دکتر حمید قنبری

گاهی اوقات، ساده‌سازی بیش از حد یک مساله، خود به مانعی برای حل آن تبدیل می‌شود. این دقیقا همان مشکلی است که سال‌ها گریبان‌گیر نظام مالی ایران شده است. سیاستگذاری مالی و بانکی در کشور ما درگیر نوعی ساده‌انگاری شده که مجموعه‌ای از باورهای بی‌چون‌وچرا را جایگزین تحلیل‌های پیچیده و تخصصی کرده است. نتیجه چنین وضعیتی این است که نه‌تنها مشکلات حل نمی‌شوند، بلکه هر روز به ابعاد آنها افزوده می‌شود.

در کنگو، جنگی در جریان است که دیگر صرفا یک درگیری داخلی محسوب نمی‌شود. گروه شورشی «۲۳مارس» (M۲۳) که سال‌ها در سایه تحولات آفریقا به‌سر می‌برد، حالا با نیرویی تازه به میدان بازگشته است.

همیشه وقتی می‌خواهند از عدالت حرف بزنند، جمله‌ای از حکمت قدیم را می‌آورند: عدل چبود؟ وضع اندر موضعش! یعنی هر چیز باید سر جای خودش باشد. اما در مملکت ما، گویا رسم دیگری برقرار است: کار هر کسی را می‌گذارند بر دوش کسی دیگر. انگار مسوولیت‌ها را در کیسه‌ای ریخته‌اند و بعد چشم بسته بین نهادها تقسیم کرده‌اند.

کارهایی که قبل از این ساعت‌‌‌ها و روزها وقت می‌‌‌گرفت با هوش مصنوعی در مدتی کوتاه انجام می‌شود. برای نگارنده، نوشتن یک طرح درس، طراحی یک پاورپوینت، تحلیل یک متن، نوشتن یک پاراگراف، ترجمه انگلیسی به فارسی و بالعکس، حتی طراحی نمودار ذهنی از پیچیده‌‌‌ترین متن‌‌‌ها، همه و همه کارهایی است که هوش مصنوعی خیلی سریع و ساده و کارآمد انجام می‌دهد. گویی سوار موشک شده‌ایم. خیلی سریع‌‌‌تر از آنچه قبلا تصور می‌شد کارها جلو می‌رود. اما نکته مهم این است که وقتی سوار موشک می‌‌‌شوی، دیگر منظره جاده را نمی‌‌‌بینی. همه چیز تصاویر مبهمی می‌شود که بدون هیچ معنایی از مقابل چشمانت می‌‌‌گذرد.

یادداشتی که در تاریخ ۱۶ دی ۱۴۰۳ به قلم آقای امیرحسین امین‌آزاد در روزنامه «دنیای اقتصاد» منتشر شده است، به موضوع تصاحب بانک‌ها و نصب سرپرست برای بانک‌های مشکل‌دار پرداخته و پیشنهاد داده است که حداقل برای یک دوجین از ۱۹بانکی که نسبت کفایت سرمایه زیر حداقل قانونی دارند، تصاحب بانک و نصب سرپرست انجام شود. نویسنده در مقاله خود، این عدم اقدام را به ضعف در عملکرد بانک مرکزی نسبت داده و استدلال کرده است که مواد قانونی مربوطه در قانون جدید بانک مرکزی، ابزارهای لازم برای چنین اقدامی را در اختیار این نهاد قرار داده است. اگرچه نیت اصلاح نظام بانکی قابل احترام است، اما این دیدگاه و پیشنهاد، از ابعاد مختلف قابل تامل و نقد است.

فناوری بلاک‌چین در سال‌های اخیر با ارائه راه‌‌‌حل‌‌‌های نوآورانه‌‌‌ای مانند قراردادهای هوشمند، چشم‌‌‌انداز تعاملات حقوقی و تجاری را متحول کرده است. قراردادهای هوشمند، که ماهیت آنها در کدنویسی خودکار و اجرای تعهدات بر بستر بلاک‌چین نهفته است، به کاربران این امکان را می‌دهند که با حذف واسطه‌‌‌ها، تعهداتشان را سریع‌‌‌تر، دقیق‌‌‌تر و با هزینه کمتر انجام دهند. اما این فناوری نوین، همان‌طور که وعده آینده‌‌‌ای روشن را می‌دهد، پرسش‌‌‌های حقوقی عمیقی را نیز به همراه آورده است که نظام‌‌‌های حقوقی را به چالش کشیده و نیاز به بازاندیشی جدی دارند.

سال‌ها پیش، یکی از مدیران بازنشسته بانک مرکزی خاطره‌ای را برایم تعریف کرد که به نظرم نمونه‌ای روشن از تاثیر محیط بر رفتار افراد است. او گفت: «قبل از انقلاب، به عنوان دانشجوی بورسیه در آمریکا مشغول به تحصیل بودم.

چندی است که عده‌ای که گاه با نام «دلارزداها» شناخته می‌شوند، این ادعا را در فضای مجازی مطرح می‌کنند که بنزین ۳هزارتومانی نه «رانت» است و نه «یارانه پنهان». این افراد برای اثبات ادعای خود، استدلالی به ظاهر ساده و قابل‌فهم ارائه می‌کنند.