نگاهی متفاوت به کارلوس کی‌روش؛ مهم‌ترین چهره فوتبال ایران در سال ۹۷
ثبات، ثروت، ثمر
ثبات
در اتفاقی که شاید برای هیچ‌کس قابل پیش‌بینی نبود، کارلوس کی‌روش به باثبات‌ترین سرمربی تاریخ فوتبال ملی ایران تبدیل شد. او بهمن ۱۳۸۹، بعد از کمدی- تراژدی سقوط خاویر کلمنته از پله برقی‌های فرودگاه امام راهی تهران شد تا از امکانات فوتبال کشورمان بازدید کند. همه چیز خوب پیش رفت، اما کی‌روش بلافاصله بعد از ترک ایران به‌شکلی غیرمنتظره به پیشنهاد فدراسیون فوتبال پاسخ منفی داد. با وجود این فاز دوم مذاکرات به سرعت آغاز شد و نهایتا ۱۵ فروردین ۹۰ کی‌روش به‌طور رسمی هدایت تیم‌ملی ایران را پذیرفت. در آن زمان با توجه به اتمسفر، استانداردها و تجارب فوتبال ایران شاید کمتر کسی می‌توانست تصور کند مدت ماندگاری مربی بدقلق پرتغالی در تهران اینقدر به درازا بکشد، اما این اتفاق رخ داد و کی‌روش تا هشتم بهمن ۹۷ و شکست ۳ بر صفر تیم‌ملی کشورمان برابر ژاپن در نیمه‌نهایی جام‌ملت‌های ۲۰۱۹ آسیا در این سمت باقی ماند.
او در اولین روزهای دهه ۹۰ به ایران آمد و تا میانه‌های نیمه دوم این دهه در سمتش باقی ماند. کی‌روش با تیم‌ملی کشورمان حضور در دو جام‌جهانی و دو جام‌ملت‌ها را تجربه کرد و بیش از ۱۰۰ بازی سرمربی این تیم بود. از این نظر پس از او برانکو و علی پروین مربیان پرثباتی در تیم‌ملی بودند که هر یک به ترتیب بیش از ۵۰ و ۴۰ بازی روی نیمکت تیم‌ملی نشستند. در سرزمینی که به دلایل مختلف مربیان مدام در معرض تغییر هستند، کی‌روش یک رکورد به نام خودش به ثبت رساند؛ رکوردی که در سایه آن تیم‌ملی ایران هم توانست اقتدار منطقه‌ای‌اش را پس بگیرد و به مدت ۱۷ ماه در جایگاه اول رنکینگ آسیایی فیفا باقی بماند.
ثروت
طی سال‌های حضور کارلوس کی‌روش در فوتبال ایران شاید یکی از مهم‌ترین کلیدواژه‌هایی که در مورد او مطرح شد «پول» بود. مساله رقم قرارداد کارلوس و دستیارانش همیشه برای اهالی فوتبال ایران و حتی مردم عادی جالب و حساسیت‌برانگیز بوده است. اگرچه در اقتصاد غیرشفاف ایران به ندرت آمار و ارقام قراردادها اعلام می‌شود، اما گمانه‌زنی‌های غیررسمی حاکی از آن است که کی‌روش در ایران به‌طور میانگین سالی یک‌ونیم میلیون دلار دستمزد می‌گرفته که البته معاف از مالیات بود. با وجود این بخشی از ماجرا که معمولا مکتوم باقی مانده و کمتر موردتوجه قرار گرفته، مساله آورده‌های او برای فوتبال ایران بوده است. آنچه مسلم است اینکه ایران بابت دو دوره صعود به مرحله نهایی جام‌جهانی، مجموعا ۲۰ میلیون دلار پاداش دریافت کرده که طبعا بخشی از آن براساس جزئیات قرارداد به‌شخص کی‌روش رسید، اما بقیه آن مبلغ طبیعتا برای فوتبال ایران باقی ماند و صرف آماده‌سازی تیم‌ملی شد.
در کنار این البته او با سختگیری‌ها و ممارستش به احداث مجموعه تمرینی «پک» هم کمک کرد؛ آنچه مربی پرتغالی در این روزهای آخر از آن به‌عنوان میراث اصلی‌اش برای فوتبال کشورمان یاد کرد. در کنار این فراموش نکنیم فرهنگی که سرمربی پیشین تیم‌ملی در فوتبال ایران جا انداخت و براساس آن بازیکنان بومی را به حضور در لیگ‌های اروپایی ترغیب کرد، منجر به عقد برخی قراردادهای شگفت‌انگیز و بسیار سودآور در فوتبال ایران شد. برای نمونه، علیرضا جهانبخش بازیکنی بود که از سوی کی‌روش تحت فشار قرار گرفت برای دعوت به تیم‌ملی حتما راهی لیگ‌های خارجی شود. مسیری که او پیمود در نهایت به انعقاد گران‌قیمت‌ترین قرارداد تاریخ فوتبال ایران تا این لحظه منجر شد؛ قراردادی ۱۸ میلیون یورویی با برایتون انگلستان. در مثالی دیگر کاوه رضایی هم که دقیقا برای دعوت به تیم‌ملی به حضور در اروپا تشویق می‌شد، نهایتا با قراردادی ۵ میلیون یورویی به بروژ بلژیک پیوست که این گران‌ترین قرارداد تاریخ بروژ با یک بازیکن بود.
ثمر
مسلما وقتی در مورد یک مربی بحث می‌شود، کارنامه فنی او به‌عنوان مهم‌ترین فراز عملکردش مورد توجه قرار می‌گیرد. از این نظر از زاویه‌های مختلف می‌توان به کیفیت کار کی‌روش در ایران نگاه کرد. آنچه روی کاغذ وجود دارد، دو دوره صعود تیم‌ملی به جام‌جهانی و دو دوره حضور در جام‌ملت‌های آسیا است؛ در بخش اول طبعا ارزیابی‌ها مثبت است و در بخش دوم با نقدها و نظرهای متفاوتی مواجهیم. صعود ایران به جام‌جهانی ۲۰۱۴ برزیل به‌شکلی معجزه‌آسا رخ داد. ما در مسابقات مقدماتی آن دوره به خاطر باخت به لبنان و ازبکستان در شرایط بدی قرار گرفتیم، اما سه بازی آخر را برابر قطر، لبنان و کره‌جنوبی بردیم و به برزیل رسیدیم. در مرحله نهایی جام‌جهانی هم ما بازی درخشانی با آرژانتین داشتیم که با اجماع بخش زیادی از کارشناسان می‌توان از آن به‌عنوان بهترین نمایش تاریخ فوتبال ایران یاد کرد. صعود به جام‌جهانی ۲۰۱۸ اما بسیار آسان اتفاق افتاد و در مسیر وقوع آن، آثار حضور طولانی‌مدت کی‌روش حس می‌شد.
ما در مرحله نهایی این مسابقات هم یک پیروزی نه‌چندان عادلانه برابر مراکش به دست آوردیم و البته برابر اسپانیا و پرتغال هم دو بازی کاملا نزدیک داشتیم. در مورد دو دوره جام‌ملت‌ها اما بحث زیاد است. در جام‌ملت‌های ۲۰۱۵ که به میزبانی استرالیا برگزار شد، تیم‌ملی کشورمان در شرایطی عجیب برابر عراق شکست خورد و حذف شد. ما در آن بازی با اخراج بحث‌برانگیز مهرداد پولادی، تمام طول نیمه دوم و البته وقت‌های اضافی را ۱۰ نفره بودیم و نهایتا در ضربات پنالتی مغلوب شدیم. در جام‌ملت‌های ۲۰۱۹ هم که در امارات برگزار شد، تیم‌ملی ایران بعد از نمایش‌های قاطع و ستودنی برابر یمن، ویتنام، عمان و چین، نهایتا در نیمه‌نهایی مقابل ژاپن دچار فروپاشی کامل شد و ۳ بر صفر شکست خورد. با همه این فراز و فرودها، طبعا با هیچ نگاهی نمی‌توان این دوره طولانی را برای فوتبال کشور «بی‌ثمر» دانست.
ارسال نظر