کشاورزی کردستان در مسیر توسعه و بهرهوری
مهمترین ویژگی‌ها و پتانسیل‌های کشاورزی در شهر سنندج چه مواردی است؟
بخش کشاورزی همواره به عنوان یکی از بخش‌های مهم اقتصاد کشور بوده و دارای اهمیت ویژه است؛ این بخش ضمن مشارکت در ایجاد اشتغال، تولید ناخالص ملی، تامین مواد اولیه صنایع مختلف و تامین ارز نقش مهمی در تامین امنیت غذایی اقشار مختلف جامعه و ایجاد بازار مصرف برای تولیدات سایر بخش‌ها دارد. به اعتقاد اغلب کارشناسان توسعه، رشد و توسعه بخش کشاورزی پیش شرط توسعه اقتصادی کشور است. در استان کردستان، نقش و اهمیت بخش کشاورزی به مراتب بیشتر و حیاتی‌تر است؛ چرا که نسبت جمعیت ساکن در مناطق روستایی و سهم شاغلان بخش کشاورزی استان در مقایسه با کشور بالاتر است.
علاوه بر این سهم ارزش افزوده بخش کشاورزی در تولید ناخالص داخلی استان نزدیک به دو برابر این سهم در کشور و سهم درآمدهای حاصل از فعالیت‌های کشاورزی در درآمد خانوارهای روستایی قابل توجه است. چنانچه بخش کشاورزی به دلایلی (از جمله عدم توجه کافی به این بخش) توانایی لازم جهت انجام وظایف خود در فرایند توسعه را نداشته باشد، کل اقتصاد استان با مشکل مواجه خواهد شد. هم‌جواری با ۴ استان و نزدیکی به بازار مصرف عمده و مرزهای صادراتی کشور برای بسط تقاضا، وجود تنوع آب و هوایی در استان از معتدل تا سرد و خشک و امکان تولید متنوع محصولات زراعی و باغی، وجود پتانسیل‌های مناسب آب، عزم و بستر ایجاد شده برای توسعه سیستم‌های نوین آبیاری در بخش کشاورزی و ۲۳۰ کیلومتر مرز مشترک با کشور عراق و امکان صادرات محصول از مهمترین عوامل بیرونی هستند که کشاورزی استان را دارای مزیت می‌سازد.
در همین حال باید گفت: توانمندی و قدمت دام و دامداری و محصولات وابسته، نژادهای دامی خاص استان (بزمرغز، گوسفند، اسب کردی و ...)، دارای ژرم پلاسم گیاهی بسیار غنی با بیش از ۲۱۰۰ گونه غیر زراعی، وجود کارشناسان، مدیران و کشاورزان مجرب در بخش کشاورزی استان، قابلیت‌های اکوتوریستی (دریاچه زریوار، کوهستان‌های شاهو، چهل چشمه، منطقه اورامان و...)، تنوع محصولات کشاورزی (زراعی، باغی و دامی)، تولید علوفه مورد نیاز زیربخش دام در اراضی کشاورزی و منابع طبیعی، وجود تشکل‌های کشاورزی کارشناسی در سطح استان (سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی و شرکت‌های خدمات توسعه کشاورزی)، وجود پایگاه‌های اطلاعاتی مناسب و تولید مازاد بر نیاز استان در اغلب محصولات و صدور فرآورده‌های کشاورزی از ویژگی‌های مهم درونی هستند که استان کردستان و شهر سنندج را به لحاظ کشاورزی ممتاز می‌کند.
کشاورزی چه سهمی در اقتصاد سنندج دارد؟آیا از ظرفیتهای این بخش به خوبی استفاده شده است؟
اقتصاد کشاورزی شاهرگ حیاتی استان کردستان است و بخش‌های صنعت و خدمات این استان به فعالیت در بخش کشاورزی وابستگی زیادی دارد. بخش کشاورزی در کردستان مجموعه‌ای از پتانسیل‌های طبیعی، زیر ساخت‌های عمرانی، ساز و کارهای پشتیبانی و سیاست گذاری‌های برخاسته از رسوم اجتماعی، فرهنگی کشاورزان و تولیدکنندگان این منطقه است. میزان ارزش افزوده بخش کشاورزی استان کردستان معادل ۳/ ۲۰ درصد از ارزش افزوده تولید ناخالص داخلی استان است که این خود نشان دهنده اهمیت و جایگاه کشاورزی استان است. البته ما بر این باوریم که کشاورزی استان رو به رشد است و دیگر کشاورزی استان سنتی محض نیست البته کاملا مدرن هم نشده است، اما خوشبختانه در مسیر توسعه و بهرهوری مناسبی قرار داریم. هم اکنون از ۵۰ هزار تن توت فرنگی تولیدی در کشور بالغ بر ۴۰ هزار تن آن در کردستان تولید می‌شود که توت فرنگی کردستان به علت کیفیت و سالم بودن میوه به یک برند در کشور تبدیل شده است. با توجه به نتایج نمونه برداری‌های انجام شده از محصولات کشاورزی افتخار ما در استان کردستان این است که بیش از ۹۰ درصد محصولات استان از نظر سلامت و امنیت غذایی منطبق بر استانداردهای تعیین شده است و محصول سالم را به بازار عرضه می‌کنیم.
بهرهوری کشاورزی با مکانیزم سنتی بسیار پایین است، اتاق سنندج چه اقدامی در این خصوص در دستور کار دارد؟
تشکیل کمیسیون کشاورزی و آب اتاق سنندج با ۴۵ نفر عضو فعال، رایزنی جهت ثبت انجمن ملی توت فرنگی با مرکزیت استان کردستان، رایزنی جهت ثبت انجمن محصول سالم استان کردستان، تشکیل ۹ کمیته تخصصی زیر مجموعه کمیسیون کشاورزی و آب در بخش‌های باغداری و کشاورزی، زراعت، دام، طیور، تجارت و بازرگانی محصولات کشاورزی، زنبورداران، شیلات و آبزیان، فارغ‌التحصیلان بخش کشاورزی و حمایت از کشاورزان استان کردستان که می‌تواند اقدامات راهبردی را در خصوص افزایش بهرهوری صورت دهد.
از سوی دیگر اعزام هیات کمیسیون کشاورزی و آب به همایش ملی انگور و فرآورده‌های جانبی خراسان شمالی- بجنورد، برگزاری اولین نشست مشترک کمیسیون کشاورزی و آب اتاق سنندج با کمیسیون کشاورزی و محیط زیست اتاق همدان در محل اتاق سنندج، برگزاری دومین نشست مشترک کمیسیون کشاورزی و آب اتاق سنندج با کمیسیون کشاورزی و محیط‌زیست اتاق همدان در محل اتاق همدان، اعزام اعضای کمیته تخصصی شیلات به مجتمع پرورش ماهی شاندیز سقز جهت آشنایی اعضا با تکنولوژی روز دنیا و استفاده از تجربیات مجتمع پیشرو استان در بحث صنعت پرورش ماهی، حضور در سومین همایش ملی هم اندیشی سیب زمینی، حضور در پنجمین کنگره خانه کشاورز تهران، بررسی مسائل و مشکلات تخصیص آب استان کردستان با حضور مسوولان ارشد مرتبط بخش کشاورزی در ششمین نشست کمیسیون کشاورزی و آب اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی سنندج و تشکیل پنجمین نشست کمیته تخصصی زنبورداران اتاق بازرگانی سنندج با موضوع نحوه نظارت بر عرضه عسل و فرآورده‌های آن در استان کردستان از دیگر اقداماتی است که از سوی کمیسیون کشاورزی اتاق سنندج در راستای افزایش بهرهوری انجام گرفته است.
در همین حال هشتمین نشست کمیته تخصصی دام اتاق بازرگانی سنندج با ارائه نظرات کارشناس، قانونی وکاربردی درباره راهکارهای تنظیم بازار، کاهش قیمت تمام شده گوشت قرمز برای ارائه به کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی برگزار شده است. از سوی دیگر شاهد برگزاری ششمین نشست کمیته تخصصی شیلات و آبزیان با حضور اساتید دانشگاه کردستان، رییس اداره آبزیان سازمان دامپزشکی، رییس تکثیر و پرورش آبزیان، رییس اداره توسعه بازرگانی در محل اتاق بازرگانی سنندج بودیم. این در حالی است که یکی از مهمترین مشکلات صنعت مرغداری استان کردستان عدم آگاهی و شناخت کافی بهره برداران این صنعت از قوانین مالیاتی است که در دومین نشست کمیته تخصصی طیور اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی سنندج مورد بررسی قرار گرفت.
چه محصولاتی در سنندج دارای مزیت رقابتی هستند و بازار سازی برای این محصولات چگونه انجام شده است؟
در استان کردستان از جمله محصولات کشاورزی که داری مزیت رقابتی هستند می‌توان به گندم، توت فرنگی، سیب زمینی و گوشت قرمز، گوشت سفید، انگور، گردو و عسل اشاره کرد. اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی سنندج در نظر دارد، با توجه به ظرفیت بالقوه و بالفعل تولید محصولات فوق‌الذکر به عنوان محصولاتی که در تامین اشتغال و درآمد خانوارهای روستایی استان کردستان نقش موثری دارند، مساعی و تلاش خود را در راستای ارزش افزایی تولید، بازارسازی و فرآورده‌های این محصولات به شرح ذیل به انجام رساند:
- فراهم آوردن زمینه مناسب برای تاسیس و ایجاد تشکل‌های محلی و منطقه‌ای کارآمد متشکل از تولید کنندگان، صاحبان صنایع تبدیلی و تکمیلی و فعالان امر تجارت و... متعاقب آن را رایزنی و همکاری با سایر استان‌های تولیدکننده این محصولات برای تاسیس انجمن و تشکلات صادراتی ایران به مرکزیت استان کردستان .
- شناسایی موانع، مشکلات و تنگناها و راهکارهای بهبود و اصلاح فرآیند تولید، نگهداری، درجه بندی، بسته بندی و فرآوری، بازار (داخلی و خارجی) و چگونگی عرضه محصولات و فرآورده‌های آن در بازارهای هدف.
- بررسی و فراهم آوردن زمینه ایجاد سایت آموزشی (باغداری، زراعت و...) در راستای فرهنگ‌سازی، اطلاع‌رسانی و ارتقاء سطح علمی فعالان این بخش با مبانی علمی و تکنولوژی مرتبط با زنجیره تولید و فرآوری این محصولات.
مهمترین چالش‌ها و مشکلات کشاورزان در سنندج را در چه بخش‌هایی ارزیابی می‌کنید؟
تغییرات متعدد در قوانین و مقررات موثر بر سرمایه‌گذاری بخش خصوصی کشاورزی و ضعف در سیاست‌های حمایتی بخش.
محدودیت منابع مالی دولتی و مشکلات فاینانس و تسهیلات برای اجرای طرح‌های توسعه منابع آب و خاک استان
- گرایش به تغییر کاربری اراضی حاصل‌خیز استان و عدم هماهنگی در اجرای قوانین بازدارنده.
- ضعف در زیرساخت‌های تنظیم بازار محصولات کشاورزی و نوسانات چشمگیر قیمت محصولات کشاورزی.
- خرد بودن و یکپارچه نبودن اراضی کشاورزی و تاثیر منفی آثار مقیاس تولید.
- اقتصاد و تجارت کشاورزی(سرمایه‌گذاری بسیار اندک، کسری تراز تجاری محصولات کشاورزی و واردات، بازار و بازاررسانی محصولات و...).
- پایین بودن بهرهوری نهاده‌ها و عوامل تولید و بالا بودن میزان ضایعات کشاورزی.
- عدم توجه مدیریت بخش به پروژهای آب و خاک و عزم مدیران جهت تحقق اهداف.
وضعیت صادرات محصولات کشاورزی سنندج چگونه است ؟آیا زیرساخت‌های مناسب حمل و نقل و بسته بندی برای کشاورزی در این شهر مهیا است؟
صادرات محصولات کشاورزی با توجه به ظرفیتهای استان کردستان یک امر لازم و ضروری است و به همین دلیل این مهم باید به عنوان یک اولویت در دستور کار مدیران و مسوولان استان قرار گیرد. استعدادهای استان کردستان در حوزه‌های آب و خاک در کنار ظرفیتهای مرزی باید برای افزایش صادرات محصولات کشاورزی در این استان مورد توجه بیشتری قرار گیرد، چرا که توجه به حوزه کشاورزی می‌تواند زمینه را برای توسعه همه جانبه استان کردستان فراهم کند. با توسعه صادرات محصولات کشاورزی استان کردستان می‌توان نه تنها از کشاورزان حمایت کرد، بلکه فرصت‌های بهتری را برای توسعه این استان و افزایش تولید فراهم کرد.
احیای یارانه‌های صادراتی می‌تواند انگیزه صادرات را در استان کردستان رونق دهد. در سال ۹۴ حدود ۴۵۰ هزار تن محصولات کشاورزی از استان کردستان به خارج از کشور صادر شده که این میزان درسال گذشته با ۲۳ درصد کاهش به ۳۴۵ هزار تن رسیده است. در ۸ ماهه امسال نیز ۱۸۲ هزار تن محصولات کشاورزی صادر شده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته تا حدودی قابل قبول است. پرداخت تسهیلات ارزان‌قیمت و مشوق‌های صادراتی انگیزه صادرات را افزایش می‌دهد البته تولید با توجه به نیاز صادرات با در نظر گرفتن ظرفیتهای بخش کشاورزی بسیار مهم و تاثیرگذار است. ثبت برند تجاری، پرداخت یارانه سیب‌زمینی، ایجاد بسته‌بندی‌های باکیفیت محصولات صادراتی، بازاریابی‌های مناسب در راستای جذب بازارهای هدف اقلیم و حتی روسیه راهکار افزایش صادرات محصولات کشاورزی است. همچنین افزایش کیفیت بسته‌بندی محصولات صادراتی، پیگیری پرداخت یارانه سیب‌زمینی و جذب تسهیلات ارزان‌قیمت در دست اقدام است و امیدواریم تشکل‌ها و اتحادیه‌های صادرکنندگان به ویژه تولیدکنندگان با برنامه‌ریزی‌های منسجم نسبت به صادرات محصولات خود اقدام کنند.
زنجیره تولید مواد غذایی و صنایع تبدیلی در سنندج چگونه است ؟آیا در این خصوص کارخانه‌ها فعال هستتند؟
با هدف ارتقاء جایگاه استان و در راستای بهره برداری از ظرفیتهای ایجاد شده زنجیره تولید و تامین گوشت مرغ در کردستان ایجاد شده است. ایجاد و راه اندازی زنجیره‌های تولید و تامین گوشت مرغ در استان کردستان در راستای اجرایی کردن سیاست‌های وزارت جهاد کشاورزی در خصوص اصلاح ساختار صنعت طیور کشور و با توجه به مزایایی که این زنجیره‌ها دارا هستند، در دستور کار قرار گرفته است. با اجرایی کردن این طرح کاهش هزینه‌های واسطه ای، کاهش قیمت تمام شده محصول، پائین آوردن ریسک سرمایه‌گذاری، امکان برنامه ریزی برای عرضه و بازاریابی، افزایش قدرت رقابتی در بازار صادراتی، افزایش کیفیت محصول و در نهایت بهبود شاخص‌های اقتصادی تولید نظیر درصد تلفات، ضریب تبدیل و سایر موارد به صورت عملی مورد توجه قرار می‌گیرند.
این زنجیره‌ها شامل کشتارگاه صنعتی مرغ، کارخانه خوراک طیور، مرغ مادر، واحدهای تجاری مرغ گوشتی و امکانات مربوط به عرضه شامل حمل‌ونقل مرغ و فروشگاه‌های سطح شهر است که در آینده نزدیک با برند مخصوص محصول را عرضه می‌کنند.یکی از شروط اصلی برای تشکیل زنجیره تولید گوشت مرغ مالکیت حداقل دو مورد از سرحلقه‌های این زنجیره شامل مرغ مادر، کشتارگاه صنعتی مرغ و کارخانه خوراک مرغ است که با این مهم امکان عقد قرارداد یا عقد مشارکت برای سایر حلقه‌های زنجیره وجود دارد.
ارسال نظر