جاده رونق کشاورزی از گلخانه می گذرد
رونق گلخانه‌ها برای مقابله باکم‌آبی
بحران آب جدی است و گویا شیوه‌های سنتی کشاورزی برای اقلیم‌های خشک کشور، دیگر جوابگو نیست .
بر اساس اسناد بالادستی، تولید فعلی کشاورزی حدود ۱۲۳ تا ۱۳۰ میلیون تن است که بایستی در سال ۱۴۱۱ به ۱۶۰ میلیون تن برسد. در این میان، میزان تولیدات گلخانه‌ای هم باید از سه تا چهار میلیون تن فعلی به حدود ۱۵ میلیون تن در سال ۱۴۱۱ برسد.
همچنین طبق آمار موجود، سطح زیر کشت گلخانه‌ها در حال حاضر حدود ۲۰ تا ۲۵ هزار هکتار است که این میزان قرار بود در پایان برنامه ششم توسعه به ۴۸ هزار هکتار برسد و در برنامه هفتم توسعه نیز هدف ۱۵۰ هزار هکتاری برای آن تعیین‌شده است. از طرفی کل آب مصرفی کشاورزی از ۷۰ میلیارد مترمکعب فعلی باید به حدود ۵۱ میلیارد مترمکعب برسد که این مهم جز با عبور از کشاورزی سنتی به‌سوی مدرن امکان‌پذیر نخواهد بود.
در این حال استان‌های کشور به‌خصوص کم‌آب‌ها با استفاده از راهکارهایی مانند کشت‌های گلخانه‌ای در پیشبرد اهداف اشاره‌شده، نقش قابل‌توجهی را ایفا می‌کنند. اصفهان از همین مناطقی است که به دلیل چالش کم‌آبی و البته موقعیت اقلیمی مناسب برای تأسیس شهرک‌های گلخانه‌ای این نوع کشت و ایجاد شهرک‌هایی برای کشت گلخانه‌ای را موردتوجه قرار داده است.
به‌طوری‌که در سال ۱۳۸۰ اولین شهرک گلخانه‌ای کشور در این استان تأسیس شد و پس‌ازآن نیز تاکنون فعالیت‌ها و مطالعات بسیاری برای توسعه این شهرک‌ها در استان اصفهان انجام‌شده است. و اما امسال با بهره‌برداری از شهرک گلخانه‌ای شهر دامنه در شهرستان فریدن روبرو شدیم که با حضور استاندار اصفهان پس از ۱۱ سال بلاتکلیفی هم‌زمان با دهه فجر به انجام رسید. احداث شهرک گلخانه‌ای مورداشاره در اراضی شهر دامنه این شهرستان که یکی از قطب‌های کشاورزی استان و کشور به شمار می‌رود در سال ۱۳۸۶ آغاز اما به دلیل نبود آب موردنیاز در سال ۱۳۹۱ متوقف شد و به مرحله افتتاح نرسید. در سال ۱۴۰۰، مقدمات حفر چاه جدید فراهم و پس از اجرای انتقال آب (به طول هفت کیلومتر)، خط انتقال برق و رفع سایر موانع بااعتباری بالغ‌بر ۷۵۰ میلیارد ریال انجام شد.
شهرک مذکور ۴۰ واحد پنج هزار هکتاری دارد که ۱۳ واحد آن واگذارشده است.
افتتاح این مجموعه اشتغال‌زایی ۳۶۰ نفر به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم را در پی خواهد داشت.
قابل‌ذکر است دهاقان، فلاورجان، خمینی‌شهر، قصر چم شهرضا، نهضت آباد نجف‌آباد، دامنه فریدن، حسین‌آباد تیران و کرون، نیاصر کاشان و لنجان ازجمله مناطقی است که شهرک‌های گلخانه‌ای استان را در خود جای‌داده‌اند.
اشتغال‌زایی عمده‌ترین مزیت شهرک‌های گلخانه‌ای
ایجاد شبکه واحد تأمین نهاده‌های موردنیاز گلخانه‌ها ا،ایجاد شبکه واحد بازاریابی برای محصولات گلخانه‌ها و ایجاد اشتغال پایدار، از مهم‌ترین مزایایی است که شهرک‌های گلخانه‌ای برای استان‌های خشک و کم آب به دنبال می‌آورد.
از نظر فعالان و کارشناسان حوزه کشاورزی توسعه شهرک‌های گلخانه‌ای راهکاری اساسی برای مقابله با چالش کم‌آبی و بیکاری است و معتقدند چنین مراکزی در شهرستان‌هایی که به دلیل کم‌آبی با رکود کشاورزی مواجه شده‌اند بسیار کارآمد و مفید است.
بهرامی کارشناس کشاورزی بهترین مزیت این شهرک‌ها را پرورش محصولاتی می‌داند که به دلیل آب بر بودن امکان کشت سنتی نداشته و از طریق کشت گلخانه‌ای با مصرف آب کمتر،کشت می‌شود.
به گفته این کارشناس بهبود کیفیت محصولات تولیدی و راندمان مصرف آب موجب جایگاه برتر محصولات گلخانه‌ای اصفهان ازلحاظ میزان و تنوع محصولات کشاورزی در بین دیگر استان‌ها شده است. وی امکان تولید محصولات خارج از فصل مشخص و به عبارتی چهارفصل بودن کشت گلخانه‌ای و همچنین افزایش صادرات محصولات کشاورزی و زودرس بودن محصولات را از دیگر مزیت‌های کشت گلخانه‌ای دانسته و تاکید می‌کند: به نظر می‌رسد برای استانی مانند اصفهان که به‌شدت گرفتار چالش بیکاری است اشتغال‌زایی عمده‌ترین فایده کشت گلخانه‌ای است.
این کارشناس می‌افزاید: در حقیقت، ایجاد اشتغال پایدار در شهرک‌های گلخانه‌ای از اهداف مهم تأسیس این مراکز است .به‌طوری‌که عده‌ای را درگیر شغل مستقیم و برای تعداد زیادتری هم اشتغال‌زایی غیرمستقیم ایجاد می‌کند.
وی بیان می‌کند: حال باوجود ویژگی‌های آب‌وهوایی و وجود نیروی انسانی فراوان در اصفهان، قطعاً تأسیس شهرک‌های گلخانه‌ای، انتخاب بسیار مناسبی برای این استان محسوب می‌شود.
توسعه بیشتر،نیازمند حمایت است
رشد جمعیت، کاهش زمین‌های قابل‌کشت، تغییرات محیطی شدید، افزایش درخواست مصرف‌کنندگان برای محصولات متنوع، اشتغال‌زایی بیشتر، تولید محصول بیشتر در واحد سطح، امکان تولید محصول در خارج از فصل، پیش رس کردن محصول،، افزایش کیفیت محصول در شرایط گلخانه و افزایش کارایی آب و... بازار محصولات گلخانه‌ای را در همه کشورهای جهان پررونق کرده است.
بر طبق گزارش‌های موجود پیش‌بینی می‌شود بازار این محصولات تا سال ۲۰۲۵ به ۵۰.۶ میلیارد دلار برسد که رشد فوق‌العاده‌ای است و حکایت از سرمایه‌گذاری مطمئن‌تر و راحت‌تری نسبت به بسیاری از کسب‌وکارهای کنونی دارد.
قطعا آنچه استفاده از روش‌های نوین کشاورزی را در همه جهان پر استقبال کرده است. کاهش چشمگیر منابع آبی است که در این سال‌ها برای همه جهان تبدیل به بحران شده است و ایران نیز با قرار گرفتن در ناحیه گرم و کم بارش از این شرایط مستثنا نیست.
کشوری که مسوولانش توسعه شهرک‌های کشاورزی و گلخانه‌ای را به‌عنوان نسخه‌ای التیام‌بخش برای رونق اقتصادی کشور تجویزمی کنند و چنین امری را به‌عنوان یکی از راهکارهای افزایش راندمان آب مصرفی با تولید بیشتر،موردنظر قرار داده‌اند.
حال‌آنکه ایران باوجود برخورداری از اقلیم‌های متفاوت آب و هوایی برخوردار از هر چهارفصل است.
همچنین وجود ۲۹میلیون هکتار اراضی مزروعی، ۱۲میلیون هکتار جنگل، قریب به ۹۵میلیون هکتار مرتع، دسترسی به منابع آبی به میزان ۱۲۰میلیارد مترمکعب از ویژگی‌های برتری است که کشاورزی ایران را متمایز نموده اما در مقابل یک‌سوم میانگین بارندگی جهانی در برابر ۳برابر تبخیر و تعرق استاندارد به دلیل قرار گرفتن بر روی کمربند خشکی و خشک‌سالی، شرایط سرمایه‌گذاری در این بخش را خاص می‌کند.
و با این هدف که بتوان محصولاتی تولید نمود که به‌غیراز قابلیت مصرف در داخل، قابل‌استفاده صادراتی نیز باشد توصیه زیادی نسبت به توسعه شهرک‌های گلخانه‌ای می‌شود.
در این میان اشتیاق و انگیزه خوبی هم برای تغییر و تحول در کشاورزی استان‌های مستعد مانند اصفهان از سنتی به گلخانه‌ای وجود دارد که نسل جدید رغبت بیشتری به این موضوع نشان داده‌اند.
اما قابل‌توجه آنکه در وهله نخست تأمین نیازهای اولیه و پس‌ازآن فراهم بودن بازار هدف برای فروش محصولات از ضروریاتی است که فعالان این حوزه خواستار آن هستند.
چه‌بسا کشت گلخانه‌ای با اقلیم اصفهان سازگار و صرفه اقتصادی بسیاری دارد، اما باوجود بحران آب و هزینه سنگین تأمین آب موردنیاز و همچنین نرخ بالای تسهیلات،تعدادی از فعالانی که با هزاران امید پای در این عرصه می‌گذارند درهمان نیمه‌راه از ادامه مسیر منصرف می‌شوند.
بدون شک تحقق چنین مهمی،مستلزم حمایت‌هایی از سوی سازمان‌های مربوطه و تدوین طرح‌های حمایتی به‌ویژه درزمینهٔ مالی و سرمایه‌گذاری اولیه است .
