در تحلیلی بررسی شد

پتانسیل بنیادی تامین‏ سرمایه‌‏ها

الهه ظفری تحلیلگر بازار سرمایه تامین سرمایه‌ها، نهادهای مالی هستند که به‌عنوان واسط بین ناشران اوراق بهادار و سرمایه‌گذاران قرار گرفته و امکان تامین مالی بخش‌های مختلف از بازار سرمایه را فراهم می‌کنند. این نهادها به شرکت‌ها کمک می‌کنند تا سهامی عام شوند یا مشاور آنها در فرآیند افزایش سرمایه باشند. تامین سرمایه‌ها درحقیقت روند تخصیص بهینه منابع و تامین مالی بدنه اصلی اقتصاد را تسهیل می‌کنند. این شرکت‌ها درخصوص مدیریت سرمایه خدمات مشاوره‌ای ارائه می‌دهند یا با کمک ابزارهایی مثل صندوق‌ها و سبدهای سرمایه‌گذاری مدیریت تخصصی دارایی انجام می‌دهند.

مجموع درآمد عملیاتی شرکت‌های تامین سرمایه از دو بخش اصلی درآمد ارائه خدمات و درآمد حاصل از سرمایه‌گذاری تشکیل شده است. براساس صورت‌های مالی منتهی به سال مالی1399، سهم درآمدهای سرمایه‌گذاری متوسط صنعت از کل درآمد عملیاتی شرکت‌های تامین سرمایه 65درصد بوده است؛ اما در سال1400 تقریبا درآمد حاصل از سرمایه‌گذاری و درآمد ارائه خدمات سهم برابری را داشته‌اند.

درآمد ارائه خدمات شامل درآمد تعهد پذیره‌نویسی، درآمد بازارگردانی، درآمد مدیریت صندوق‌های سرمایه‌گذاری، درآمد سبدگردانی و درآمد خدمات تامین مالی است. براساس سال مالی1400، به ترتیب درآمد بازارگردانی (40درصد)، درآمد تعهد پذیره‌نویسی (32درصد) و درآمد مدیریت صندوق‌ها (26درصد) بیشترین سهم از مجموع درآمد خدمات را به خود اختصاص داده‌اند.

بیشترین درآمد بازارگردانی به ترتیب توسط تامین سرمایه تمدن (22درصد)، امین (16درصد) و کاردان (13درصد) محقق شده است. در بخش درآمد تعهد پذیره‌نویسی تامین سرمایه‌های لوتوس (24درصد)، نوین، امین (هرکدام 17درصد) و کاردان (16درصد) بیشترین سهم را به خود اختصاص داده‌اند و در مدیریت صندوق‌ها تمدن (21درصد)، لوتوس (20درصد) و کاردان (15درصد) بهترین عملکرد را داشته‌اند. تامین سرمایه‌های لوتوس با 18درصد، تمدن 17درصد، کاردان 14درصد، امین 13درصد، نوین 12درصد، سپهر 9درصد، امید 7درصد، ملت 6درصد و مسکن 3درصد از سهم درآمد ارائه خدمات در صنعت را محقق کرده‌اند.

درآمد سرمایه‌گذاری شامل سرمایه‌گذاری در اوراق مشارکت، صکوک، سود سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها و سود سپرده‌های بانکی است. از مجموع درآمد سرمایه‌گذاری در صنعت، 56درصد مربوط به سود سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها است و پس از آن سود سرمایه‌گذاری در اوراق مشارکت (25درصد) و سود سپرده بانکی (19درصد) قرار دارند. براساس صورت‌های مالی منتهی به پایان سال1400 بیشترین سود سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها توسط تامین سرمایه‌های لوتوس (21درصد)، نوین (20درصد) و تمدن (15درصد) محقق شده است. بیشترین سهم از سود سرمایه‌گذاری در اوراق مشارکت و صکوک به ترتیب متعلق به تامین سرمایه‌های ملت (29درصد)، امین (20درصد) و لوتوس (15درصد) بوده است. در بخش سود حاصل از سپرده‌های بانکی با اختلاف تامین سرمایه‌های نوین (40درصد) و سپهر (25درصد) بیشترین سهم از صنعت را به خود اختصاص داده‌اند. همچنین به ترتیب تامین سرمایه نوین (21درصد)، لوتوس (16درصد)، سپهر (14درصد)، ملت، تمدن امین (هرکدام 11درصد)، امید و کاردان (هرکدام 6درصد)، مسکن (3درصد) و دماوند (2درصد) سهم از درآمد سرمایه‌گذاری محقق‌شده در صنعت را به خود اختصاص داده‌اند.

یکی از جنبه‌های مورد اهمیت در بررسی بنیادی شرکت‌های تامین سرمایه توجه به دارایی‌های تحت مدیریت این شرکت‌ها است. دارایی تحت مدیریت بیانگر خالص دارایی‌های فعالیت‌های سبدگردانی، صندوق‌ها و سایر منابع تحت مدیریت شرکت‌های تامین سرمایه است. براساس موارد افشا شده در صورت‌های مالی منتشرشده شرکت‌های تامین سرمایه در سامانه کدال، مجموع دارایی‌های تحت مدیریت صنعت در سال1399 برابر با 1.982 هزار میلیارد ریال بوده که با رشد حدود 49درصدی به رقم 2.945هزار میلیارد ریال درسال 1400 رسیده است. بیشترین سهم از دارایی‌های تحت مدیریت در سال1400 به ترتیب در مالکیت تامین سرمایه‌های لوتوس و تمدن (هرکدام 22درصد)، تامین سرمایه نوین (14درصد) و تامین سرمایه کاردان (13درصد) بوده است.

میانگین نسبت جمع درآمدهای عملیاتی بر دارایی‌های تحت مدیریت در صنعت تامین سرمایه درسال مالی1400 این شرکت‌ها 7/ 3درصد بوده است که تامین سرمایه‌های امین با 10درصد و ملت و امید هرکدام با 5درصد بالاترین نسبت را در صنعت محقق کرده‌اند. نسبت درآمدهای عملیاتی به دارایی‌های تحت مدیریت در سال1399 برابر 3/ 4در میانگین صنعت بوده که در سال1400 حدود 14درصد کاهش پیدا کرده است.

از منظر نسبت‌های کفایت سرمایه در بین تامین سرمایه‌ها که در واقع بیانگر توانایی این شرکت‌ها در فرآیند تامین مالی (آینده‌نگر) یا عدم استفاده بهینه از منابع در اختیار (گذشته‌نگر) بسته به سایر تغییرات صورت‌های مالی است شامل دو نسبت جاری تعدیل‌شده و نسبت بدهی و تعهدات تعدیل‌شده است. میانگین نسبت جاری تعدیل‌شده در سال 1400، برابر 4واحد است که به ترتیب تامین سرمایه مسکن (10واحد)، ملت (5/ 7واحد) و لوتوس (8/ 3واحد) بالاترین نسبت جاری تعدیل‌شده را گزارش کرده‌اند.

نسبت بدهی تعدیل‌شده در میانگین صنعت برابر با 62/ 0واحد است که تامین سرمایه‌های ملت، نوین، دماوند هرکدام با 4/ 0واحد در حد پایین صنعت قرار دارند. تامین سرمایه مسکن با 6/ 0واحد در میانگین صنعت قرار دارد و تامین سرمایه‌های لوتوس، امید، امین و کاردان با 7/ 0واحد در کرانه بالا قرار دارند. این نسبت در تامین سرمایه تمدن 8/ 0واحد است.

تنها بین هفت شرکت تامین سرمایه دارای ارزش بازار در 10خرداد 1401 (تامین سرمایه های بورسی و فرابورسی)، لوتوس پارسیان 21درصد از ارزش بازار، 44درصد سهم از دارایی‌های تحت مدیریت و 28درصد از کل درآمدهای محقق شده در سال 1401 (بین‌هفت شرکت) را به خود اختصاص داده است. تامین سرمایه امین با 23درصد سهم از ارزش بازار صنعت، 7درصد از دارایی‌های تحت مدیریت و 21درصد از درآمد عملیاتی سال مالی1400 را به خود اختصاص داده است. تامین سرمایه امید و نوین هر کدام با 17درصد از سهم بازار، به ترتیب 9و 28درصد از دارایی تحت مدیریت و 11 و26درصد از درآمد عملیاتی سال 1400 را محقق کرده‌اند. تامین سرمایه بانک ملت با 11درصد از ارزش بازار، 10درصد از منابع تحت مدیریت و 12درصد از درآمد محقق‌شده را به خود اختصاص داده است و در نهایت تامین سرمایه دماوند با 10درصد از ارزش بازار، 2درصد از دارایی‌های تحت مدیریت و درآمد عملیاتی سال1400 را داشته است.