صنایع ریالی در صدر جهش سودآوری قرار گرفتند
انزوای بزرگ‌ترهای بورسی
صبا طاهریان / دنیای اقتصاد
هنوز گزارش‌های سالانه سودآوری صنایع منتشر نشده است. با این حال به‌نظر می‌رسد افزایش نرخ نیمایی موجب تغییر مثبت در وضعیت متغیرهای سودآوری گروه‌‌‌های بازار سرمایه شده باشد. در این گزارش مبنای محاسبات سودآوری صنایع گزارش‌های ۹ماهه صنایع و مقایسه آن با مدت مشابه سال گذشته است. در بازه ۹ماهه سال گذشته حاشیه سود بورس تهران از ۱۶درصد به ۱۲درصد کاهش یافت که به معنای افت ۴درصدی حاشیه سود بازار سرمایه نسبت به ۹ماه ابتدای ۱۴۰۲ است. به‌دنبال این کاهش، عمده گروه‌‌‌های فعال بورسی نیز در سال‌‌گذشته با افت حاشیه سود همراه شدند. گروه‌‌‌های کوچک و ریالی در صدر جدول بیشترین میزان رشد حاشیه سود جای گرفتند. با این حال صنایع بزرگی همچون فولادی‌‌‌ها، پتروشیمی‌‌‌ها و مواد شیمیایی در سال گذشته با افت حاشیه سود همراه شدند. عواملی همچون کاهش قیمت جهانی فولاد و همچنین افزایش هزینه انرژی موجب شد تا شرکت‌های آهن و فولاد بازار سرمایه وضعیت خوبی را به لحاظ سودآوری تجربه نکنند. در طرف مقابل گروه‌‌‌های حفاری، فعالیت مهندسی و هتل و رستوران در سال گذشته بیشترین میزان رشد حاشیه سود را از آن خود کردند.
نکته قابل‌توجه وجود دو گروه خدماتی در پنج‌ردیف اول جدول سودآوری بازار سرمایه است. نسبت قیمت به سود هر سهم سه گروه برتر تحت‌تاثیر ثبت بازدهی مطلوب، افزایش چشم‌گیری را نسبت به سال ۱۴۰۲ تجربه کرد. با این همه به‌نظر می‌رسد در گزارش‌های سالانه اثر رشد بیش از ۶۰درصدی نرخ نیما طی سال گذشته، خصوصا در صورت‌های مالی نمادهای صادرات‌محور نمایان شود. امید است حاشیه سود بورس تهران در مقیاس ۱۲ماهه بهبود یافته باشد.
حفاری در صدر جهش سود
بیشترین میزان رشد حاشیه سود در سال ۱۴۰۳ به گروه «حفاری» تعلق دارد. این گروه متشکل از یک نماد با نام «حفاری» است. حفاری موفق شد حاشیه سود خود را از ۳۶درصد در ابتدای سال به ۸۷درصد در ۹ماهه سال گذشته افزایش دهد. این میزان رشد سودآوری موجب شد تا نسبت قیمت به سود هر سهم گروه حفاری از ۴.۸واحد در ابتدای سال به ۲.۵واحد تنزل یابد. بنابراین هنوز این میزان رشد سود شرکت‌های حفاری بازار سرمایه در قیمت نمادهای این گروه لحاظ نشده است. در ۹ماهه سال گذشته سود خالص شرکت «حفاری» به میزان ۳هزار و ۴۴۰میلیارد تومان به ثبت رسید که در قیاس با مدت مشابه سال پیش از آن ۱۸۰درصد افزایش را تجربه کرد. جهش در سود دلاری این شرکت نیز رقم خورد و سود دلاری «حفاری» با جهش ۱۳۱درصد طی ۹ماه سال گذشته همراه شد.
واگرایی بازدهی و سودآوری
گروه مهندسی که شامل دو شرکت فعال در بازار سرمایه است، در سال گذشته وضعیت خوبی را به‌لحاظ جهش سودآوری تجربه کرد. میانگین حاشیه سود گروه فعالیت مهندسی در سال گذشته با افزایش 17درصدی به میزان 41درصد افزایش یافت. رشد سودآوری این گروه موجب شد تا نسبت قیمت به سود هر سهم آن از 7.6واحد به 4.9واحد تقلیل یابد که نشان از ارزندگی قیمت به سود در گروه فعالیت مهندسی است. بیشترین میزان رشد حاشیه سود در این گروه مربوط به شرکت «رمپنا» است. حاشیه سود شرکت مذکور در سال گذشته با افزایش 20درصدی به 46درصد رسید. سود 9ماهه این شرکت با افزایش 124درصدی به میزان 9هزار و 138میلیارد تومان رسید. این جهش در سود دلاری نیز رقم خورد و مجموع سود خالص دلاری این شرکت 85درصد بهبود یافت.
جهش 900درصدی سودآوری
پس از دو گروه حفاری و فعالیت مهندسی، گروه هتل و رستوران با افزایش 9درصدی حاشیه سود طی 9ماه ابتدایی سال گذشته رتبه سوم بیشترین میزان سودآوری را از آن خود کرد. حاشیه سود گروه هتل و رستوران از 2درصد به 11درصد افزایش یافت. این موضوع موجب شد تا نسبت P/E گروه هتل و رستوران بازار سرمایه از 49.7 به 19.7واحد در سال گذشته کاهش یابد. سود خالص 9ماهه گروه هتل و رستوران با رشد 982درصدی طی 9ماهه سال گذشته به 141میلیارد تومان افزایش یافت. از میان سه شرکت فعال در گروه هتل و رستوران، شرکت «گکوثر» بیشترین میزان حاشیه سود را در 9ماهه سال قبل به ثبت رساند. حاشیه سود شرکت مذکور 33درصد و میزان سود 9ماهه این شرکت به میزان 114میلیارد تومان به ثبت رسید.
دومین گروه خدماتی برتر سال
دومین گروه خدماتی بازار سرمایه که طی سال‌‌گذشته توانست رتبه چهارم جدول بیشترین رشد حاشیه سود را از آن خود کند، گروه سختافزار و تجهیزات است. این گروه در 9ماهه سال گذشته موفق شد حاشیه سود خود را با افزایش 8درصدی به 31درصد بهبود بخشد. سود خالص این گروه از بازار سرمایه با افزایش 14درصدی طی 9ماهه سال 1403 به 506میلیارد تومان افزایش یافت. در میان سه شرکت فعال در گروه سختافزار و تجهیزات، شرکت «مداران» در سال گذشته بیشترین میزان حاشیه سود را به ثبت رساند. حاشیه سود این شرکت طی 9ماه سال قبل با افزایش 24درصد نسبت به مدت مشابه سال 1402، به 38درصد افزایش یافت.
کاهش زیان خودروسازان
گروه خودروسازان بازار سرمایه همواره به عنوان زیانده‌‌‌ترین گروه فعال در بورس تهران شناخته می‌شود. عامل اصلی این موضوع قیمت دستوری خودروسازان است که اجازه توسعه سودآوری خودروسازان را نمی‌‌‌دهد. در سال‌‌گذشته همچنان زیاندهی این گروه از بازار سهام تکرار شد و در 9ماهه سال 1403 شرکت‌های خودروساز زیان شناسایی کردند. با این حال مقایسه نسبت حاشیه سود این گروه در بازه 9ماهه سال 1403 با مدت مشابه سال 1402، با بهبود 3درصد همراه شد. حاشیه سود خودرویی‌‌‌ها از منفی 11درصد به منفی 8درصد رسید. از میان شش شرکت تولیدکننده خودروی بازار سرمایه، «خزامیا» بهترین عملکرد را به‌لحاظ سودآوری به ثبت رساند. حاشیه سود این شرکت در 9ماهه سال گذشته به‌‌‌میزان 10درصد به ثبت رسید و سود این شرکت با افزایش 29درصدی به میزان 2هزار و 211میلیارد تومان افزایش یافت.
دو گروه در اواسط جدول
حاشیه سود بورس تهران از 16درصد طی 9ماهه سال به 12درصد کاهش یافت که به معنای افت 4درصدی متغیرهای سودآوری بازار سهام است. گروه حمل‌ونقل بار زمینی عملکردی مشابه بورس تهران را از خود به نمایش گذاشت. حاشیه سود این گروه از 12درصد به 8درصد کاهش یافت. کاهش سودآوری همگام با رشد نمادهای این گروه از بازار سهام به افزایش نسبت قیمت به سود هر سهم گروه لجستیک زمینی از 20واحد به 22واحد منجر شد. پس از لجستیک زمینی، گروه کانه‌‌‌های فلزی نیز جزو دیگر گروه‌‌‌های بازار سهام بود که در سال قبل عملکردی مشابه بورس تهران را تجربه کرد. حاشیه سود این گروه از 31درصد به 27درصد نزول یافت و نسبت قیمت به سود هر سهم گروه کانه‌‌‌های فلزی طی یک‌سال گذشته با 0.6درصد افزایش همراه شد.
عملکرد نامطلوب پیمانکاری‌‌‌ها
در قعر جدول سودآوری نام گروه پیمانکاری صنعتی به چشم می‌‌‌خورد. این گروه شامل یک نماد «بالاس» است. به‌‌‌رغم آنکه این گروه در سال گذشته با ثبت بازدهی 68درصدی رتبه دوم بیشترین بازدهی سال را از آن خود کرد، به لحاظ رشد حاشیه سود در انتهای جدول جای دارد. حاشیه سود پیمانکاری‌‌‌ها در 9ماه اول سال 1402 به میزان 19درصد بود که طی سال 1403 به منفی یک‌درصد طی سال گذشته تنزل یافت. افت سودآوری همگام با رشد قیمتی بالای نمادهای پیمانکاری، موجب شد تا نسبت قیمت به سود این گروه با 300واحد افزایش همراه شود.
دو ریالی قعر جدولی
دو گروه زغال‌سنگ و محصولات کاغذی در سال گذشته ضعیف‌‌‌ترین میزان رشد در متغیرهای سودآوری را تجربه کردند. حاشیه سود هر دو گروه مذکور با کاهش 19درصدی طی سال 1403 همراه شد. میانگین حاشیه سود محصولات کاغذی از 7درصد به منفی 12درصد رسید. در شرکت‌های زغال‌سنگ متوسط حاشیه سود از 26 به 7درصد طی نزول یافت. بیشترین میزان حاشیه سود در زغال‌‌‌سنگی‌‌‌ها متعلق به شرکت «کطبس» است. حاشیه سود این شرکت در 9ماهه سال گذشته به میزان 21درصد به ثبت رسید که در مقایسه با حاشیه سود 9ماه ابتدایی 1402، 12درصد کاهش یافت. در میان شرکت‌های تولیدکننده محصولات کاغذی، شرکت «لطیف» بیشترین میزان حاشیه سود را به ثبت رساند. حاشیه سود این شرکت در 9ماهه سال قبل به میزان 13درصد به ثبت رسید که در قیاس با مدت مشابه سال 1402، 14درصد نزول یافت.
رکود سودآوری منسوجات
شرکت‌های تولیدکننده منسوجات بازار سهام در سال گذشته تحت‌تاثیر عرضه اولیه شرکت «محتشم» بازدهی بسیار خوبی را به ثبت رساندند و گروه منسوجات در سالی که گذشت رتبه اول بازدهی را از آن خود کرد. با این حال همچون گروه پیمانکاری صنعتی، وضعیت سودآوری منسوجات تعریفی نداشت. حاشیه سود این گروه از 27درصد طی 9ماهه سال 1402 به 9درصد کاهش یافت که به معنای نزول 18درصدی سودآوری شرکت‌های منسوجات بازار سهام است. رشد بالای قیمت نمادهای این گروه موجب شد تا نسبت قیمت به سود هر سهم منسوجات با افزایش 4واحدی به 13.2واحد طی سال 1403افزایش یابد.
