در همایش بررسی فرصت‌ها و چالش‌های تجارت آزاد با اتحادیه اوراسیا تأکید شد:
تجارت آزاد با اوراسیا؛ افقی نو در مناسبات اقتصادی ایران
به گزارش رسانه «اتاق اقتصاد»؛ این رویداد با هدف آگاهی‌بخشی پیرامون ابعاد مختلف این توافق‌نامه تجاری و بررسی ظرفیت‌ها و چالش‌های پیش‌رو در مسیر اجرای آن، برگزار شد.
*تجارت آزاد با اوراسیا؛ تجربه‌ای بی‌سابقه در تاریخ تجارت خارجی ایران
«محمدعلی دهقان‌دهنوی»، رئیس سازمان توسعه تجارت ایران، در این همایش ضمن تشریح روند شکل‌گیری این توافق‌نامه، اظهار داشت: توافق‌نامه تجارت آزاد با کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا، نخستین و بزرگ‌ترین تجربه ایران در حوزه تجارت آزاد محسوب می‌شود؛ مسیری که از سال ۱۳۹۴ آغاز شده و اکنون با گذر از فراز و فرودهای بسیار، به نقطه اجرا نزدیک شده‌ایم.
وی با اشاره به مقدمات این توافق‌نامه افزود: اجرای مرحله‌ای تعرفه ترجیحی با کشورهای عضو اوراسیا، بستر مناسبی برای اعتمادسازی و ارزیابی ظرفیت‌های همکاری دوطرفه فراهم ساخت و موفقیت این فاز، زمینه‌ساز انعقاد توافق‌نامه تجارت آزاد شد.
دهقان‌دهنوی با تأکید بر ظرفیت‌های راهبردی این توافق‌نامه در ارتقای جایگاه منطقه‌ای ایران، تصریح کرد: اجرای این سند می‌تواند به نقطه عطفی در مناسبات تجاری جمهوری اسلامی ایران با همسایگان و منطقه اوراسیا تبدیل شود و افق‌های جدیدی را برای توسعه صادرات بگشاید.
*آغاز کاهش تعرفه‌ها از ۲۵ اردیبهشت‌ماه
رئیس سازمان توسعه تجارت ایران در این جلسه با اشاره به زمان اجرای رسمی توافق‌نامه مذکور اعلام کرد: از تاریخ ۲۵ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۴، تعرفه واردات و صادرات ۸۷ درصد از کالاهای مشمول در چارچوب این توافق‌نامه، به صفر خواهد رسید. همچنین اعمال هرگونه موانع غیرتعرفه‌ای نیز ممنوع خواهد بود.
وی ادامه داد: درصد اندکی از اقلام و کالاها که نقش عمده‌ای در تجارت دوجانبه ندارند، همچنان مشمول تعرفه باقی خواهند ماند.
*محدودیت‌های تجاری، مولد رانت و فساد
«حامد عسکری»، معاون امور بین‌الملل اتاق بازرگانی ایران، نیز در این همایش، ضمن اشاره به دشواری رفع موانع تجاری در ساختاری مبتنی بر ممنوعیت‌ها و محدودیت‌ها، تصریح کرد: اجرای توافق‌نامه تجارت آزاد با اوراسیا، گامی مهم در مسیر آزادسازی تجارت خارجی کشور است؛ اما باید پذیرفت که آزادسازی تجارت صرفاً یک تصمیم فنی نیست، بلکه باید به یک باور نهادی و فرهنگی در ساختار اقتصادی کشور تبدیل شود.
وی با انتقاد از وجود بیش از ۲۵۰۰ قلم کالای ممنوع‌الوارد یا ممنوع در حوزه صادراتی، خاطرنشان کرد: همچنین حجم گسترده‌ای از محدودیت، آسیب‌های جدی بر پیکره اقتصاد کشور وارد کرده است. تجربه جهانی نیز گواه آن است که محدودیت‌های تجاری، عمدتاً زمینه‌ساز شکل‌گیری رانت، فساد و عقب‌ماندگی هستند.
عسکری همچنین از فرسودگی زیرساخت‌های حمل‌ونقل کشور به عنوان مانعی مهم در مسیر بهره‌برداری از فرصت‌های تجارت با اوراسیا یاد کرد و افزود: ناوگان زمینی، ریلی و هوایی کشور توان پاسخ‌گویی به نیازهای بازار ۴۰۰ میلیون نفری اوراسیا را ندارد.
*ممنوعیت واردات، افتخار نیست؛ نشانه ضعف تولید است
«محمدحسین روشنک»، عضو هیأت رئیسه اتاق بازرگانی خراسان رضوی، نیز در این نشست، ضمن انتقاد از رویکرد محدودسازی تجارت، اظهار داشت: تجارت آزاد، مایه افتخار هر کشور توسعه‌یافته‌ای است و پیمان‌های اقتصادی، ستون فقرات اقتصادهای پویا به شمار می‌آیند. اینکه وزارت صمت از ممنوعیت واردات ۲۵۰۰ قلم کالا به‌عنوان اقدامی حمایتی یاد کند، نه افتخار، بلکه ظلم به اقتصاد ملی است.
وی افزود: افتخار واقعی آن است که بتوانیم تولید داخلی را به سطحی از کیفیت و بهره‌وری برسانیم که واردات دیگر مقرون به‌صرفه نباشد.
*۵۰ میلیون دلار مزیت برای صادرکنندگان ایرانی
«الهام حاجی‌کریمی»، رئیس اداره توافق‌های تجاری سازمان توسعه تجارت ایران، نیز در این همایش اعلام کرد: برآوردها نشان می‌دهد اجرای این توافق‌نامه می‌تواند بالغ بر ۵۰ میلیون دلار مزیت مستقیم برای صادرکنندگان ایرانی به همراه داشته باشد؛ رقمی که از بسیاری از مشوق‌های صادراتی موجود، مؤثرتر خواهد بود.
وی با اشاره به حذف گسترده تعرفه‌ها، خاطرنشان کرد: در بخش کشاورزی، ۶۱ درصد و در بخش کالاهای صنعتی، ۸۹ درصد از اقلام صادراتی ایران شامل حذف تعرفه می‌شوند. این امر، کاهش میانگین نرخ حقوق گمرکی از ۶.۶ درصد به تنها ۰.۸ درصد را به همراه خواهد داشت.
* تعرفه ۴۶۸۸ قلم کالا حذف خواهد شد
«میرهادی سیدی»، مشاور امور بین‌الملل سازمان توسعه تجارت، نیز با اشاره به ابعاد فنی این توافق‌نامه «تجارت آزاد میان ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا» گفت: بر اساس این توافق، ۸7درصد از اقلام تجاری میان ایران و اتحادیه اوراسیا مشمول تعرفه صفر خواهند شد.
وی ادامه داد: از مجموع ۵هزار و ۳۸۷ قلم کالای تجاری، تعرفه۴هزار و ۶۸۸ قلم کالا حذف خواهد شد و تنها ۶۹۹ قلم کالا در این فهرست قرار ندارند.
وی خاطر نشان کرد: برخی کالاها نیز دارای سهمیه تعرفه‌ای هستند؛ بدین معنا که تا سقف مشخصی از واردات، مشمول تعرفه صفر خواهند بود و مازاد آن، مشمول تعرفه خواهد شد.
* به‌روزرسانی سامانه صدور گواهی مبدأ
در بخش دیگری از این همایش، امیرعلی صدر دادرس، مدیر فناوری اطلاعات و ارتباطات اتاق بازرگانی ایران، از به‌روزرسانی سامانه صدور گواهی مبدأ خبر داد و گفت: از بهار ۱۴۰۴، ثبت کدهای جدید کالا در سامانه آغاز خواهد شد. این سامانه جدید، فرآیند صدور گواهی مبدأ را تسهیل و تسریع خواهد کرد و هم‌زمان با اجرای توافق‌نامه اوراسیا، مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد.
وی متذکر شد: با همکاری سازمان توسعه تجارت، در حال تدوین فهرست به‌روزشده کدهای کالایی هستیم تا در اختیار فعالان اقتصادی قرار بگیرد و فرآیند صدور گواهی‌ها را در مسیر دیجیتال‌سازی ارتقا دهیم.
