شمال اصفهان را دست کم نگیرید
محله جویباره یا درگویش عامیانه جوباره، قدیمیترین محله اصفهان بوده که منشأ آن به دوره هخامنشیان میرسد و زمانی محله اصلی سکونت یهودیان اصفهان بوده است. کنیسههای متعدد، مقبره کمال الدین، دو مناره دارالضیافه، منار ساربان، بازارچه میرزا باقر و منار چهل دختران از جمله مکانهای تاریخی این محله است. تضادها و تفاوتهای دلنشینی در این محله وجود دارد، کنیسه یهودیان در گوشهای از آن، کلیسای مسیحیان در گوشه دیگر آن و مسجد مسلمانان در میانه این محله، مصداق بارز همزیستی مسالمتآمیز ادیان در کنار یکدیگر است. محله جوباره در شمال شرقی اصفهان قرار دارد که از شمال به میدان قدس، از جنوب به خیابان عبدالرزاق، از غرب به خیابان هاتف و میدان عتیق و از شرق به خیابان سروش محدود میشود. طبق گفته تاریخدانانی مانند میرزا حسین خان تحویلدار اصفهانی، قدمت محله جویباره را میتوان با قدمت کل اصفهان یکی دانست. چرا این مکان بخش بسیار بزرگی ( به بزرگی یک شهر) را شامل میشده که ۹ محله در دل خود داشته است. با مرور زمان و گسترش اصفهان جوباره به قسمت کوچکی از شهر تبدیل شده که هم اکنون تنها دو محله دردشت و جوباره آن باقی مانده است.
منارهای محله جویباره فصل مهمی از زیبایی و وجهه تاریخی این محلهاند که میتوانند فصل جدیدی از گردشگری اصفهان را به جهان معرفی کنند. در ادامه به تعدادی از آنها اشاره خواهیم داشت:
مناره ساربان
این مناره، یک بنای سلجوقی است که در فاصله کمی از مناره چهل دختران در شمال منطقه جوباره قرار دارد. ظاهراً در روزگار گذشته در مجاورت مناره، مسجدی هم وجود داشته است، اما در حال حاضر هیچ اثری از آن به جای نمانده است. این بنا از ۷ قسمت کاملاً متمایز تشکیل شده است. سال ساخت آن در کتیبههای فعلی موجود نیست اما کارشناسان بنای آن را بین سالهای ۶۵۰ تا ۶۸۰ هجری قمری تخمین میزنند.
منارههای دارالضیافه
در محله قدیمی جوباره و در مسیر خیابان ابن سینا، آثار سردر مجللی که بر فراز آن ۲ مناره دارالضیافه واقع شده مشاهده میشود. وجه تسمیه منارهها به دارالضیافه احتمالاً به این علت است که سردر یک مهمانسرا در ورودی شهر بوده و به امیر یا حکمران یا پادشاهی تعلق داشته است. امروزه از این مهمانسرا آثاری به جای نمانده است.
مناره چهل دختران
یکی دیگر از منارههای معروف اصفهان که در محله جوباره یا جویباره قرار دارد و در عین حال با هویتترین مناره شهر محسوب میشود مناره چهل دختران است. تنها مناره کتیبه دار منفرد اصفهان که هم نام واقف و هم سال ساخت آن به صورت مستند به روی آن هنوز باقی است، همین مناره است. کتیبه آن به خط کوفی اجری است که نام واقف آن ابی الفتح نهوجی است وسال ساخت آن نیز ۵۰۱ ه. ق است. این کتیبه به خط عربی و در ۶ سطر است. بد نیست بدانیم این مناره از دارایی سپهسالار آبی الفتح نهوجی بنا شده است.
منارهای اصفهان به این سه منار جویباره خلاصه نمیشود و تعدادی منار دیگر نیز در اصفهان قرار دارد که میتواند این شهر را در رقابت با شهر بخارا، به یک مرکز مهم از منارهای تاریخی تبدیل کند.
مناره باغ قوشخانه(طوقچی)
این مناره از بناهای قرن هشتم هجری است. آن را به این علت طوقچی میگویند که در مجاورت دروازه قدیم شهر بوده از آن دروازه فقط ۲ شیر سنگی مانده است که فعلاً در دو طرف پل خواجو گذاشته شدهاند. به واسطه مجاورت بنا با آرامگاه علی بن سهل، آن را مناره علی بن سهل نیز مینامند. آخرین اسم مشهور این مناره، قوشخانه، به واسطه مجاورتش با باغ قوشخانه است.
منار مسجد علی(ع)
منار مسجد علی(ع) با فاصله کمی از مسجد جامع عتیق در کنار مسجد علی در مرکز شهر اصفهان قرار دارد و در سال ۵۲۵ تا ۵۱۵ هجری قمری بنا شده است. این منار عظیم از بناهای باشکوه دوره سلجوقی در قرن ششم هجری قمری است. ارتفاع این منار حدود ۵/۵۱ متر است و ۱۶۴ پله دارد و منارچه بر فراز منار نیز ۷۵/۷ متر ارتفاع دارد. ابتدا این منار نزدیک مسجد سلطان سنجر بوده که به همین نام خوانده میشد و اکنون که مسجد علی(ع) را به جای آن مسجد ساختهاند منار مسجد علی خوانده میشود.
منارهای دردشت و بخت آغا
این بنا در حوالی میدان عتیق اصفهان قرار دارد. دو منار دردشت بر فراز سردر بلندی به ارتفاع حدود ۱۵ متر قرار دارد که باقیمانده مدرسه با شکوهی از دوره پادشاهی محمد آل مظفر است. منارههای دردشت متصل به بنایی برج مانند بنام مقبره «سلطان بخت آغا» همسر سلطان محمد آل مظفر میباشد که در سال ۷۶۹ هجری قمری به قتل رسیده است. سنگ قبر سلطان بخت آغا، سنگ سماق قرمز بسیار نفیسی است که کتیبه آن در سال ۷۵۳ هجری قمری، ۱۵ سال قبل از به قتل رسیدن سطان بخت آغا به دستور خود وی نوشته شده است.