ترامپ چگونه تصمیمات صادرکنندگان نفتی را بی‌ثمر می‌کند؟
آشفتگی اوپک در هدف‌گیری
از سوی دیگر حال که اوپک کاهش عرضه را هدف‌گذاری کرده است، موضوع تحریم نفتی ونزوئلا توسط ترامپ پیش آمده و این شرایط می‌تواند به تغییر سیاست اوپک منجر شود. این شرایط نتیجه‌ای جز آشفته کردن هرچه بیشتر بازار نفت به دنبال نداشته است. جولیان لی، تحلیلگر بازار نفت در بلومبرگ بر این باور است که «مشکل اوپک و متحدانش این است که این کشورها آنطور که برخی گمان می‌کنند، بر بازار نفت کنترل ندارند و عوامل خارجی بسیاری در بازار و تعیین جهت قیمت‌ها موثر هستند. این موضوع باعث شده که آنها نتوانند زمان‌بندی درستی برای اقدامات خود داشته باشند.» اما اثرگذاری عوامل خارجی بر تصمیمات اوپک در یک سال گذشته شدت بیشتری یافته و به گفته لی، این عوامل خارجی از سوی آمریکا بوده است. وجود ترامپ در صدر قدرت آمریکا باعث شده مدام اقدامات غیرمنتظره‌ای از سوی این کشور رخ دهد و بازار نفت را تحت تاثیر قرار دهد؛ اوپک نیز مدام خود را با سیاست‌های ترامپ هماهنگ می‌کند و این موضوع عدم ثبات در تصمیم‌گیری‌های اوپک را در پی‌داشته است.
خطا در هدف‌گذاری برای افزایش عرضه
افزایش شدید قیمت نفت و سپس سقوط آن در نیمه دوم سال یک مثال خوب درخصوص اشتباه در هدف‌گذاری اوپک است. به دنبال خروج آمریکا از برجام در ماه مه، ترامپ از پادشاه سعودی خواست که تولیدات خود را افزایش دهد تا مانع از ایجاد کمبود عرضه بعد از تحریم نفت ایران شود. عربستان به دنبال این درخواست در نشست اوپک در ماه ژوئن خواهان پایان دادن به توافق نفتی شد. در این نشست نهایتا بنا شد که اوپک و متحدانش تولیدات خود را آنقدر افزایش دهند که سطح پایبندی به توافق به ۱۰۰درصد برسد و هرگونه کاهش عرضه ناخواسته از سوی دیگر اعضای اوپک جبران شود. پیش‌بینی می‌شد که بر اساس این توافق بیش از یک میلیون بشکه به عرضه اوپک و متحدانش افزوده شود.
با وجود اینکه عربستان به خوبی با آمریکا برای تحریم نفتی ایران همراهی کرده بود، قیمت نفت در سه ماه سوم سال رشد شدیدی را تجربه کرد و حتی به بیش از ۸۶ دلار بر بشکه رسید. لی بر این باور است که مهم‌ترین عامل رشد شدید قیمت نفت ادعاهای دولت ترامپ بود که مدام از هدف‌گذاری برای توقف کامل صادرات نفت ایران سخن می‌گفتند. رشد تولید نفت عربستان تا ماه نوامبر یعنی همزمان با شروع تحریم‌های نفتی ایران ادامه یافت و در این ماه تولید این کشور به ۰۷/ ۱۱ میلیون بشکه در روز رسید که رکورد بیسابقهای محسوب می‌شود. با وجود این رشد تولید، ترامپ همزمان با شروع تحریم‌ها جواز تداوم واردات از تهران را به هشت کشور خریدار نفت صادر کرد و این موضوع یکی از دلایل مهم رفع نگرانی بازار نفت از ایجاد کمبود عرضه محسوب می‌شود. لی می‌گوید: «تصور کنید که این اقدام ترامپ تا چه حد باعث تعجب سعودی‌ها شد.» در آن زمان نیز گزارش‌های مختلفی منتشر شد که بر عدم هماهنگی آمریکا با عربستان برای معاف کردن مشتریان ایران و خشم سعودی‌ها از ترامپ دلالت داشت.
اما معافیت‌ها تنها عاملی نبودند که باعث شد احساسات بازار نفت در سه ماه پایانی سال ۲۰۱۸ از نگرانی از کمبود عرضه به نگرانی از مازاد عرضه تغییر کند. رشد عرضه نفت آمریکا در تابستان بسیار بیشتر از برآوردهایی بود که پیش از آن سازمان‌هایی چون وزارت انرژی این کشور مطرح می‌کردند. گزارش اداره اطلاعات انرژی آمریکا که در نوامبر منتشر شد نشان داد که تولید روزانه نفت این کشور در فاصله ژوئن تا آگوست حدود ۶۷۰ هزار بشکه افزایش یافته است. این میزان رشد تولید به این معنا بود که ظرف ۵ ماه منتهی به نوامبر ۲۰۱۸ حدود ۴۵ میلیون بشکه نفت غیرمنتظره و پیش‌بینی نشده به عرضه جهانی افزوده شده است. این رشد عرضه را اگر به افزایش عرضه‌ای که از سوی عربستان، عراق، امارات متحده عربی و روسیه به بازار اعمال شد، اضافه کنیم چرایی کاهش شدید قیمت نفت در سه ماه پایانی سال گذشته بیشتر شفاف می‌شود.
دومین تلاش برای متعادل کردن بازار
افت قیمت نفت بعد از معافیت‌هایی که به خریداران ایران اعطا شد، ادامه یافت و در دسامبر قیمت نفت‌خام آمریکا به حدود ۴۵ دلار بر بشکه و بهای نفت برنت به مرز ۵۰ دلار بر بشکه سقوط کرد که نشان از افت بیش از ۴۰ درصدی قیمت‌ها در عرض ۲ماه داشت. افت شدید قیمت‌ها، اوپک و متحدان این سازمان را نگران تامین بودجه‌های خود در سال ۲۰۱۹ کرد. از این رو این کشورها در دسامبر توافق کردند که مجموع تولیدات خود را از ابتدای ژانویه به مدت شش ماه ۲/ ۱ میلیون بشکه کاهش دهند. اوپک همچنین اعلام کرد که نشست بعدی خود را دو ماه پیش از موعد مقرر و در آوریل برگزار خواهد کرد و در صورت لزوم در این نشست تصمیم گرفته خواهد شد که توافق بعد از پایان موعد شش ماهه تمدید یا حتی به میزان کاهش عرضه افزوده شود. این توافق از ابتدای سال جاری میلادی به اجرا درآمده، با این حال باز به نظر می‌رسد اوپک در زمان اشتباهی اقدام به کاهش عرضه خود کرده است و این بار بیم آن می‌رود بازار تحت تاثیر تحریم‌های آمریکا علیه ونزوئلا مجددا با کمبود عرضه مواجه شود. هفته گذشته آمریکا به حمایت خوآن گوایدو، رهبر مخالفان دولت ونزوئلا که خود را رئیس‌جمهور این کشور معرفی کرده است، پرداخت. به دنبال آن ترامپ تحریم‌های جدیدی را علیه صنعت نفت ونزوئلا اعمال کرد. بر اساس این تحریم‌ها، خرید نفت پالایشگران آمریکایی از ونزوئلا متوقف خواهد شد، این پالایشگاه‌ها روزانه تا ۶۰۰ هزار بشکه از ونزوئلا نفت خریداری می‌کنند. علاوه بر آن، ونزوئلا نوعی رقیق‌کننده (نفتای سنگین) از پالایشگاه‌های آمریکایی برای ترکیب با نفت بسیار سنگین اورونیکو خریداری می‌کند. آنطور که کارشناسان بیان می‌کنند، تحریم‌های ونزوئلا می‌تواند به اندازه تحریم‌هایی که علیه صنعت نفت ایران اعمال شده، دشوار باشد و صادرات این کشور را تحت تاثیر قرار دهد. در واقع هرچند تنها پالایشگران آمریکایی از خرید نفت ونزوئلا منع شده‌اند، اما بازاریابی برای ۶۰۰ هزار بشکه نفت که در حال حاضر حدود ۶۰ درصد از نفت تولیدی ونزوئلا را شامل می‌شود کار آسانی نخواهد بود. علاوه بر این گفته می‌شود که تحریم فروش نفت‌سبک به ونزوئلا احتمالا بیش از تحریم خرید، عرضه نفت این کشور را تحت تاثیر قرار خواهد داد. به گفته جولیان لی، احتمالا دولت مادورو به سختی خواهد توانست جایگزینی برای پالایشگران آمریکایی برای تامین رقیق‌کننده مورد نیاز این کشور پیدا کند. لی، با توجه به اینکه هر عرضه‌کننده دیگر رقیق‌کننده در فاصله بسیار زیادی از ونزوئلا قرار دارد و با توجه به اینکه این کشور روزانه نیازمند حجم اندکی از این ماده است، تامین رقیق‌کننده را دشوار و علتی برای کاهش عرضه نفت ونزوئلا می‌داند. این کارشناس بازار نفت پیش‌بینی می‌کند که به دنبال این مشکلات عرضه نفت ونزوئلا در عرض چندماه آینده ۵۰۰ هزار بشکه در روز کاهش یابد و بر این باور است که حتی با تغییر دولت مادورو رشد بهبود سریعی در تولیدات این کشور رخ نخواهد داد.
دو هدف‌گذاری اشتباه در ۲۰۱۹؟
تحریم‌ها علیه ونزوئلا از ماه مارس، یعنی درست یک ماه پیش از نشست اوپک و متحدانش اجرایی و احتمالا به رشد بیشتر قیمت‌ها منجر خواهد شد. از سوی دیگر درست یک ماه بعد از این نشست مهلت معافیت از تحریم‌های ایران برای ۸کشور معاف شده به پایان می‌رسد و ترامپ باید تصمیم بگیرد که در ۶ ماه بعدی چگونه تحریم‌ها را علیه ایران اعمال کند. برایان هوک، نماینده ویژه کاخ سفید در امور ایران اعلام کرده آمریکا مجددا معافیت از تحریم به کشورهای خریدار نفت ایران اعطا نخواهد کرد. هرچند پیش‌بینی‌ها تمدید معافیت‌های نفتی را محتمل می‌دانند، با این حال کارشناسان بر این باورند که ترامپ تلاش خواهد کرد حلقه تحریم‌ها علیه ایران را تنگ‌تر کند.
بنابراین تحت تاثیر تحریم نفت ونزوئلا و افزایش فشارها بر ایران احتمال دارد که عربستان و متحدانش در نشست ماه آوریل بار دیگر سیاست خود را تغییر داده و به افزایش عرضه رو بیاورند. اما آیا این هدف‌گذاری درست خواهد بود و اوپک مجددا مجبور به تغییر سیاست‌های خود نخواهد شد؟ ممکن است ونزوئلا به مشکلات داخلی خود فائق آید و تولید این کشور در مسیر بهبود قرار گیرد، یا اینکه مانند دور قبل ترامپ عربستان را شگفت‌زده کرده و خریداران نفت ایران را از تحریم معاف کند، در آن زمان باز اوپک در زمان اشتباه در مسیر افزایش تولید قرار خواهد گرفت و مجبور خواهد شد مجددا به کاهش تولید بازگردد. نوسان در تصمیمات اوپک معنایی جز در پیش بودن سال نوسانی دیگری در بازار نفت ندارد.
ارسال نظر