بی‌توجهی اوپک به اظهارات رئیس‌جمهوری آمریکا قیمت طلای سیاه را افزایش داد
رمزخوانی از توییت نفتی ترامپ
تا چند ماه قبل انتخابات میان‌دوره‌ای در آمریکا بهانه‌ای بود تا ترامپ برای حفظ آرای حزب متبوعش، برای افزایش تولید و کاهش قیمت‌ها به اوپک فشار بیاورد و حالا نیز یک سال قبل از فرارسیدن انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۰، نگرانی او از نفت گران شدت گرفته زیرا نرخ سوخت در آمریکا به‌عنوان شاخصی در رضایتمندی شهروندان، می‌تواند در نتایج انتخابات اثرگذار باشد. نقطه مشترک گلایههای توییتری ترامپ از اوپک، سیاست کاهش تولید این سازمان و چیزی است که از نظر او دستکاری قیمت‌ها عنوان می‌شود. اما آیا اوپک این‌بار گلایههای ترامپ از رشد قیمت نفت را مشابه آنچه در ژوئن ۲۰۱۸ شاهد بودیم، پاسخ خواهد داد؟ این سوال در شرایطی مطرح است که کشورهای عضو و غیرعضو اوپک با آگاهی از علاقه رئیس‌جمهوری آمریکا به نفت ارزان، دست به کاهش ۲/ ۱ میلیون بشکه‌ای تولید روزانه نفت زده‌اند. بازار جهانی نفت روز دوشنبه به‌شدت تحت تاثیر توییت ترامپ علیه اوپک قرار گرفت اما این جو متشنج، روز گذشته آرام شد و حتی رشد قیمت‌ها را نیز در پی داشت. به گزارش «دنیای‌اقتصاد»، هر بشکه نفت خام برنت بعد از افت ۵/ ۳ درصدی که همزمان با انتشار اظهارنظر توییتری ترامپ تجربه کرد، دیروز و تا لحظه تنظیم این گزارش (ساعت ۱۷) ۵۱ سنت رشد قیمت داشت و به ۲۷/ ۶۵ دلار بر بشکه رسید. شاخص نفت خام آمریکا نیز روز گذشته ۲۰ سنت رشد قیمت داشت و قیمت ۶۸/ ۵۵ دلار بر بشکه را به خود دید.
یکی از دلایل اصلی بازگشت قیمت نفت به مسیر صعودی تنها یک روز پس از توییت ترامپ، به مطرح شدن این انتظار از سمت فعالان بازار بازمی‌گردد که عربستان سعودی و سایر اعضای اوپک، این‌بار سیاست کاهش تولید را کنار نخواهند گذاشت. این گمانه در حالی تا‌کنون به رشد قیمت نفت منجر شده است که اوپک هنوز هیچ واکنش رسمی به توییت ترامپ نداشته است. بهای نفت خام از ابتدای سال جدید میلادی تا‌کنون ۲۰ درصد رشد داشته است. این میزان رشد قیمت همزمان با آغاز رسمی توافق کاهش تولید ۲/ ۱ میلیون بشکه‌ای اوپک برای نفت خام به‌دست آمده است. کشورهای غیرعضو اوپک به رهبری روسیه نیز این کاهش تولید را همراهی می‌کنند. توافقی که کشورهای عضو و غیرعضو اوپک برای کاهش تولید هم‌اکنون در حال اجرای آن هستند، پس از تصمیم این گروه برای افزایش تولید یک میلیون بشکه‌ای در نیمه دوم سال گذشته میلادی رقم خورد. در بازه زمانی یاد شده، دونالد ترامپ با استفاده از روشی مانند آنچه روز دوشنبه شاهد بودیم، توییتر را تبدیل به محلی برای تحمیل خواسته‌های نفتی خود به اوپک کرده بود. این روش در آن زمان نتیجه داد زیرا عربستان و روسیه طبق خواسته آمریکا و به منظور پوشش دادن جای خالی نفت ایران تحت‌تاثیر تحریم‌های این کشور، دست به افزایش تولید زدند اما مدتی بعد با اعطای معافیت از تحریم‌های نفتی به خریداران نفت ایران، غافلگیر شدند. افزایش تولید یک میلیون بشکه‌ای از سمت کشورهای عضو و غیرعضو اوپک و صفر نشدن صادرات نفت خام ایران به بازار جهانی تا تاریخ ۵ نوامبر، دو عاملی بودند که بار دیگر بازار نفت را در معرض مازاد عرضه قرار دادند و افت حدودا ۴۰ درصدی قیمت نفت در ماه‌های پایانی سال ۲۰۱۸ را باعث شدند.
تشدید حساسیت ترامپ به قیمت نفت
رئیس‌جمهوری آمریکا، از سال گذشته تا‌کنون به‌طور منظم در رابطه با سیاست‌های اوپک اظهارنظر کرده و تلاش کرده قافیه را در این زمینه نبازد. او در این مسیر از فشار بر عربستان سعودی به منظور افزایش تولید از سمت این عضو بزرگ اوپک نیز نکاسته است. نخستین مداخلات ترامپ در تصمیمات اوپک به زمانی بازمی‌گردد که قیمت نفت سال گذشته به محدوده ۷۰ دلار بر بشکه و بالاتر از آن رسید. به نظر می‌رسد تصمیم به افزایش تولید از سمت عربستان و روسیه به‌قدری برای ترامپ خوشایند بوده که او اخیرا و در زمانی که قیمت‌ها بسیار پایین‌تر از ۷۰ دلار بر بشکه بودند نیز دست از توییت‌های انتقادی علیه اوپک برنداشت.
جان کمپ، تحلیلگر رویترز با اشاره به پیشینه توییت‌های نفتی ترامپ علیه اوپک، عقیده دارد به‌نظر می‌رسد آستانه تحمل او از قیمت‌های بالا، کاهش یافته و به همین علت حتی در قیمت‌های نه‌چندان بالای نفت، روند توییت‌های مداخله‌جویانه ترامپ ادامه داشته است. اما یکی از علت‌های اصلی پایین آمدن آستانه تحمل ترامپ در مقابل رشد قیمت نفت می‌تواند نگرانی او از نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری سال آینده باشد. کمپ اعتقاد دارد دونالد ترامپ، مانند هر رئیس‌جمهور دیگری که در حال گذراندن نخستین دوره ریاست‌جمهوری خود است، نگران انتخاب مجدد در سال آینده است. در نتیجه دونالد ترامپ، به‌عنوان رئیس‌جمهوری که به هیچ‌وجه علاقه ندارد تبدیل به رئیس‌جمهوری تک‌دوره‌ای شود؛ تمام تلاش خود را از حالا به‌کار بسته تا تمام عواملی که می‌تواند مانع انتخاب مجدد او به‌عنوان رئیس‌جمهور آمریکا شود را از سر راه کنار بزند. به همین علت است که او در توییت اخیر خود قیمت بالای نفت را تنها معضلی برای آمریکا ندانسته و به عدم تحمل قیمت‌های بالا از سمت دنیا اشاره کرده است. این موضع ترامپ می‌تواند تلاشی تکمیلی برای مذاکرات تجاری او با چین به منظور دست‌یافتن به یک توافق باشد. از همین‌رو، کمپ جالب‌ترین بخش توییت ترامپ را اشاره ضمنی او به کند شدن اقتصاد جهانی از نیمه ۲۰۱۸ به این سو می‌داند. کند شدن اقتصاد جهانی به معنای کند شدن رشد اقتصاد آمریکا است به همین علت ترامپ تلاش دارد به جنگ تجاری با چین پایان بدهد. دونالد ترامپ در توییت روز دوشنبه خود نوشته بود: «قیمت نفت خیلى بالا رفته است. اوپک لطفا راحت باش و موضوع را آسان بگیر. دنیا نمی‌تواند افزایش قیمت بی‌اساس (نفت) را بپذیرد.»
اوپک بار دیگر بر سر دوراهی
در شرایطی که قیمت نفت اهمیتی حیاتی برای آینده سیاسی ترامپ پیدا کرده، واکنش اوپک به خواسته او برای کاهش قیمت‌ها که این‌بار نه فقط برای حفظ منافع آمریکا بلکه برای حفظ منافع اقتصادی دنیا مطرح شده، چه خواهد بود؟ این سوال در شرایطی مطرح است که احتمال دارد رئیس‌جمهوری آمریکا به بهانه حفظ منافع اقتصادی دنیا در مقابل اقدامات اوپک، دست به امضای لایحه نوپک بزند. از همین رو اوپک دو راه پیش رو دارد؛ پذیرفتن رنج کاهش قیمت نفت یا تحریک خشم رئیس‌جمهور آمریکا علیه این سازمان. ترامپ در شرایطی یک بار دیگر اوپک را بر سر این دو راهی دشوار قرار داده است که کشورهای عضو این سازمان از جمله عربستان سعودی که تکیه زیادی به درآمدهای نفتی دارد، به قیمت‌های بالاتر نفت نیاز دارند. هرچند هنوز پاسخ اوپک به این موضوع مشخص نیست، اما دست‌کم می‌توان این برداشت را داشت که این سازمان با علم به حساسیت ترامپ به قیمت بالای نفت دست به توافقی دیگر برای کاهش ۲/ ۱ میلیون بشکه‌ای زده است. از همین رو شاید انتظاری که روز گذشته باعث بهبود قیمت‌ها نسبت به روز دوشنبه شد، انتظاری دور از ذهن نباشد. این انتظار به دست نکشیدن اوپک از سیاست کاهش تولید تاکید داشت. با این حال با علنی شدن انتقادهای ترامپ علیه اوپک و با ابزار فشاری که او علیه اوپک در اختیار دارد (نوپک) باید دید آیا کشورهای عضو و غیرعضو اوپک بار دیگر مانند ژوئن سال گذشته حاضر به دست کشیدن از توافق کاهش تولید خواهند شد؟
توافق کاهش تولید ۲/ ۱ میلیون بشکه‌ای که به شکل رسمی از ژانویه ۲۰۱۹ آغاز شده در حالی به خوبی از سمت اوپک در حال اجرا است که فشار تحریم‌های نفتی آمریکا بر دو عضو این سازمان، یعنی ایران و ونزوئلا، به پایبندی اوپک به کاهش تولید دامن زده است. در ماه ژوئن، اتفاقی که باعث شد عربستان و روسیه با افزایش تولید موافقت کنند، آغاز تحریم‌های نفتی آمریکا علیه ایران و بیم کمبود عرضه در بازار جهانی بود. با این حال اعطای معافیت نفتی به مشتریان ایران، باعث شد کشورهای عضو و غیرعضو اوپک دست از افزایش تولید بردارند. در حال حاضر آینده تمدید معافیت‌های نفتی مشتریان ایران از سمت آمریکا مشخص نیست با این حال این‌طور به نظر می‌رسد که اگر اوپک حاضر به دست کشیدن از سیاست کاهش تولید نشود، کاخ سفید بالاجبار باید معافیت‌های شش ماهه را برای برخی خریداران نفت خام ایران تمدید کند. این احتمال در شرایطی مطرح است که باب مک‌نالی، یک مقام نفتی سابق در دولت جورج بوش به بلومبرگ گفته «گذشته نه‌چندان دور نشان داده است که عربستان سعودی و اوپک قادر به چشم‌پوشی از فشارهای دونالد ترامپ نیستند.» این به آن معناست که با عدم سرپیچی عربستان از دستور افزایش تولید از سمت رئیس‌جمهوری آمریکا، تمدید معافیت‌های نفتی ایران می‌تواند با چالش مواجه شود.
ارسال نظر