اختلال شخصیت پارانویید را بیشتر بشناسیم

میترا فتحی /مربی بین‌المللی هوش هیجانی و اجتماعی /[e-mail] شخصیت یعنی مجموعه‌ای از رفتار و شیوه‌‌های تفکر و هیجان شخص در زندگی روزمره که با ویژگی‌های ثبات و قابلیت پیش‌بینی، مشخص می‌شود. به عبارتی دیگر، الگو‌های تکرارشونده رفتاری، روانی و ذهنی در افراد تبدیل به شخصیت آنان می‌شود.

اختلال شخصیت عبارت است از: «یک الگوی بادوام و پایدار از رفتار و تجربه درونی که به‌طور قابل ملاحظه‌ای با انتظاراتی که از شرایط فرهنگی فرد وجود دارد متفاوت، فراگیر و غیرقابل انعطاف باشد. اختلال شخصیت در نوجوانی یا اوایل بزرگسالی شروع می‌شود و در طی زمان ثابت می‌ماند و به آشفتگی و آسیب می‌انجامد. اختلالات شخصیت الگویی بادوام و سازش‌نایافته از شیوه‌های ادراک و پاسخگویی فرد به دیگران و شرایط استرس‌زاست. درمان اختلالات شخصیتی ممکن است اما به زمان زیادی نیاز دارد و غالبا، هم نیاز به دارودرمانی و هم نیاز به روان‌درمانی دارد. اختلالات شخصیتی دوازده نوع هستند که یکی از آنها اختلال شخصیت پارانویید است. در این مقاله می‌خواهیم چند ویژگی‌ پارانویید را برای شما شرح دهیم.

افرادی که به پارانویید مبتلا هستند چه ویژگی‌هایی دارند؟

۱. این افراد در تعاملات خود به سرعت نتیجه‌گیری می‌کنند که دیگران می‌خواهند به آنها آسیب برسانند یا از آنها سوءاستفاده کنند. آنها غالبا از گفته‌های دیگران برداشت منفی دارند و گمان می‌کنند که دیگران نیات بدخواهانه‌ای نسبت به آنها دارند.

۲. این افراد غالبا تمایل دارند که قربانی باشند و احساس کنند که مورد سوءفهم و سوءرفتار قرار گرفته‌اند. آنها قربانیان پر‌خصومت و پرخاشگر هستند.

۳. آنها غالبا فکر می‌کنند که دیگران در حال خیانت به آنها هستند و به همین خاطر از اعتماد به دیگران دوری می‌کنند، ترجیح می‌دهند که کسی را باور نکنند و بر این باور خود نیز پافشاری می‌کنند. همچنین، این افراد گمان می‌کنند که دیگران دروغ می‌گویند و قصد سوءاستفاده از گفته‌های آنان را دارند و می‌خواهند به آنها آسیب برسانند.

۴. افراد مبتلا به اختلال شخصیت پارانویید، اطرافیان خود را به‌خاطر ظن و شک خود بسیار آزار داده و محدود می‌کنند، طوری که اطرافیان آنها دائما مجبور هستند برای اثبات راستی سخن و نیات خود ادله و نشانه‌هایی به آنها ارائه دهند.

۵. آنها به‌صورت آگاهانه یا ناآگاهانه غالبا دچار عصبانیت و خصومت می‌شوند و تمایل دارند با دیگران وارد جنگ قدرت شوند.

۶. نگاه افراد پارانویایی به اطرافیان خود نگاهی انتقادی همراه با ظن و تحقیر است. همچنین، آنها به راحتی به دیگران تهمت می‌زنند و بر گفته خود نیز اصرار می‌ورزند زیرا گمان می‌کنند که آنچه می‌گویند حقیقت دارد.

۷. افراد مبتلا به پارانویید نه تنها گمان می‌کنند که دیگران دشمنان آنها بوده و می‌خواهند به آنها آسیب برسانند، بلکه گمان می‌کنند که دیگران دائما به آنها حسادت کرده و می‌خواهند دارایی آنان را بگیرند. از این‌رو، دائما در حالت تدافعی و جنگ با دیگران هستند.

۸. آنها در درک رفتار دیگران ضعیف هستند و اغلب دچار سوءتفاهم و سوءتعبیر از رفتار و سخنان دیگران می‌شوند. این افراد، غالبا، بدترین و منفی‌ترین برداشت‌ها را از گفته‌های دیگران دارند.

چگونه با بیماران پارانویید رفتار کنیم؟

اگر در دور و بری‌ها یا نزدیکان خود با یک بیمار پارانویید سروکار دارید، به توصیه‌های زیر عمل کنید:

۱- سعی نکنید رفتار آنها را تغییر دهید، این کار تقریبا غیرممکن است. این افراد نیاز به درمان دارند و کاری از شما برنمی‌آید.

۲- سعی کنید نزدیک او باشید و به او اطمینان خاطر دهید اما هیچ‌وقت در بحث‌های او مشارکت نکنید و افکار منفی او را تایید نکنید.

۳-افراد پارانویایی غالبا به همسر خود شک دارند. بنابراین، هنگامی که بیمار دچار سوءظن نسبت به همسرش شده، سعی نکنید تا با جانبداری از همسرش درستی وی را برای او ثابت کنید، زیرا در این صورت خود شما نیز مورد ظن قرار خواهید گرفت!

۴- بهتر است برای جلوگیری از لوس شدن یا طلبکار بار آمدن بیمار، گاهی که از او ناراحت هستید، او را با محرومیت مواجه کنید.