چرا باید نوروز را جشن بگیریم؟
وقت تکثیر شادی
امید مهم‌ترین تکیه‌گاه آدمی در روزگار سخت است. اگر امیدی وجود نداشت هرگز عبور از گردنه‌های پیچاپیچ امکان‌پذیر نبود و شاید حتی زندگی از حرکت باز می‌ماند. نکته مهم ماجرا این است که نوروز با اسطوره‌ها گره خورده و در تمام سندهایی که درباره‌اش وجود دارد امید مهم‌ترین کلیدواژه این آیین ایرانی است. یکی از عمیق ترین باورها درباره رابطه امید و نوروز را زنده‌یاد دکتر مهرداد بهار اسطوره شناس برجسته در کتاب «از اسطوره تا تاریخ» روایت کرده است. او می‌گوید در همه جای دنیا برای جشن سال نو چیزهای مشترک وجود دارد ولی اسطوره نوروزی بین النهرین قدیم محلی است، به این معنی که بنا بر این اسطوره، دموزی سومری یا سیاوش ایرانی که بسیار مقدس بوده پنج روز پیش از آغاز سال نو شهید می‌شد و آنگاه مردم به آرامگاه می‌رفتند، چراغ می‌بردند و به گریه و زاری می‌پرداختند و با امید آنکه شب عید دوباره او در نظر آنان زنده شود به خانه برمی‌گشتند و در شب عید این اتفاق می‌افتاد و دوازده روز برابر دوازده ماه سال جشن می‌گرفتند.
نکته مهم دیگر ماجرای نوروز این است در شرایطی که قرار گرفته‌ایم، مردم بیشتر از هر چیزی به شادی جمعی محتاجند. در این سال‌ها جامعه‌شناسان بارها درباره ضرورت شکل گیری شادی در جامعه ایرانی هشدار داده اند اما آنچه در عمل اتفاق افتاده پیشروی افسارگسیخته اندوه و افسردگی است و برخی آمارها تامل‌برانگیز است. یک سال پیش رئیس سازمان روان‌شناسی و مشاوره اعلام کرد حدود یک سوم افراد در ایران با اختلالات روان‌شناختی مواجهند. این حرف اگرچه اغراق‌آمیز به نظر می‌رسد اما با توجه به نشانه‌هایی که در جامعه وجود دارد باید جدی‌اش گرفت. ترویج شادی در این موقعیت، مهم‌ترین وظیفه شهروندی هر آدم دغدغه‌مندی است و در این میان نوروز نیز بهترین فرصت برای شکل گیری این اتفاق به حساب می‌آید. در سرتاسر ایران پهناور جشنی که تا این اندازه دامنه نفوذ داشته باشد و مورد وثوق همه اقوام هم باشد وجود ندارد.
از این رو از نوروز پیش رو باید به عنوان فرصت شکل‌گیری شادی جمعی استفاده کرد. انسان ایرانی در طول تاریخ همیشه با اسطوره‌ها همزیستی داشته و ناخودآگاهش تحت تاثیر باورهایی است که ریشه در اساطیر دوانده‌اند و به همین خاطر نادیده گرفتن آئین مهمی همچون نوروز خیلی کار ساده‌ای نیست و همه می‌توانند برای تکثیر شادی گام بردارند تا زندگی حتی به‌طور موقت حال و هوای بهتری پیدا کند. میگل سروانتس خالق «دن کیشوت» در جایی نوشته بود تمام توفان‌هایی که بر سر ما ریخته علامت این است که به زودی هوا صاف و اوضاع بهتر می‌شود چون امکان ندارد نیکی و بدی مدتی طولانی ادامه پیدا کند.
* دبیر گروه فرهنگ‌وهنر روزنامه دنیای‌اقتصاد
