشتری به بازار وارد کنند و این طور نشان دهند که برای تولید بیشتر نفت به دستور ترامپ نگاه نمی‌کنند.» بازار انتظار داشت عربستان و روسیه در نشست الجزایر، افزایش تولید به میزان ۵۰۰ هزار بشکه در روز را اعلام کنند؛ اما با مخالفت برخی از اعضای اوپک از جمله ایران که هدف تحریم‌های آمریکا قرار دارد، این دو کشور تصمیم گرفتند تصمیم رسمی خود را تا زمان نشست رسمی اوپک در دسامبر اعلام نکنند. رویترز نوشته است که وزیر انرژی آمریکا پیش از نشست الجزایر، از برنامه عربستان و روسیه برای افزایش تولید آگاه بوده و در سپتامبر، سه بار با فالح و یک بار با نواک دیدار کرده بود.

خبر «توافق پنهان روسیه و عربستان برای افزایش تولید» دو نکته را به خوبی نشان می‌دهد، اول از همه اینکه همان‌طور که رویترز نیز در متن خبر خود اشاره کرده، این توافق محرمانه بار دیگر بر این حقیقت تاکید می‌کند که روسیه و عربستان سعودی پیش از مذاکرات با سایر اعضای اوپک و دیگر کشورهای حاضر در توافق نفتی، بر سر مسائل مهم و کلیدی خود به توافق می‌رسند و درباره سیاست‌های تولید نفت به‌صورت دوجانبه تصمیم می‌گیرند. در واقع به نوعی همان‌طور که وزیر نفت کشورمان در مصاحبه اخیر خود با بلومبرگ و پلاتس تاکید کرده بود این دو کشور تصمیم‌گیری‌های مهم را خارج از اوپک می‌گیرند و این زنگ خطر بزرگی برای تضعیف هرچه بیشتر اوپک است.

اما موضوع دومی که خبر یاد شده از آن پرده بر می‌دارد، این است که روسیه و عربستان اعضای اوپک و تولیدکنندگان نفت را در نشست الجزایر اغفال کرده و بازی داده‎‌اند. در واقع واکنش و اظهارات وزیر انرژی روسیه و به خصوص وزیر انرژی عربستان بعد از نشست الجزایر تعجب بسیاری را به همراه داشت و این سوال مطرح بود «چطور عربستان که همواره از دستورات ترامپ پیروی می‎کند و حتی از پیش از خروج آمریکا از برجام به او وعده مساعدت و همراهی داده بود» حال «دست رد» به سینه ترامپ زده است؟ خبر رویترز نشان می‌دهد که تمام آنچه گفته شده بود تنها ظاهر قضیه است و تمام توافقات و هماهنگی‌ها از پیش با واشنگتن انجام شده است.

یکی دیگر از موضوعات مورد توجه در پس پرده این خبر، ادامه سیاست یک بام و دو هوای روسیه است. پوتین رئیس‌جمهور روسیه هفته گذشته در همایش «هفته انرژی روسیه» ترامپ را مقصر قیمت نفت دانست. پوتین گفته بود: «نگرانی ترامپ درخصوص قیمت‌ها تا حدودی درست است، اما اگر او به دنبال مقصر افزایش قیمت‎‌ها است به آینه نگاه کند.» رئیس‌جمهور روسیه اعلام کرده بود که مسائلی چون «تحریم نفت ایران» که از اقدامات دولت آمریکا است موجب افزایش قیمت‌ها شده است. مقصر دانستن ترامپ برای افزایش قیمت‌ها و سرزنش او برای سیاستش که به مداخله در بازار نفت منجر شده از سوی بالاترین مقام روسیه در حالی است که این کشور با عربستان برای افزایش تولید و جبران نفت ایران در بازار متحد شده. «دنیای اقتصاد» پیش از این در گزارشی تحت عنوان «تناقض‌گویی نفتی روس‌ها» به این موضوع اشاره کرده بود.

اخبار مرتبط