سلطنت خودروسازی

ایما موسی‌زاده نویسنده نشریه  طبق تعاریف، تولید صنعتی به تولید کالاها در مقیاس بزرگ اطلاق می‌شود که مواد اولیه و خام و بعضاً تولیدات صنایع دیگر را دریافت کرده و به محصولاتی نهایی تبدیل می‌کنند که به مردم به عنوان مصرف‌کنندگان نهایی یا به صنایع دیگر به عنوان مواد اولیه ورودی برای تولید محصولی پیچیده‌تر، فروخته می‌شود. صنایع تولیدی یکی از مهم‌ترین بخش‌های اقتصاد جهانی است که هنوز در حال دست‌وپنجه نرم کردن با پس‌لرزه‌های همه‌گیری کروناست.

در واقع به دلیل تعرفه‌ها و تنش‌های تجاری بین اقتصادهای مسلط جهان، رشد تولید جهانی قبل از همه‌گیری کووید 19 هم رو به کاهش بود. با بروز همه‌گیری، رفت‌وآمد افراد و کالاها محدود شد و زنجیره‌های ارزش جهانی و همچنین صنایع تولیدی و حمل‌ونقل جهانی را مختل کرد. بر اساس داده‌های بانک جهانی روند کاهشی سهم صنایع تولیدی از اقتصاد جهانی از سال 1998 وجود داشته است. در این سال صنایع تولیدی حدود 19 درصد از اقتصاد جهان را به خود اختصاص داده بودند. این سهم در سال 2013 تا 15 درصد کاهش پیدا کرد و در تمام سال‌های بعد از آن در حدود 16 درصد نوسان داشته است تا در سال 2022-2021 برای اولین‌بار در حدود دو دهه گذشته به اندکی بیش از 5/ 16 درصد رسیده است که همچنان فاصله زیادی با آمار سال 1998 دارد. اما کدام شرکت‌ها سهم بیشتری از این بازار جهانی دارند؟

1- اپل

اولین رتبه در این فهرست در اختیار شرکت اپل است که طراحی، توسعه و فروش لوازم الکترونیکی نرم‌افزار و سخت‌افزارهای کامپیوتری را انجام می‌دهد. این شرکت در کنار اینکه بزرگ‌ترین شرکت فناوری جهان از نظر درآمد است، یکی از باارزش‌ترین برندهای جهان نیز محسوب می‌شود. این شرکت در سال 2022 با درآمدی برابر 33/ 394 میلیارد دلار، سهمی 38/ 0درصدی از اقتصاد جهانی داشته است.

2- گروه فولکس‌واگن

گروه فولکس‌واگن یک شرکت خودروساز آلمانی است که در سال 1937 تاسیس شد. این شرکت خودروهای شخصی و تجاری را طراحی، تولید و توزیع می‌کند. شناخته‌شده‌ترین محصولات آنها آئودی، بنتلی، بوگاتی، لامبورگینی و پورشه است. فولکس‌واگن در بیش از 150 کشور دنیا فعالیت می‌کند و بیش از دو دهه است که عنوان برترین شرکت خودروسازی اروپا را در اختیار دارد و به تازگی با تولید خودروهای الکتریکی به بازار این محصول هم وارد شده است. این شرکت با درآمدی حدود 296 میلیارد دلار در سال 2022 تقریباً 28/ 0 درصد از حجم اقتصاد جهان در همان سال را به خود اختصاص داده است.

3- شرکت تویوتا‌موتور

این شرکت ژاپنی در سال 1937 تاسیس شده و از سال 2019 به عنوان دهمین شرکت بزرگ جهان از نظر درآمد در فهرست‌ها حضور داشته است. این شرکت رکوردهای زیادی را در اختیار دارد، از جمله اولین خودروسازی در جهان بود که بیش از 10 میلیون خودرو در یک سال تولید کرد. این میزان تولید را تویوتا در سال 2012 به بازارهای جهان عرضه کرد. علاوه بر این، تویوتا‌موتورز رهبر بازارهای جهانی خودروهای الکتریکی هیبریدی است. علاوه بر تولید خودرو این شرکت در زمینه‌های متفرقه دیگری مانند هوا-فضا، فعالیت‌های بشردوستانه، روباتیک، بیوتکنولوژی به‌خصوص در بخش کشاورزی و... فعالیت دارد. درآمد شرکت تویوتا‌موتورز در سال گذشته میلادی 271 میلیارد دلار بوده است که برابر 26/ 0 درصد از اقتصاد جهان است.

4- سامسونگ

این شرکت تولیدکننده لوازم الکترونیکی از نظر سهم از اقتصاد جهانی در سال 2022 در رتبه چهارم قرار داشته و با 225 میلیارد دلار درآمد حدود 22/ 0 درصد از اقتصاد جهانی سهم داشته است. سامسونگ هم به عنوان تولیدکننده کالاهای مصرفی نهایی برای اشخاص فعالیت می‌کند و هم محصولاتی برای سایر شرکت‌های فعال در زمینه تولید محصولات الکترونیکی ارائه می‌دهد. این شرکت از نظر درآمد ناشی از تولید لوازم الکترونیکی مصرفی برای مصرف‌کننده نهایی، رتبه نخست را در جهان دارد و همچنین دومین شرکت بزرگ فناوری از نظر درآمد کل تولیدات، محسوب می‌شود. محصولات تولیدی این شرکت شامل پنل‌های ال‌سی‌دی و ال‌ئی‌دی، نیمه‌هادی‌ها تلفن‌های همراه تلویزیون، چاپگر، دوربین و... است. همچنین به شرکت‌های بسیار بزرگی مانند اپل، دل و سونی و... خدمات ارائه می‌دهد.

5- فاکس‌کان

این شرکت تایوانی بزرگ‌ترین تولیدکننده قطعات رایانه‌ای و الکترونیکی در سراسر جهان است. در حال حاضر این شرکت بزرگ‌ترین کارفرمای خصوصی در تایوان و یکی از بزرگ‌ترین کارفرماها در جهان محسوب می‌شود. اگرچه دفتر مرکزی شرکت در تایوان قرار دارد اما کارخانه‌های آن در سراسر جهان از شرق آسیا گرفته تا برزیل و هند و اروپا و مکزیک در حال فعالیت هستند. فاکس کان با درآمدی 220 میلیارددلاری در سال گذشته میلادی 21/ 0 درصد از اقتصاد جهانی سهم داشت.

6- کاردینال هلت

کاردینال هلت یک شرکت تولید و توزیع دارو و تجهیزات پزشکی در جهان است. این شرکت علاوه بر توزیع دارو، به تولید محصولات جانبی پزشکی از جمله پوشاک و دستکش و... و علاوه بر آن تجهیزات فنی اتاق عمل و تجهیزات و دستگاه‌های لازم برای قلب و عروق پرداخته‌ است. این شرکت با درآمد 181 میلیارددلاری خود چهاردهمین شرکت درآمدزا در ایالات متحده محسوب شده و سهمی 18/ 0درصدی از اقتصاد جهان را در اختیار دارد.

7- دایملر

هفتمین رتبه در میان شرکت‌های بزرگ جهان و همچنین دومین شرکت آلمانی حاضر در این فهرست، خودروسازی دایملر است که یکی از پیشروترین تولیدکنندگان خودرو و کامیون در جهان محسوب می‌شود. این شرکت که در سال 1926 تاسیس شده است محصولات شاخصی همچون مرسدس‌بنز، مرسدس ای‌ام جی، اتوبوس‌های توماس بیلت، خودروهای اسمارت و... تولید می‌کند. شرکت از سال 2019 بر موتورهای خودروهای الکتریکی و تولید باتری‌هایی قابل بازیافت بدون مواد سمی (که در آر. پا به مهم‌ترین مانع بر سر راه همگانی شدن استفاده از این خودروها تبدیل شده است) برای این خودروها متمرکز کرد تا بتواند نقش خود را در آینده صنعت خودرو نیز تضمین کند. این شرکت با درآمدی 177 میلیارددلاری در سال گذشته میلادی 17/ 0 درصد از حجم اقتصاد جهان را به خود اختصاص داد.

8- گروه راه‌آهن چین

گروه راه‌آهن چین بزرگ‌ترین شرکت ساخت‌وساز جهان محسوب می‌شود که دفتر مرکزی آن در پکن قرار دارد. این شرکت علاوه بر شرکت در اکثر پروژه‌های مهم در چین در بسیاری از پروژه‌های زیرساختی مقیاس بزرگ در کشورهای دیگر جهان به‌خصوص آسیای جنوب شرقی و آفریقا مشارکت دارد. این شرکت دارای چندین بخش مختلف است که کارهای بسیاری را از طراحی گرفته تا مشاوره فنی و مدیریت سرمایه البته ساخت‌وسازهای سنگین انجام می‌دهند. گروه راه‌آهن چین در سال 2022 با 170 میلیارد دلار درآمد و 16/ 0 درصد از اقتصاد جهانی سهم داشته است.

9- فورد

در ردیف نهم بزرگ‌ترین صنایع تولیدی جهان، کارخانه خودروسازی آمریکایی فورد قرار دارد. این شرکت یکی از پیشگامان تولید خودرو در مقیاس بزرگ و مدیریت خطوط مونتاژ بود. این شرکت علاوه بر خودروهای سواری، کامیون، اتوبوس تراکتور، قطعات خودرو را نیز تولید کرده و همچنین خدمات مالی را به خریداران خود ارائه می‌دهد. فورد همچنین در زمینه بهینه‌سازی محصولات تولیدی خود برای سازگاری بیشتر با محیط زیست، فعالیت‌های پژوهشی نیز انجام می‌دهد. شرکت فورد با 158 میلیارد دلار درآمد 15/ 0 درصد از اقتصاد جهانی سهم دارد.

10- جنرال‌موتورز

دهمین رتبه این فهرست نیز دوباره متعلق به یک شرکت خودروسازی آمریکایی است که دفتر مرکزی آن در دیترویت واقع شده است. جنرال‌موتورز خودرو و قطعات خودرو را طراحی، تولید، بازاریابی و توزیع می‌کند. در سال‌های اوج فعالیت، جنرال‌موتورز 50 درصد سهم بازار خودرو ایالات‌متحده را در اختیار داشت و از سال 1931 تا 2007 بزرگ‌ترین خودروساز جهان محسوب می‌شد. این شرکت علاوه بر زیرمجموعه‌های اصلی خود مانند شورولت و کادیلاک، سهم عمده‌ای از سهام چند شرکت خودروسازی غیرآمریکایی را نیز در اختیار دارد. جنرال‌موتورز همچنین دارای یک تیم تحقیق و توسعه بسیار چشمگیر است که چندین نوآوری از جمله لوازم الکتریکی برای خودروها، اولین استارت برقی اولین گیربکس اتوماتیک و... را در کارنامه خود ثبت کرده است. این شرکت با درآمد 157 میلیارددلاری خود سهمی 15/ 0درصدی از اقتصاد جهانی دارد.

11- میتسوبیشی

رتبه بعدی نیز در اختیار یک شرکت خودروسازی این‌بار ژاپنی است. میتسوبیشی که عمده فعالیت‌هایش در خارج از ژاپن متمرکز است در سال 1917 تاسیس شده است. در این سال شرکت میتسوبیشی مدل ای را به بازار معرفی کرد که اولین خودرو تولیدشده در ژاپن بود. در سال 1934 این شرکت با هواپیماسازی میتسوبیشی ادغام شد تا موتور هواپیما و سایر قطعات مربوط به هواپیما را تولید کند. آنها در سال‌های پس از آن بر توسعه هواپیماها، کشتی‌ها، واگن‌های راه‌آهن و ماشین‌آلات تمرکز کردند. در حال حاضر میتسوبیشی یک شرکت سهامی عام است که یک‌سوم آن متعلق به نیسان است. میتسوبیشی در سال گذشته میلادی 154 میلیارد دلار درآمد داشته که به معنای سهم 15/ 0درصدی از اقتصاد جهانی است.

12- بی‌ام‌دبلیو

بایریشه موتورن ورکه آگ که با نام بی‌ام‌دبلیو در جهان شناخته می‌شود در ردیف دوازدهم قرار دارد. بی‌ام‌دبلیو یک شرکت آلمانی است که وسایل نقلیه و موتورسیکلت‌های لوکس تولید می‌کند. در سال 1916 بی‌ام‌دبلیو به عنوان تولیدکننده موتور هواپیما تاسیس شد. اما امروز یکی از مهم‌ترین خودروسازان جهان است. در سال 2020 بی‌ام‌دبلیو اولین خودرو تمام الکتریکی خود را معرفی کرد که پیش‌بینی می‌شود در سوددهی بلندمدت شرکت نقش داشته باشد. بی‌ام‌دبلیو در سال گذشته میلادی با 150 میلیارد دلار درآمد 14/ 0درصدی از اقتصاد جهانی داشته است.

13- هوندا

هوندا شرکت ژاپنی تولیدکننده خودرو، موتورسیکلت و تجهیزات برقی است. از سال 1959 هوندا بزرگ‌ترین تولیدکننده موتورسیکلت در جهان و همچنین با تولید بیش از 14 میلیون موتور احتراق داخلی در سال بزرگ‌ترین تولیدکننده این نوع موتورها در دنیا هم به‌شمار می‌آید. این شرکت خودرو، موتورسیکلت، ماشین چمن‌زنی، ژنراتور، اسکوتر، هواپیما و دوچرخه کوهستان و... تولید می‌کند. هوندا همچنین به‌طور مرتب در مسابقات مهم جهانی موتور و خودرو شرکت دارد. این شرکت با درآمدی 130 میلیارددلاری 12/ 0 درصد در اقتصاد جهان سهم دارد.

14- سایک‌موتور

سایک یکی دیگر از شرکت‌های طراحی و تولید خودرو چینی است که دولت این کشور مالکیت آن را در اختیار دارد و دفتر مرکزی آن در شانگهای واقع است. این شرکت در کنار گروه فاو، خودروسازی چانگان و دانگ‌فنگ‌موتور یکی از چهار خودروساز دولتی چین است. عمده اهمیت آن به دلیل مشارکت در سرمایه‌گذاری و کارهای پژوهشی با شرکت‌های مهم خودروسازی مانند جنرال‌موتورز و فولکس‌واگن است. سایک با 114 میلیارد دلار درآمد، سهمی 1/ 0درصدی از اقتصاد جهان دارد.

15- هوآوی

این شرکت فناوری چینی تجهیزات مخابراتی و دستگاه‌های مصرفی از جمله مودم، روتر، تلفن همراه و... را طراحی و تولید کرده و به فروش می‌رساند. هوآوی در بیش از 170 کشور جهان حضور دارد و حتی در سال 2018 توانست از اپل در زمینه تولید گوشی‌های هوشمند پیشی بگیرد. متاسفانه محصولات هوآوی با مسائل امنیتی از جمله نگرانی‌هایی در مورد امنیت سایبری در برخی کشورها به‌خصوص ایالات‌متحده مواجه شده‌اند و در حال حاضر تحت محدودیت‌های شدید معاملاتی با شرکت‌های مستقر در ایالات‌متحده قرار داد. به‌رغم این موضوع این شرکت با درآمدی 93 میلیارددلاری 09/ 0 درصد از اقتصاد جهان را در اختیار دارد. همان‌طور که در فهرست بالا مشخص است، صنعت خودرو بی‌شک اولین عنوان در میان صنایع تولیدی را از نظر سهم جهانی در اختیار دارد. این رتبه را در میان کشورها، چین کسب می‌کند. طبق آمار حدود 29 درصد از کل تولیدات صنعتی جهان در چین انجام می‌شود. رتبه بعدی در اختیار ایالات‌متحده با حدود 17 درصد قرار دارد. این در حالی است که بنا به آمار سازمان ملل متحد، پایداری اثر منفی بحران همه‌گیری کووید بر میزان تولیدات صنعتی در جهان حتی از بحران سال 2008 نیز شدیدتر خواهد بود. سهم ارزش افزوده تولید در تولید ناخالص جهانی از 2019 تا 2020 حدود 6/ 0 درصد کاهش یافت و به 16 درصد رسید.

طبق داده‌های موجود سهم اشتغال بخش تولید در 49 کشور در سه‌ماه دوم سال 2020 حدود 6/ 5 درصد و در سه ‌ماه سوم همین سال 5/ 2 درصد نسبت به زمان مشابه در سال 2019 کاهش یافته و کاهش ساعات کاری حتی از این هم بیشتر بوده است. اما در نهایت صنایع تولیدی که نمونه‌هایی از مهم‌ترین آنها را در فهرست بالا مشاهده کردیم، تبدیل به بخشی غیرقابل حذف از زندگی روزمره در جهان شده‌اند و صدمات ناشی از بحران کووید مانند بحران 2008 جبران خواهند شد. اینکه در این دنیای جدید کدام شرکت-کشور سهم بیشتری را به خود اختصاص خواهد داد احتمالاً بیشتر از هر چیز به سرمایه‌گذاری‌هایی که در این دوران سخت انجام خواهد شد، بستگی دارد. سرمایه‌گذاری چه در بخش نیروی کار متخصص و چه در بخش پژوهش، می‌تواند تفاوت‌های مهمی را با سودی بسیار بالا در سهم بازار شرکت‌ها ایجاد کند. مجموع صنایع تولیدی جهان، بازاری 160 میلیارددلاری است. بنابراین عجیب نیست که نقشی مهم در اقتصاد جهانی بازی می‌کند. علاوه بر این بدون صنایع تولیدی، بسیاری از بخش‌های دیگر اقتصاد نیز دچار مشکل خواهد شد که این موضوع نقش بخش صنعت را بسیار حیاتی‌تر نیز می‌کند. جای رشد بسیاری برای بخش صنعت و طبیعتاً فعالان آن در جهان وجود دارد.