تولید، معلق میان رونق و رکود
زخمهای قدیمی صنایع اصفهان سرباز کرد
مشکل کمبود نقدینگی برای تامین سرمایه در گردش موردنیاز شرکت‌ها و مشکلات مربوط به پیمان‌سپاری ارزی، در تضعیف بخش تولید نقشی اساسی داشتهاند. عدم تمایل نیروی انسانی متخصص به اشتغال، به مشکلی فراگیر در اقتصاد (به‌ویژه بخش صنعت) تبدیل‌شده است. به‌بیان‌دیگر تنگناهایی مثل تامین مواد اولیه، نقدینگی و نیروی متخصص برای بنگاه‌های اقتصادی همچنان استمرار دارد.
زنگ خطر تورم تولیدکننده
شاخص مدیران خرید اقتصاد در شهریور به ۵۴.۳۴ رسید. هرچند شاخص شامخ در شهریورماه بهبود پیدا کرد و به قله چهارماهه برگشت اما میزان صادرات و فروش داخلی بنگاه‌ها برای سومین ماه متوالی کاهشی بود و مشکلات تأمین مواد اولیه، نقدینگی و نیروی کار متخصص همچنان پابرجا است. بدین ترتیب زنگ خطر شامخ برای تورم تولیدکننده به صدا درآمده و در ماه‌های آتی باید در انتظار انتقال این تورم به مصرف‌کننده بود.
در ماه گذشته اما شامخ صنعت کمتر از شاخص مدیران خرید کل اقتصاد گزارش شد.بر اساس داده‌های به‌دست‌آمده از بنگاه‌های صنعتی در شصتمین دوره طرح شاخص مدیران خرید بخش صنعت، شامخ صنعت در شهریورماه با ثبت عدد ۵۰.۶۲ نسبت به ماه قبل بهبود داشته و در محدوده مرزی ۵۰ قرارگرفته است. مقدار شاخص در مقایسه با شهریورماه سال‌های گذشته کمتر گزارش‌شده تا وضعیت صنعت کشور و البته اصفهان در مرز شکننده رونق و رکود معلق باقی بماند.
در این ماه، مؤلفه‌های اصلی شامخ صنعت یعنی میزان سفارش‌های جدید مشتریان و موجودی مواد اولیه خریداری‌شده، کمتر از ۵۰ محاسبه شدند. کاهش میزان سفارش به معنای کاهش سمت عرضه و نشانه وجود رکود و کاهش توان خرید مشتریان به دلیل تورم است. کاهش موجودی مواد اولیه نیز نشانه کمبود سرمایه در گردش و توان مالی بنگاه‌های تولیدی است.شاخص موجودی مواد اولیه (۴۷.۰۰) برای سومین ماه متوالی کاهشی گزارش شد. بااین‌وجود شاخص مقدار تولید محصولات (۵۱.۹۵) بعد از دو ماه کاهش متوالی، در شهریورماه اندکی افزایش داشته اما مقدار شاخص در مقایسه با شهریور سال‌های قبل کمتر است. پس از ماه‌ها وقوع هشدار درباره کمبود نیروی متخصص در حوزه تولید و صنعت بالاخره این کمبود خود را در شامخ شهریور به‌صورت داده نشان داد. از دو سال اخیر تاکنون در شهرک‌های صنعتی اصفهان بنرهایی بزرگ برای جذب نیروی کار دیده می‌شود ولی مورد اقبال جوانان جویای کار قرار نمی‌گیرد.
شاخص میزان استخدام در شهریورماه با عدد ۵۰.۲۰ به کمترین مقدار ۱۷ ماهه خود از اردیبهشت ۱۴۰۱ (به‌غیراز فروردین‌ماه) رسید. شرایط تورمی باعث شد تا نیروی کار متخصص تمایلی به اشتغال در واحدهای تولیدی نداشته باشد و در جستجوی موقعیت‌های دیگر یا مهاجرت باشد. مشکلات رفع تعهد ارزی در مرز عراق به همراه کنترل دستوری نرخ ارز توسط بازار ساز باعث شد تا علاوه بر کاهش تقاضا و تولید، نرخ صادرات هم افت کند و شاخص میزان صادرات کالا با عدد ۴۵.۶۳، ضعیف‌ترین عملکرد هشت‌ماهه اخیر از بهمن‌ماه (به‌غیراز فروردین‌ماه) را به ثبت برساند.کاهش تقاضای داخل و کاهش صادرات و فروش خارجی باعث شده تا شاخص میزان فروش محصولات با عدد ۴۵.۳۷ همچنان برای سومین ماه پیاپی کاهشی باشد. به عقیده فعالان اقتصادی، فشارهای تورمی منجر به تقاضای ضعیف مشتریان و درنتیجه کمبود نقدینگی و مواد اولیه شده است.
رکود صنایع فلزی
قطع برق و انتشار اخبار ضدونقیض از حذف صنایع فولادی و سیمانی از بورس کالا و همچنین تحمیل فروش به تولیدکنندگان با قیمت‌گذاری‌های دستوری بسیار پایین در بازار، در شرایطی که مواد اولیه خریداری‌شده در قیمت‌های بالایی تأمین‌شده‌اند، صنایع فولاد، ذوب‌آهن و کارخانه‌های اصفهان را وارد فاز رکود کرد. پیمان‌سپاری ارزی و الزام نحوه رفع تعهد ارزی و قوانین مخل صادرات به همراه افزایش نرخ خوراک پتروشیمی‌ها به دلیل افزایش نرخ ارز صنایع شیمیایی و پتروشیمی اصفهان را با کاهش صادرات و زیان مواجه کرد. درنهایت کاهش قدرت خرید مصرف‌کننده نهایی برای خرید موادی مانند گوشت و مرغ و کمبود نقدینگی شرکت‌های فعال، زیان حوزه دام و طیور در اصفهان را به همراه داشت. اصفهان قطب صنایع کانی غیرفلزی مانند شیشه و انواع مصالح ساختمانی است. اعمال قوانین جدید برای اخذ مالیات بر صادرات برخی از مواد اولیه که محصول نهایی است، باعث کاهش صادرات تولیدات این صنایع شد. همه موارد بالا باعث شد تا صنایع فلزی مثل فولاد و ذوب‌آهن اصفهان با عدد ۴۱.۰۲، صنعت ماشینسازی و لوازم‌خانگی با عدد ۴۳.۳۰ و صنایع چوب، کاغذ و مبلمان با عدد ۴۷.۲۵ کمترین میزان شامخ را در شهریور ثبت کنند. در مقابل اما صنایع نساجی با عدد ۵۶.۹۴ و صنایع کانی غیرفلزی با عدد ۵۷.۷۱ شامخ بالاتری را ثبت کردند. بنابراین در اصفهان در ماه یادشده، این دو صنعت ازنظر خروج از رکود وضعیت بهتری داشتند. اما در شاخص «مقدار تولید محصولات» کمترین میزان شامخ مربوط به صنایع ماشینسازی و لوازم‌خانگی با عدد ۳۸.۶۴، صنایع فلزی با عدد ۳۹.۷۷ و صنایع پوشاک با عدد ۴۵.۸۳ بوده و بنابراین می‌توان گفت این صنایع در اصفهان وارد فاز رکود و کاهش تقاضای تولیدشده‌اند.در این شاخص صنایع کانی غیرفلزی با عدد ۶۶.۶۷، صنایع فرآورده‌‌‌های نفت و گاز با عدد ۶۴.۲۹ و صنایع نساجی با عدد ۶۱.۱۱ بالاترین میزان شامخ در این شاخص را داشتهاند.
در شاخص «میزان سفارش‌های جدید»، صنایع فلزی با عدد ۳۹.۷۷، صنایع چوب و کاغذ و مبلمان با عدد ۴۰ و صنایع وسایل نقلیه و قطعات وابسته با عدد ۴۰.۳۸ کمترین میزان شامخ را ثبت کردند تا صنایع فلزی فاز جدیدی از رکود را تجربه کنند. در این شاخص بهترین عملکرد مربوط به صنایع فرآورده‌‌‌های نفت و گاز با عدد ۶۷.۸۶، صنایع لاستیک و پلاستیک با عدد ۵۷.۱۴ و صنایع نساجی با عدد ۵۵.۵۶ بوده است.در شاخص «سرعت انجام و تحویل سفارش» صنایع ماشینسازی و لوازم‌خانگی با عدد ۴۰.۹۱، صنایع فلزی با عدد ۴۲.۰۵ و سایر صنایع با عدد ۵۰ کمترین میزان شامخ را ثبت کردند که نشانه کمبود نیرو یا نقدینگی در این صنایع اصفهانی است. در این شاخص صنایع کانی غیرفلزی و پوشاک و چرم با عدد ۷۰.۸۳ و صنایع نساجی با عدد ۶۶.۶۷ بیشترین مقدار شامخ را داشتهاند.
در شاخص «موجودی مواد اولیه»، صنایع فلزی با عدد ۳۵.۲۳، صنایع نساجی با عدد ۳۸.۸۹ و صنایع چوب، کاغذ و مبلمان با عدد ۴۰ کمترین میزان شامخ را ثبت کرده‌‌‌اند. بنابراین صنایع اصفهانی یادشده نه‌تنها رکود تقاضا را تجربه کردند که با کمبود نقدینگی هم‌دست و پنجه نرم می‌کنند.همچنین در این شاخص صنایع کانی غیرفلزی با عدد ۵۸.۳۳، صنایع غذایی با عدد ۵۵.۲۶ و صنایع وسایل نقلیه و قطعات وابسته با عدد ۵۱.۹۲ بیشترین مقدار را ثبت کرده‌‌‌اند.همچنین در شاخص «میزان استخدام و به‌کارگیری نیروی انسانی»، صنایع کانی غیرفلزی و صنایع پوشاک و چرم با عدد ۴۱.۶۷ و صنایع چوب، کاغذ و مبلمان با عدد ۴۵ کمترین میزان شامخ را ثبت کردند تا نشان دهند که دچار کسری نیروی متخصص هستند. در این شاخص صنایع لاستیک و پلاستیک با عدد ۶۴.۲۹، صنایع غذایی با عدد ۵۶.۵۸ و صنایع نساجی با عدد ۵۵.۵۶ بالاترین میزان شامخ را داشتهاند. در شاخص «قیمت خرید مواد اولیه»، کمترین میزان شامخ مربوط به صنایع نساجی با عدد ۵۵.۵۶، صنایع وسایل نقلیه و قطعات وابسته با عدد ۵۵.۷۷، صنایع ماشینسازی و لوازم‌خانگی با عدد ۶۱.۳۶ کمترین میزان شامخ را داشتند که نشانه کمترین رشد تورم تولیدکننده در میان سایر صنایع اصفهانی است و صنایع فرآورده‌‌‌های نفت و گاز با عدد ۸۲.۱۴، سایر صنایع با عدد ۷۸.۵۷ و صنایع کانی غیرفلزی با عدد ۷۵ بالاترین میزان شامخ را داشتند که به‌زودی باید منتظر افزایش قیمت محصولاتشان باشیم . در شاخص موجودی محصول (انبار) صنایع نساجی با عدد ۳۳.۳۳، صنایع لاستیک و پلاستیک با عدد ۳۵.۷۱ و صنایع پوشاک و چرم با عدد ۴۱.۶۷ کمترین میزان شامخ را ثبت کردند. کاهش موجودی انبار می‌تواند نشانه وضعیت وخیم بازار کالاهای فوق در ماه‌های آینده به‌خصوص شب عید در اصفهان در حوزه پوشاک باشد. سایر صنایع با عدد ۸۵.۷۱، صنایع غذایی با عدد ۶۴.۴۷ و صنایع ماشینسازی و لوازم‌خانگی با عدد ۶۳.۶۴ بیشترین میزان شامخ را ثبت کردند. در شاخص «میزان صادرات کالا»، صنعت کانی غیرفلزی با عدد ۳۳.۳۳، صنعت پوشاک و چرم با عدد ۳۷.۵۰ و صنایع غذایی با عدد ۴۰.۷۹کمترین میزان شامخ را ثبت کردند. این صنایع اصفهانی با ثبت کمترین میزان ارزآوری، نرخ صادرات غیرنفتی استان را کاهش دادند. همچنین در این شاخص صنایع فرآورده‌‌‌های نفت و گاز با عدد ۶۰.۷۱، صنایع نساجی با عدد ۵۵.۵۶ و صنایع لاستیک و پلاستیک با عدد ۵۳.۵۷ بالاترین میزان شامخ را داشتهاند.
در شاخص «قیمت محصولات تولیدشده»، صنایع فرآورده‌‌‌های نفت و گاز با عدد ۶۴.۲۹، صنایع پوشاک و چرم با عدد ۶۲.۵۰ و صنایع کانی غیرفلزی با عدد ۵۸.۳۳ بالاترین میزان شامخ را ثبت کردند تا تورم تولیدکننده را روی نمودار صعودی ببرند. در شاخص میزان «فروش محصولات»، صنایع چوب، کاغذ و مبلمان با عدد ۲۵، سایر صنایع با عدد ۲۸.۵۷ و صنایع فلزی با عدد ۳۱.۸۲ کمترین میزان شامخ را ثبت کرده که بازهم نشانه وجود رکود عمیق در این صنایع استان است. صنایع نساجی با عدد ۷۲.۲۲، صنایع فرآورده‌‌‌های نفت و گاز با عدد ۶۰.۷۱ و صنایع کانی غیرفلزی هم با عدد ۵۸.۳۳ بالاترین میزان شامخ را ثبت کردند و می‌توان گفت وارد فاز رونق شده‌اند. درمجموع می‌توان گفت در شهریورماه چوب و کاغذ منفی۳۰ درصد، منسوجات منفی۲۸ درصد، معادن منفی۲۷درصد، صنایع شیمیایی منفی ۲۴درصد، قطعات خودرو منفی۲۳درصد، لاستیک و پلاستیک منفی۲۲درصد، صنایع فلزی منفی۱۸ درصد، صنایع غذایی منفی۶درصد و سیمان منفی یک درصد با کاهش فروش و رکود مواجه بوده‌اند که صنایع اصفهانی نیز از این زیان و رکود در امان نبوده‌اند.
