کشورهای توریستی در ایام قرنطینه چه می‌کنند؟
فرصت خاموش برای طبیعت‌گردی
در این باره احمد پورفلاح رئیس هیات‌مدیره اتاق بازرگانی ایران و ایتالیا به «دنیای‌اقتصاد» گفت: ایران جزو ۱۰ کشور اول در جهان است که دارای جاذبه‌های گردشگری بی‌شماری است. اما با وجود جمعیت و وسعت گردشگری که در کشور وجود دارد تا کنون نتوانسته از پتانسیل‌های موجود بهره برده و سهم خود را از اقتصاد گردشگری جهان دریافت کند. علت اصلی این امر نیز عواملی همچون تحریم، تکیه به درآمد نفتی و... است، زیرا همچنان برخی از مسوولان در کشور معتقدند که گردشگری مترادف با انتقال فرهنگ غربی در کشور است به همین دلیل تمایل چندانی به ورود توریست خارجی به کشور وجود ندارد. از سوی دیگر دولت تا زمانی که درآمد نفتی دارد توجه زیادی به بازار گردشگری نمی‌کند، زیرا به راحتی با فروش بشکه‌های نفتی درآمد کسب می‌کند. در صورتی که تحقیقات نشان داده است به ازای هر ۸ گردشگری که وارد کشور می‌شوند یک شغل ایجاد می‌شود. وی افزود: همچنین هر گردشگر در واقع یک رسانه محسوب می‌شود به‌طوری که گردشگرانی که ایران را بازدید می‌کنند بعد از بازگشت به کشور خود می‌توانند با صحبت درخصوص جاذبه‌های کشور ایران موجب جذب بیشتر گردشگر در کشور شوند و همین افراد می‌توانند معرف ایران در سایر کشورها باشند. ایتالیا یکی از کشورهایی است که در حوزه گردشگری در جایگاه ویژه‌ای قرار دارد به‌طوری‌که سال‌های زیادی است که رکورددار گردشگری در جهان به‌شمار می‌رود. علت دستیابی به این جایگاه تنوع آب و هوایی، جاذبه‌های تاریخی و... است. این کشور توانسته از این ظرفیت‌های موجود در خود به خوبی و در فرصت‌های مناسب استفاده کند. یکی از ابزارهایی که این کشور برای جذب گردشگر از آن استفاده کرده فضای مجازی است به‌طوری‌که حتی در این شرایط که به علت شیوع ویروس کرونا سفر صورت نمی‌گیرد نیز حوزه گردشگری خود را در فضای مجازی فعال نگه داشته و گردشگران را تشویق می‌کند تا در دوران پساکرونا توریست‌ها ایتالیا را به‌عنوان مقصد سفر خود انتخاب کنند.
رئیس هیات‌مدیره اتاق بازرگانی ایران و ایتالیا عنوان کرد: با توجه به اینکه ما در کشور دارای تعداد قابل‌توجهی هتل و اقامتگاه سنتی هستیم که برای گردشگران خارجی بسیار جذاب است می‌توانیم از همین اقامتگاه‌ها برای جذب بیشتر مسافر به کشور استفاده کنیم و مناطق بکری که در کشور وجود دارد که اغلب آنها در روستاهای ناشناخته کشور است را نیز به آنها نشان دهیم. با این اقدام در واقع شعار امسال سازمان جهانی گردشگری را نیز که «توسعه گردشگری روستایی» است اجرایی خواهیم کرد. همچنین درحال‌حاضر که به علت شیوع ویروس کرونا بازار گردشگری دستخوش رکود شده است دولت می‌تواند برای رونق بخشیدن به آن گردشگری داخلی را توسعه دهد تا میزان درآمد فعالان این حوزه نیز افزایش یابد و از ورشکستگی آنها جلوگیری شود. علاوه بر آن متولیان گردشگری برای تشویق مردم می‌توانند از اقداماتی همچون اعطای بن‌سفر به کارکنان، ایجاد شرایط مطلوب برای سفر و... استفاده کنند. در واقع با چنین اقداماتی دولت می‌تواند هتلداران را با حمایت از گردشگری داخلی حمایت کند و از فروش هتل‌ها توسط صاحبان آنها و تغییر شغل هتلداران جلوگیری کند.
وی درخصوص تاثیر استقبال کم‌توریست‌ها از هتل عنوان کرد: زمانی که سرمایه‌گذاران خارجی در کشور با شیوع ویروس کووید-۱۹ شاهد استقبال کم گردشگران از هتل‌ها بودند روند ساخت هتل‌های خود را در کشور کاهش دادند. از سوی دیگر اگر این شرایط ادامه پیدا کند متقاضیان رشته هتلداری نیز در دانشگاه کاهش پیدا خواهد کرد. همین امر درخصوص تورگردانان، آژانس‌های مسافرتی، رستوران‌ها و... نیز به‌وجود خواهد آمد. در چنین شرایطی دولت سایر کشورها برای حفظ نیروی کار بودجه (حمایت) مقرون به صرفه‌ای را برای حوزه‌هایی که با چنین مشکلاتی مواجه هستند در نظر می‌گیرد. از سوی دیگر اهمیت حوزه گردشگری در اغلب کشورهای جهان به اندازه خودروسازی در آن کشور است بنابراین تسهیلاتی که برای این حوزه در نظر می‌گیرند به میزان همان تسهیلاتی است که در اختیار صنعتگران خودرو قرار می‌دهند. لیدا شهابی دبیرکل کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی ایران نیز در این باره به «دنیای‌اقتصاد» عنوان کرد: اغلب گردشگرانی که وارد ایران می‌شوند سن بالایی دارند و گردشگران فرهنگی هستند که مقصد نهایی آنها شهرهای توریستی کشور است. اما درحال‌حاضر در سایر زمینه‌های گردشگری با کمبود توریست مواجه هستیم؛ زیرا پتانسیل گردشگری ایران در سایر زمینه‌های گردشگری همچون طبیعت‌گردی، گردشگری سلامت، خوراک، تجاری و... بسیار بالا است، اما در این حوزه‌ها فعالیت چندانی نداریم. درحال‌حاضر به علت زیرساخت مناسب، خدمات بیمارستانی با قیمت پایین و کیفیت بالا و همچنین حضور پزشکان ماهر در گردشگری سلامت می‌توانیم بیشترین توریست را جذب کنیم. اما متاسفانه به علت نبود برنامه مدیریتی جامع و تجهیز نبودن زیرساخت‌ها در این بازار، تعداد قابل‌توجهی توریست را که می‌توانستیم جذب نکرده‌ایم. یکی از مهم‌ترین ایراداتی که می‌توان به بازار گردشگری ایران نسبت داد عدم معرفی ایران و مناطق بکر آن به توریست‌ها است. این معرفی تا جایی در کشور ضعیف بوده است که حتی ایرانیانی که در کشور سکونت دارند نیز این مکان‌ها را نمی‌شناسند. بنابراین نمی‌توان از توریست خارجی توقع داشت که ایران را بشناسد و ایران را به‌عنوان مقصد نهایی سفر خود انتخاب کند.
وی افزود: با توجه به اینکه بوم‌گردی‌ها از سوی گردشگران خارجی مورد استقبال قرار گرفته است باید استانداردهای لازم را نیز برای آنها تدوین کنیم و شاید کرونا یک فرصت خوب برای انجام چنین کاری باشد. در واقع درحال‌حاضر می‌توانیم از فرصتی که کرونا در اختیار ما قرار داده استفاده کرده و برای آینده گردشگری گامی مثبت برداریم. نباید فراموش کرد که چنین اقداماتی صرفا وظیفه دولت نیست بلکه باید فعالان بخش خصوصی به‌صورت یکپارچه و با برنامه ریزی اقدامات ضروری برای بازار گردشگری را در دوران شیوع کووید-۱۹ انجام دهند تا در دوران پساکرونا بتوانیم بیشترین جذب گردشگر را داشته باشیم. براساس آمار‌های اعلامی تاکنون بیش از ۷۰ هزار شغل به علت رکود بازار گردشگری از بین رفته است. این امر تنها در ایران رخ نداده است بلکه ایالت‌هایی همچون توسکانی و برتونی در ایتالیا که همیشه در حوزه گردشگری روستایی فعال بوده‌اند درحال‌حاضر به علت شیوع ویروس کرونا تنها با ۲۰ درصد ظرفیت خود فعالیت می‌کنند. بنابراین ایالت‌هایی به این شکل نیز آسیب‌های مالی جدی را تجربه کرده‌اند و در این دوران که فعالان بازار گردشگری با رکود مواجه بوده‌اند اتحادیه اروپا و سرمایه‌گذاران حمایت‌های قابل‌توجهی از آنها کرده‌اند.
محمد شیرکوند، رئیس کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی ایران و ایتالیا نیز در همین راستا گفت: ١١درصد تولید ناخالص داخلی اسپانیا در سال را به‌طور میانگین صنعت گردشگری این کشور به خود اختصاص داده است که این عدد با رشد فزاینده‌ای در سال ٢٠١٩ به ۳/ ۱۴درصد رسیده است همچنین تولید ناخالص داخلی مربوط به گردشگری ایتالیا نیز در سال ٢٠١٩ دقیقا ١٣ درصد بوده است. این درحالی است که ایتالیا با ایران از نظر تمدنی غیرقابل رقابت است و ایران پتانسیل‌های قابل‌توجهی در انواع حوزه‌های گردشگری همچون طبیعت‌گردی، گردشگری هیجانی و... دارد. از سال ۲۰۱۹ فضای گردشگری دنیا به ۵ منطقه دسته‌بندی شده که خاورمیانه یکی از آنها است. در ایران اغلب ویزاها برای مسافران عراقی و افغانی صادر می‌شود که توریست‌های این‌دو کشور اصلا گردشگر فرهنگی محسوب نمی‌شوند. تا زمانی که یک بستر آشناسازی در کشور شکل نگیرد جذب گردشگر افزایش نخواهد یافت.
وی افزود: براساس اعلام سازمان جهانی گردشگری تا پایان سال ۲۰۲۲ تورهای جهانی و بین‌المللی انجام نخواهد شد و در مقابل‌توریست‌ها را تشویق می‌کنند تا به سفر در مرزهای جغرافیایی محل سکونت خود بپردازند به همین دلیل شعار سال پیش رو را «توسعه گردشگری روستایی» انتخاب کرده‌اند. در واقع ایتالیا دارای یک فضای ترکیبی از گردشگری روستایی و شهری است و توریست‌هایی که ۷ شب اقامت در این کشور دارند حدود ۳ روستا را نیز بازدید می‌کنند. ایتالیا از بوم گردشگری سه هدف اصلی دارد که شامل کارآفرینی برای زنان ساکن در روستا، تولید صنایع دستی و ایجاد بستری اقتصادی در روستا و کاهش گردشگری شهری و افزایش گردشگری روستایی می‌شود.
