بومیسازی در صنعت نفت، گذشته، حال، آینده
چنانچه فهرست تجهیزات عمده فرآیندی این پالایشگاه را از حیث محل ساخت (در ادبیات بازرگانی،origin ) مورد واکاوی قرار دهیم، جدول زیر روند تکاملی ساخت داخل در صنعت نفت را بهخوبی نمایان میکند . همانگونه که در جدول مشخص است روند بومیسازی با رشد خیرهکنندهای در صنعت نفت به محصول نهایی رسیده و عمق داخلی سازی در پروژههای جدید به سطح مناسبی ارتقا یافته است. اما در آینده چه خواهد شد ؟ آیا این روند، ما را از تدبیر برای آینده آسوده خواهد کرد ؟ به نظر میرسد همزمان با تحولات تکنولوژیکی و حتی معادلات سیاسی منطقه، به چند دلیل باید برای آینده صنعت ساخت تجهیزات حوزه نفت ، گاز و پتروشیمی تدابیر ویژهای اندیشید:
1- نخست آنکه تحریمها ، هرچند برای رشد بومیسازی در صنعت نفت یک فرصت بینظیر بوده است اما به دلیل قطع ارتباط صنعتگران داخل با صنعتگران طراز اول بینالمللی، انتقال دانش با کندی و دشواری شکل میگیرد .
2- بازار پیش روی نمانامهای( برندها) معروف بینالمللی در زمینه تجهیزات، بازاری به وسعت کل دنیای انرژی است، اما سازندگان داخلی در این عرصه محدودیت بازار دارند و چالش مهمتر اینکه در همین بازار محدود هم بعضاً ناچار میشوند با یکدیگر به رقابت بپردازند و در شرایطی که برای یک کالای مشخص در دنیا، چند تولیدکننده محدود وجود دارد که سهم بازار جهانی را از آن خودکردهاند، در بازار داخل کشورمان گاهی تا پنج تولیدکننده وارد عرصه رقابت برای یک محصول میشوند و شرکتهای مصرفکننده نیز که اعم از دولتی یا خصوصی بهنوعی ملزم به رعایت تشریفات مناقصه در معامله با اشخاص حقیقی و حقوقی هستند به این موضوع دامن میزنند و شاید بتوان از مجلس جدید توقع داشت در قانون مناقصات کشور، چارهای برای این موضوع بیندیشد. ( شاید در تکمیل قانون تولید جهش دانشبنیان، بتوان تسهیلاتی برای خرید از شرکتهای داخلی، خارج از چارچوب مناقصه اندیشید )
3- با توسعه هوش مصنوعی تغییرات شگرفی در حوزه تجهیزات در پیش رو خواهد بود و مقتضی است سازندگان داخلی از این مهم غافل نباشند .
4- در نگاه صادرات محور به نظر میرسد بازارهایی نظیر کشور روسیه که بهتازگی پذیرای سازندگان ایرانی شده فرصت مناسبی پیش روی صنعتگرانی داخلی فراهم کرده است . اما ایکاش نهادهای دولتی نظیر وزارت صمت و غیردولتی نظیر اتاق بازرگانی تدابیری برای جلوگیری از خدشهدار شدن اعتبار ساخت ایران بیندیشند.