مرتضی کاظمی

آیا تصمیمات تاریخی دکتر مصدق، بهترین تصمیم بود؟ چه آلترناتیوهایی در ماجرای ملی شدن نفت وجود داشت؟ آیا تجاری‌‌‌سازی شرکت ملی نفت امکان‌پذیر است؟ چرا در صنعت نفت، خصولتی‌‌‌ها جای خصوصی‌‌‌ها را گرفتند؟ آیا دولت‌‌‌زدایی و دستورزدایی از صنعت نفت امکان‌پذیر است؟

آیا تصمیمات تاریخی دکتر مصدق، بهترین تصمیم بود؟ چه آلترناتیوهایی در ماجرای ملی شدن نفت وجود داشت؟ آیا تجاری‌‌‌سازی شرکت ملی نفت امکانپذیر است؟ چرا در صنعت نفت، خصولتی‌‌‌ها جای خصوصی‌‌‌ها را گرفتند؟ آیا دولت‌‌‌زدایی و دستورزدایی از صنعت نفت امکان‌پذیر است؟ این پرسش‌‌‌ها قرار است در همایش اقتصاد نفت در تاریخ‌‌‌های ۳۰ بهمن و اول اسفند ۱۴۰۳ در جزیره کیش و همزمان با برگزاری نمایشگاه نفت، گاز، پتروشیمی و پالایش مطرح شود. علاوه بر پرسش‌‌‌های مذکور قرار است پرسش‌‌‌ها و موضوعات بسیار مهمی در قالب سخنرانی، میزگرد و مناظره با حضور اندیشمندان و پژوهشگران در حوزه‌‌‌های اقتصاد، حقوق، جامعه‌‌‌شناسی، تاریخ، اقتصاد سیاسی و اقتصاد نفت به بحث و بررسی گذاشته شود.

این یادداشت را با یک پرسش شروع می‌کنم، حدس می‌زنید چه تعداد سازمان دولتی و حاکمیتی در ایران فعالیت می‌کنند؟ پاسخ به این پرسش شما را حیرت‌زده خواهد کرد؛ بیش از ۶هزار سازمان دولتی و حاکمیتی در ایران فعالیت می‌کنند.

در ایران نرخ بهره واقعی (Real interest rate) غالبا منفی و رانتی بوده است. آلوده‌ترین دستگاه به نرخ بهره منفی، دولت است؛ ولی ای کاش فقط دولت به این مرض آلوده شده بود. فعالان اقتصادی و بسیاری از شهروندان به ناچار به این آلودگی آغشته شده‌اند. فرمولی که اقتصاددانان برای محاسبه نرخ بهره واقعی در نظر دارند تفاضل نرخ بهره اسمی و نرخ تورم است. در ۵۰سال گذشته اکثرا نرخ بهره‌ اسمی بسیار پایین‌تر از نرخ تورم بوده و عده‌ای به‌طور مداوم از منفی بودن نرخ بهره واقعی و در نتیجه وام‌های ارزان، بهره‌مند شده و به طرز ناسالمی مال‌اندوزی کرده‌اند.