در گفت‌وگو با دبیر انجمن انرژی‌های تجدیدپذیر بررسی شد
بهای سوخت صرفه‌جویی شده کجاست؟
تجدیدپذیرها در گیر و دار پرداخت بهای سوخت صرفه‌جویی شده
در همین راستا دبیرانجمن انرژی‌های تجدید پذیر به خبرنگار «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: وزیر نیرو در ابتدای شروع به کار خود در دولت، تولید ۴۰ هزار مگاوات برق را از اصلی‌ترین برنامه‌ها اعلام و تاکید کرده از این میزان، ۱۰ هزار مگاوات به بخش انرژی‌های تجدیدپذیر اختصاص می‌یابد. راهکار اصلی وی نیز برای تحقق این برنامه عمدتا استفاده از ظرفیت‌های ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید و امضای قرارداد تامین برق نیروگاه‌ها با صنایع بود. این در حالی است که دولت قبل، بر ظرفیت‌های ماده ۶۱ قانون اصلاح الگوی مصرف برای تولید برق متمرکز بود. از این رو در مجموع به نظر می‌رسد هر دو این قوانین در نحوه تخصیص بودجه برای خرید تضمینی برق از نیروگاه‌های تجدید پذیر دچار یک چالش هستند و در صورت رفع نشدن آن نیز نمی‌توان به افزایش سرمایه‌گذاری در بخش انرژی‌های تجدیدپذیر امیدوار بود. در واقع چالش اصلی حال حاضر این بخش از صنعت برق این است که تا مبلغ معادل سوخت صرفه‌جویی شده از محل انرژی‌های تجدیدپذیر به سرمایه‌گذاران پرداخت نشود، عملا محلی برای تامین منابع قراردادهای خرید تضمینی وجود ندارد. در واقع به‌رغم اینکه بر اساس قانون باید پرداخت این مبلغ در قوانین بودجه سنواتی پیش‌بینی شود، اجرای آن در عمل با مشکل مواجه شده است.
محمد امین زنگنه در ادامه با تشریح موضوع پرداخت بهای سوخت صرفه جویی شده نیروگاه‌ها در بودجه سنواتی عنوان کرد: هر ساله در قانون بودجه، منابع و مصارف قانون هدفمندی یارانه‌ها در تبصره ۱۴ آورده می‌شود. منابع در واقع فروش داخلی و صادراتی فرآورده‌های نفتی، فروش داخلی گاز طبیعی، فروش گاز به صنایع و فروش داخلی و صادراتی ال.پی.جی را شامل می‌شود، اما مصارف بسیار متنوع بوده و با توجه به اینکه منابع درعمل به طور کامل محقق نمی‌شود، جهت پرداخت اولویت‌بندی می‌شوند که واضح است مواردی مثل پرداخت یارانه نقدی در اولویت قرار می‌گیرند و پرداخت بهای سوخت صرفه‌جویی شده تجدیدپذیرها و پروژه‌های بهینه‌سازی جزو اولویت‌ها نیستند و از این رو نمی‌توانند از این بودجه استفاده کنند. نتیجه این امر آن است که با وجود گذشت شش ماه از سال، از ۳ هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده در بودجه ۱۴۰۱ حتی یک ریال به تجدیدپذیرها و پروژه‌های بهینه‌سازی پرداخت نشده و تا مشکل پرداخت بهای سوخت صرفه‌جویی شده توسط تجدیدپذیرها نیز رفع نشود، عملا توسعه این نیروگاه‌ها را شاهد نخواهیم بود.
دبیر انجمن انرژی‌های تجدیدپذیر در مورد تامین گاز نیروگاه‌ها در زمستان اظهار کرد: در چند سال اخیر مشکل کمبود گاز در زمستان همواره وجود داشته و طبق اعداد اعلام شده اگر بخواهیم از افت فشار گاز در پارس جنوبی جلوگیری کنیم، ۲۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز داریم. از طرف دیگر یک سوم گاز تولیدی کشور در نیروگاه‌های حرارتی مصرف می‌شود. بنابراین تجدید پذیرها ضمن اینکه می‌توانند به تامین برق در تابستان کمک کنند، نقش مهمی در صرفه جویی گاز دارند.
راهکارهای تحقق ۱۰ هزار مگاوات تجدیدپذیر
زنگنه تصریح کرد: مجموعه ساتبا و وزارت نیرو برای حل مشکلات تجدید پذیرها با هدف تحقق تولید ۱۰ هزار مگاوات انرژی تجدیدپذیر تلاش بسیاری کردند، اما همان‌طور که اشاره شد با توجه به کسری بودجه، پرداخت‌ها بر اساس اولویت‌بندی‌ها انجام می‌شود. با این وجود نباید این نکته را فراموش کرد که تا سال قبل در جدول تبصره ۱۴ بودجه سنواتی هیچ بودجه‌ای برای پروژه‌های ماده ۱۲ و ۶۱ تجدید پذیرها پیش‌بینی نمی‌شد، اما خوشبختانه این موضوع در سال ۱۴۰۱ وارد جداول تبصره ۱۴ شده و این خود یک قدم رو به جلو است.
اما چنانچه خواست وزارت نیرو و دولت مبنی بر تحقق ۱۰ هزار مگاوات مذکور است، اولین قدم در این مسیر این است که سازمان برنامه با وزارت نیرو هماهنگ باشد و رقمی‌که در قوانین بودجه سنواتی برای بازپرداخت تعهدات وزارت نیرو دیده شده، به این وزارت خانه پرداخت شود. نکته دومی که باید از طرف وزارت نیرو و دولت مورد توجه قرار بگیرد، رفع مشکلات تامین مالی پروژه‌ها است، چرا که برخی پروژه‌هایی که در گذشته از صندوق توسعه ملی تسهیلات دریافت کرده‌اند، در بازپرداخت اقساط موفق نبوده‌اند و صندوق نیز تا زمانی که این مشکل رفع نشود، به پروژه‌های جدید تسهیلات پرداخت نمی‌کند. از طرفی با توجه به تحریم‌ها، سرمایه‌گذاری خارجی بسیار سخت به نظر می‌رسد و بانک‌های تجاری نیز با توجه به منابع مالی بسیار بالا برای احداث نیروگاه‌های تجدیدپذیر، توانایی این سرمایه‌گذاری را ندارند؛ بنابراین راهی جز رفع مشکل پروژه‌های گذشته برای بازپرداخت تسهیلات به صندوق توسعه ملی وجود ندارد.
پیشنهادات برای پیک تابستان ۱۴۰۲
زنگنه در مورد پیک تابستان ۱۴۰۲ نیز گفت: با شرایط کنونی، وزارت نیرو با همکاری وزارت اقتصاد، وزارت نفت و سازمان برنامه باید بسته جامع برای مدیریت پیک تابستان ۱۴۰۲ در بخش تجدید پذیرها تهیه کرده و در این بسته جامع، وزارت نفت باید بپذیرد به جای پرداخت پول، به میزان گاز صرفه‌جویی شده به شرکت‌های تجدیدپذیر حواله گاز با مجوز صادرات تخصیص دهد، چرا که بسیاری از نیروگاه‌های تجدیدپذیر توانایی صادرات گاز را دارند. پیشنهاد دوم این که برای تامین مالی پروژه‌های مشمول ماده ۱۲ که در حال حاضر سرمایه‌گذاران را دچار چالش کرده، وزارت اقتصاد با درخواست وزارت نیرو به سرمایه گذار ضمانت نامه پرداخت ارائه دهد تا سرمایه‌گذار بتواند راحت تر تامین مالی پروژه را انجام دهد. پیشنهاد سومی‌که باید مد نظر قرار گیرد این است که شرایط به گونه‌ای فراهم شود تا تجدیدپذیرها از مزایای بورس انرژی نیز استفاده کنند. به طور نمونه با توجه به تصویب ماده ۱۶ قانون تولید دانش بنیان در مجلس شورای اسلامی، صنایع در طی ۵ سال، باید ۵ درصد از برق مورد نیاز خود را از طریق انرژی تجدید پذیر تامین کنند و چنانچه این مصوبه سریع‌تر اجرایی شود، منابع مالی جدید در اختیار تجدیدپذیرها قرار خواهد گرفت و عملا از این مسیر شاهد رشد قابل توجهی تا پنج سال آینده در ظرفیت نیروگاه‌های تجدیدپذیر کشور خواهیم بود.
