«دنیای‌اقتصاد» بررسی کرد
سود روغنیها از تغییرات جدید
روغنخام موردنیاز کشور به طور میانگین سالانه 6 / 1میلیون تن برآورد شده است. با توجه به اینکه بخش عمده‌‌‌ای از نیاز کشور به کنجاله و روغن از طریق واردات تامین می‌شود، صادرات دانه‌‌‌های روغنی و کنجاله به صورت خام ممنوع است. در کشور 46شرکت در حوزه تصفیه، تولید و بستهبندی روغنهای خوراکی فعالیت دارند که از این میان، چهار شرکت در بورس و اوراق بهادار تهران پذیرفته شده‌‌‌‌‌‌اند: «غبشهر» با دو برند تجاری (لادن و بهار)، «غمارگ» (آفتاب)، «غپونه» (تبرک) و «غکورش» (فامیلا و اویلا). سه‌شرکت دارای بیشترین تولید در بازار صنعت غذایی مرتبط با تولید روغن‌نباتی خوراکی به ترتیب شرکت‌های کورش (16درصد)، صنعتی‌بهشهر (26درصد) و طبیعت سبز پارس‌کهن (9درصد) هستند. در ادامه به بررسی سه‌شرکت بورسی تولیدکننده روغن خوراکی خواهیم پرداخت.
شرکت صنعتی بهشهر (غبشهر): شرکت صنعتی بهشهر بزرگ‌ترین و قدیمی‌‌‌ترین شرکت تولیدکننده روغن گیاهی خوراکی کشور است. تولید روزانه شرکت بیش از هزار تن در روز است و حدود 15درصد از سهم بازار روغن کشور را به خود اختصاص داده است. برند تجاری روغن تولیدی این شرکت (لادن و بهار) است.
طی روزهای گذشته «غبشهر» به همراه دیگر شرکت‌های بورسی تولیدکننده روغن در قالب افشای گروه «الف» از دریافت مجوز افزایش در نرخ مواد اولیه و فروش انواع روغن‌نباتی مایع و جامد خبر دادند. بر این اساس شرکت طی اطلاعیه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای در کدال اعلام کرد که نظر به حذف ارز ترجیحی 4200تومانی برای واردات روغنخام و جایگزینی آن با ارز سامانه نیما، افزایش قیمت‌های جهانی روغنخام در 6ماه اخیر و افزایش هزینههای سربار و دستمزد و سایر نهاده‌‌‌‌‌‌‌‌‌های تولید، سازمان حمایت از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان، اقدام به تصویب قیمت‌های جدید روغنخام و روغن ساخته‌شده کرده است. بر این اساس قیمت‌های روغنخام سویا و پالم هر دو از رقم 7500تومان به 52هزار تومان (600درصد افزایش) و روغن خام آفتابگردان از 9هزار تومان به 54هزار و 600تومان (507درصد افزایش) رسید. به این ترتیب، در حال حاضر قیمت روغنخام به‌عنوان ماده اصلی تولیدی این شرکت‌ها 54هزار تومان شده است.
افزایش قیمت فروش محصولات طبق شفاف‌سازی شرکت هم به طور متوسط 400درصد بوده و به این ترتیب نرخ درب کارخانه به طور میانگین 70 تا 72هزار تومان شده است. با توجه به نرخ متوسط روغنخام 54تومانی، سود ناخالص شرکت از هر یک کیلو 16 تا 18هزار تومان خواهد بود.
البته باید توجه کرد که ضریب تبدیل روغنخام به روغنهای خوراکی، یک به یک نیست و درصدی از ماده اولیه به‌عنوان پرتی از بین می‌رود. در این خصوص باید توجه کرد که کیفیت روغنهای خام، لزوما یکسان نیست. بسته به درجه کیفی روغنخام ورودی و همچنین تکنولوژی پالایشی استفاده‌شده در کارخانه‌های مختلف، عمر دستگاه‌‌‌ها و شرایط تصفیه، راندمان روغن خروجی بین شرکت‌ها متفاوت است. لزوما نمی‌توان حتی استفاده از یک تکنولوژی مشابه در دو شرکت را تعمیم داد. از همین رو اکثر تحلیلگران ضریب ۳ تا ۴درصد پرتی در کارخانه‌های جدید و احتمالا ضریب بیش از ۵ تا 6/ 5درصد را برای کارخانه‌های کوچک و قدیمی در نظر می‌گیرند. با توجه به این موضوع، روغنخام برای این شرکت ۵۶هزار تومان محاسبه می‌شود. این موضوع به‌استثنای هزینههای بستهبندی و سربار است. با احتساب این موضوع هر کیلو 14هزار تومان برای شرکت سود ناخالص به جای می‌گذارد که نشان‌دهنده حاشیه سودی به میزان 20درصد است.
پیش از این، روغنخام متوسط 8هزار تومان خریداری می‌شد و 14 تا 15هزار تومان به فروش می‌رفت؛ یعنی فاصله حدود 6 تا 7هزار تومانی و حاشیه سود حدود 40درصدی. با این حال، موضوعی که افزایش قیمت سهام شرکت‌ها را جذاب کرده، افزایش مقدار سود آنهاست؛ یعنی سود هر کیلو حدود دوبرابر شده است.
به‌منظور محاسبه میزان سود آنها لازم است بهای تمام‌شده شامل 90درصد ماده اولیه و 10درصد مابقی هزینه‌ها را هم در نظر گرفت. کارشناسان هزینههای بستهبندی (5/ 5هزار تومان در هر کیلو)، هزینه سربار (3هزار تومان) و هزینه مالی (5/ 6هزار تومان) را در نظر می‌گیرند که در این صورت، سود خالص هر کیلو روغن از خرداد به 5/ 6هزار تومان می‌رسد.
سال مالی «غبشهر» منتهی به آذرماه است. در حال حاضر پنج‌ماه از سال مالی محصولات این شرکت با نرخ‌های قبلی فروخته شده و باید تنها هفت‌ماه از آن را با نرخ‌های جدید محاسبه کرد. شرکت طی پنج‌ماه اول سال مالی، حدود 142هزار تن محصول با نرخ‌های قبلی فروخته که مبلغ آن 2127میلیارد تومان شده است. اگر 300هزار تن را هم با مبلغ 70هزار تومان به فروش برساند، درآمد عملیاتی شرکت به 21هزار میلیارد تومان خواهد رسید که با احتساب فروش قبلی به 23هزار میلیارد تومان بالغ خواهد شد. بر اساس محاسبات بهای تمام‌شده این مبلغ فروش 21هزار میلیارد تومان و سود ناخالص آن 2هزار میلیارد تومان خواهد بود. با توجه به سایر هزینههای دیگر شرکت، سود خالص آن بیش از یک‌هزار میلیارد تومان و سود هر سهم 3/ 47تومان خواهد شد. این رقم تقریبا به تحلیلی که از سوی انیگما (مطابق جدول گزارش) ارائه شده، نزدیک است.
شرکت مارگارین (غمارگ): مارگارین اولین شرکت تولیدکننده روغن گیاهی در ایران است. برندهای تجاری این شرکت خروس، آفتاب و آفتاب طلایی هستند. ظرفیت تولیدی این شرکت هزار تن در روز است. سال مالی این شرکت هم منتهی به آذرماه است. این شرکت در سال مالی قبل 142هزار تن محصول به ارزش 6/ 1هزار میلیارد تومان به فروش رساند. تعداد فروش شرکت در سه‌ماه اول سال مالی امسال 6/ 18هزار تن بوده و برآورد شده است که کل سال را با فروش 170هزار تن به پایان برساند. سود هر سهم این شرکت در سال مالی قبل 131ریال بوده است.
شرکت غذایی کورش (غکورش): صنعت غذایی کورش، زیرمجموعه گروه صنعتی گلرنگ است. برندهای تجاری این شرکت اویلا، فامیلا و کیمبال و... هستند و سهم بازار این شرکت حدود 16درصد است. سال مالی این شرکت منتهی به اسفندماه است. در سال مالی قبل شرکت 716هزار تن انواع محصولات روغن به بازار فروخت. درآمد عملیاتی این شرکت در سال 1400 به میزان 9/ 5هزار میلیارد تومان بوده است. البته تولید این شرکت در سال مالی قبل 300هزار تن و رقم فروش بالای آن از محل ذخیره‌های انبار بوده است. طبق جدول گزارش سود هر سهم این شرکت برای سال 1401 با دیگر شرکت‌ها مقایسه شده است.
مشکلات قیمت‌های جدید روغن
در زمینه افزایش نرخ‌ها هرچند مقادیر سود شرکت‌ها تا حدود زیادی افزایش می‌یابد، اما باید به نکات زیر هم توجه کرد.
شرکت‌ها به همان میزان افزایش قیمت مواد اولیه (بیش از 90درصد بهای تمام‌شده تولید روغن مربوط به روغن خام است) باید سرمایه در گردش برای خرید این محصول داشته باشند. به عنوان نمونه «غکورش» با نرخ ۲۳۰۰دلاری روغنخام و تولید ۳۰۰هزار تنی باید هر سال نزدیک به ۷۰۰میلیون دلار معادل 17هزار میلیارد تومان مواد اولیه وارد کند. دولت برای این میزان هزینه خرید مواد اولیه باید تسهیلاتی در نظر می‌گرفت. از طرفی با تغییر قیمتی، فروش شرکت به صورت نقدی و سریع نیست و دوره وصول مطالبات بالا می‌رود، بنابراین فقط شرکت‌های با پشتوانه قوی می‌توانند دوام بیاورند و و سهم بازاری خود و دیگران را داشته باشند. همچنین باید توجه کرد که اقتصاد دو طرف دارد: سمت عرضه و سمت تقاضا. در حال حاضر بعد از افشای «الف» و تعدیل قیمت‌ها این شرکت‌ها با کاهش فروش مواجه خواهند شد؛ چراکه مستقیما با قدرت خرید مردم و کاهش آن مواجه خواهند بود.
