دبیر سندیکای تهیه کنسرو ایران:
دولت صنایع به هم وابسته را در نظر نمی‌گیرد
آیا از سیاست‌های دولت در رابطه با این صنعت رضایت دارید؟
تصور می‌کنم دولت در تصمیم‌سازی‌های خود، به‌صورت کلان صنایع به هم وابسته را درنظر نمی‌گیرد. برای مثال عملکرد دولت در مواجه با بارندگی‌های فصل بهار را در نظر بگیرید. در پی این بارندگی‌ها که موجب جاری شدن سیل و از دست رفتن برخی محصولات شد، به‌طبع کشاورزان متضرر شده و بخشی از محصولات آنها از چرخه اقتصادی کشور خارج شد. دولت به‌منظور جبران خسارت کشاورزان، اقدام به ارائه تسهیلات مختلف کرد که امری ستودنی است، اما این تنها یک جنبه از آسیب وارد شده به اقتصاد کشور را پوشش می‌دهد. کاهش محصولات کشاورزی به مثابه کاهش مواد اولیه ورودی به کارخانه‌های تولید کنسرو است. کاهش مواد اولیه یعنی کاهش ظرفیت تولید و در نهایت کاهش درآمد فعالان این حوزه و بیکاری بخشی از جمعیت نیروی کار کشور، بنابراین انتظار می‌رود دولت در کنار رسیدگی به امور کشاورزان سایر صنایع وابسته را نیز مدنظر قرار دهد. این نوع نگرش تنها بر قسمتی از زنجیره تولیدی تمرکز دارد و زیان وارد شده به سایر بخش‌ها را در نظر نمی‌گیرد. با این اوصاف انتظار داریم دولت نحوه اجرای سیاست‌های خود در بروز بحران‌ها و سایر مواردی که متوجه کل زنجیره تولید در این زمینه است را مورد بازنگری قرار دهد.
به طور کلی وضعیت صنعت کنسرو در ایران را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
باید اذعان کرد وضعیت این صنعت به لحاظ تولیدی در سطح مناسبی قرار دارد و محصولات ما ظرفیت رقابت کیفی با سایر کشورهای فعال در این زمینه را دارند. اما آنچه این صنعت را از توسعه و گسترش بازارهای پیشرو آن، بازمی‌دارد، بحث قیمت تمام شده محصولات داخلی است. متاسفانه سازوکار حاکم در این زمینه در سطح مطلوبی نیست. کشورهای رقیب در حوزه صادرات، نظیر ترکیه را در نظر بگیرید که در سایه حمایت از دولت، تعرفه‌های گمرکی و مالیاتی پایین و در چهارچوب رویه‌های مناسب تامین مواد اولیه، قیمت تمام شده خود را در محدوده رقابتی حفظ کرده و به‌طبع در رقابت با ما بسیار بهتر عمل می‌کند.
تنوع محصولات تولیدی این صنعت در چه سطحی قرار دارد؟
خوشبختانه ما در حال حاضر به رقم ۱۵۰ محصول متنوع، در صنعت کنسرو کشور رسیدیم. برخی از واحدهای برند ما که در حدود ۱۵-۲۰ واحد هستند، توانایی تولید ۵۰ محصول متفاوت را دارند که دامنه‌ای از محصولات مختلف شامل انواع سس‌ها، ترشیجات، خوراک‌ها، رب‌ها و.. را در برمی‌گیرد.
آیا می‌توان گفت محصولات این صنعت جوابگوی تقاضای داخلی است و نیازی به واردات وجود ندارد؟
می‌توان گفت بازار فروش داخلی به خصوص برای برندهای معروف بسیار مناسب بوده و تولیدات داخلی کاملا جوابگوی تقاضای کشور در این زمینه است. اگر این تقاضا با کالاهای داخلی پاسخ داده شود از ظرفیت موجود بهره مناسب را خواهیم برد، اما متاسفانه، گاه شاهد حضور سایر برندهای خارجی درون بازار کشور هستیم که اگر این محصولات از کانال گمرک وارد کشور شوند توانایی رقابت با محصولات داخلی را ندارند، اما کالاهای قاچاق بخشی از تقاضای داخلی برای این صنعت را از زنجیره تولید خارج می‌کنند.
وضعیت صادرات محصولات این صنعت چگونه است آیا در حال حاضر صادراتی به سایر کشورها داریم؟
اگرچه صادراتی به کشورهای حاشیه خلیج‌فارس، اروپا و روسیه داریم، اما متاسفانه آمار دقیقی در این زمینه قابل ارائه نیست. اگر گمرک کشور آمار درستی در این رابطه ارائه کند به طبع شناخت تولیدکنندگان از بازار هدف و قدرت برنامه‌ریزی آنها در زمینه تولید به مراتب بهبود خواهد یافت، اما یکی از محصولات پرظرفیت ما تولید رب گوجه فرنگی است که اگر یک میلیون تن تولید در سال داشته باشیم در حدود ۵۰ درصد آن صادر می‌شود. لازم به ذکر است در صورت حمایت دولت این میزان قابل افزایش خواهد بود.
به نظر شما صادرات کنسرو می‌تواند به جایگاه مطلوبی در منطقه برسد؟
در صورت برطرف شدن مشکلات این امر میسر خواهد بود. مشکل اصلی ما در حال حاضر نوسان نرخ ارز است. صادرات، یک فرآیند زمان‌بر و پر ریسک است. تولیدکننده طی چند سال تلاش می‌کند تا مشتریانی برای خود جذب کند و علاوه بر کیفیت مناسب محصول، قیمت تمام شده آن یک عامل مهم در استمرار تقاضا است. در صورت نوسان قیمت، ما در تثبیت تقاضا دچار مشکل می‌شویم. از آنجا که برخی مواد اولیه ما وارداتی است به طبع نوسان نرخ ارز موجب نوسان قیمتی ما خواهد شد و این شوک نوسانی تقاضای ما را نیز متاثر خواهد کرد. در حال حاضر تثبیت نرخ ارز مهم‌ترین عامل در تثبیت بازار صادراتی ما خواهد بود. نوسان نرخ ارز قدرت برنامه‌ریزی تولیدکننده برای هدف‌گیری بازارهای پیشرو را کاهش داده و تبعات آن دامن‌گیر اقتصاد کشور خواهد شد. حتی تفاوت نرخ ارز پای قاچاقچیان را به بازار محصولات این صنعت باز کرده است امری که در صورت تثبیت نرخ ارز به مراتب محدودتر خواهد شد.
با توجه به ماهیت محصولات کمپوت و کنسرو آیا امکان قاچاق این محصول در ابعاد وسیع وجود دارد؟
به طور کلی قاچاق این محصولات کار دشواری است، اما گاه مشاهده می‌شود که این محصولات در ابعاد وسیع در قالب ورود کانتینر و محموله آبمیوه، کنسرو، تن ماهی و.. وارد کشور می‌شود. پرواضح است این دیگر قاچاق نیست، بلکه فساد دستگاه‌های اداری است.
علاوه بر نوسان نرخ ارز چه مشکل اساسی بر سر راه توسعه این صنعت وجود دارد؟
لازمه هم حرکتی با روند جهانی و تولید محصولاتی که به لحاظ کیفی و قیمتی قابل رقابت باشد، برخورداری از تجهیزات تولیدی به‌روز است. در حال حاضر صنعت کنسرو نیازمند بازسازی و نوسازی ماشین‌آلات و تجهیزات خود است. از میان ۲۵۰۰ واحد تولیدی کنسرو، تنها ۱۰-۲۰ واحد که برندهای اصلی بازار هستند این توانایی را دارند و بقیه برای اصلاح وضعیت تجهیزات خود نیازمند حمایت دولت هستند. لازم است دولت و بانک‌ها به این صنعت ورود کرده و با تزریق تسهیلات و منابع مالی این امکان را برای صنعت کنسرو فراهم کنند. در حال حاضر تیمی در وزارت صنایع مسوول رسیدگی به این مساله شده است که ما در انتظار اقدامات آنها هستیم.
برخی معتقدند کیفیت محصولات داخلی در حد محصولات خارجی نیست یا در تولید کمپوت‌ها از میوه‌های نامرغوب استفاده می‌شود نظر شما چیست؟
با اطمینان می‌گویم کیفیت محصولات کنسروی ما اگر بهتر از نمونه‌های خارجی نباشد بدتر از آنها نیست، متاسفانه برخی اوقات بعضی منابع، به طور نامحسوس صحبت‌هایی در مورد کیفیت پایین محصولات تولیدی یا استفاده از میوه‌های نامرغوب در تولید کمپوت بیان می‌کنند که صحت ندارد. برای مثال بهترین گلابی صادراتی روانه کارخانه‌های تولید کمپوت می‌شود یا تن ماهی تولیدی ما واقعا فرقی با تن ماهی تایلندی که به صورت قاچاق وارد بازار می‌شود ندارد. حتی بهترین کنسرو غذاهای ما در سواحل مدیترانه استفاده می‌شود، اما ما همچنان نمی‌توانیم دخل و تصرفی در باب افزایش قیمت داشته باشیم. به طور کلی در بازار داخلی ما در پی ارائه کیفیت بهتر و قیمت پایین‌تر هستیم، زیرا این امر به معنای افزایش سطح تقاضا و ظرفیت تولیدی این صنعت است، اما این امر در سایه سیاست‌گذاری مناسب دولت، حمایت بانک‌ها و تثبیت نرخ ارز میسر خواهد بود.
ارسال نظر