آرشیو روزنامه | روزنامه شماره 6234

کودتا در نظام دیوان‌سالاری آمریکا به کجا ختم می‌شود؟

درحالی‌که تجربه دور نخست ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ باعث شده تا بسیاری از نخبگان سیاسی آمریکا خطر او را برای دموکراسی اندک ارزیابی ‌کنند، عملکرد دولت جدید او از وضعیت دیگری حکایت دارد. مقامات دولت او پاک‌سازی بوروکراسی را در دستورکار قرار داده‌اند و از بیان صریح آن نیز ابایی ندارند. اخراج غیرمنتظره…

«دنیای‌اقتصاد» تبعات حمایت‌گرایی از صنایع زیان‌ده را بررسی کرد؛

نیمه پنهان رانت

اگر مدیران دولت به جای تلاش برای ارزان کردن تولید صنعتی، هیچ‌کاری نمی‌کردند چه اتفاقی رخ می‌داد؟ مثلا اگر خبری از وام و زمین و مواد اولیه ارزان نبود و جز ثبات اقتصاد کلان یا روابط خارجی باز چیزی محرک سرمایه‌گذاری نبود، آن‌گاه بخش صنعت ایران با چه کیفیتی و در چه مقیاسی به منصه ظهور می‌رسید؟ حتی در…

چهارشنبه، ۱۹ دی ۱۴۰۳

اکونومیست: چرا کانادا باید به اتحادیه اروپا بپیوندد؟

کانادا و دانمارک در سال ۲۰۲۲ به پنج دهه اختلاف بین دو کشور بر سر یک جزیره‌ دورافتاده و خالی از سکنه به مساحت یک کیلومتر‌مربع واقع در قطب شمال پایان دادند. اختلافی که می‌توانست از جانب کشورهای کوچک‌تر، جرقه و دلیل شروع یک جنگ تمام‌عیار محسوب شود، برای کانادا و دانمارک به تمرینی برای مدنیت و تعامل دیپلماتیک بدل شد و به جای شلیک حتی یک گلوله، گهگاه مکاتبات مودبانه میان طرفین ردوبدل می‌شد. زمانی که هر دو طرف از این نزاع طولانی خسته شدند، با تشکیل یک گروه کاری و توافق بر سر تقسیم جزیره مذکور، در نهایت به تمامی خصومت‌ها میان دو کشور پایان دادند. اکونومیست این پرسش را مطرح می‌کند که با داشتن چنین دشمنانی، چه کسی به دوست نیاز دارد؟ همان‌طور که مشخص است، هم اروپا و هم کانادا ممکن است از سر تقدیر در مسیر اتحاد اجباری قرار گرفته باشند.
آیا مکران می‌تواند جایگزین تهران شود؟

۴ شرط «مکان‏‏‌یابی» درست؛ قد و قواره پایتخت جدید

دولت بنا دارد دو چالش تهران و مکران را یکجا حل کند؛ با «انتقال پایتخت». اما اگر به کلیدواژه‌های دیروز سخنگو با فرض خوش‌بینانه نگاه شود، در این صورت احتمال «تصویب نهایی این تصمیم غیرکارشناسی» پایین خواهد آمد. این برای دومین‌بار است که دولت چهاردهم از «انتقال پایتخت» صحبت می‌کند؛ آن هم بدون توجه کافی به «پژوهش مفصل سال۹۴ به سفارش دولت وقت» که راه‌حل مشکلات زیست‌محیطی و زندگی در تهران را نه انتقال پایتخت که «ساماندهی مجموعه شهری تهران» معرفی کرده بود. در حال حاضر بر اساس گفته‌های سخنگوی دولت، دو شورای کارشناسی یکی برای «شناسایی مشکلات تهران» و دیگری «توسعه اقتصاد دریامحور» شکل گرفته و قرار است این دو با استناد به نظر دانشگاهیان و صاحب‌نظران حوزه‌های مختلف اقتصادی، شهری و اجتماعی، طرح انتقال پایتخت از تهران به مکران را محک بزنند. بررسی‌های «دنیای‌اقتصاد» در این رابطه نشان می‌دهد، صرف‌نظر از «بیراهه انتقال پایتخت به امید حل مسائل تهران»، هر نوع جانمایی برای تاسیس پایتخت جدید باید ۴شرط لازم را داشته باشد.
نرخ مشارکت اقتصادی کاهش یافت؛

واقعیت بد آمار خوب

نرخ بیکاری در پاییز۱۴۰۳ با کاهش ۰.۳واحد درصدی به ۷.۲درصد رسید. اما این کاهش به‌دلیل کاهش نرخ مشارکت اقتصادی و خروج افراد از بازار کار رخ داده است و نشان‌دهنده افزایش فرصت‌های شغلی در کشور نیست. کاهش نرخ مشارکت اقتصادی، جمعیت شاغلان و نسبت اشتغال در سومین فصل سال جاری نشان می‌دهد که برخی افراد به‌دلیل ناامیدی از یافتن شغل به جمعیت غیرفعال پیوسته‌اند. بنابراین، کاهش نرخ بیکاری بهبود واقعی در وضعیت بازار کار را نشان نمی‌دهد.
الگوبرداری از حمایت کره، ژاپن و ویتنام از صنعت خودرو؛

بیراهه حمایت از صنعت خودرو

بعد از گذشت نیم‌قرن از عمر خودروسازی ایران، این صنعت در شرایطی همچنان از حمایت‌های دولتی برخوردار است که برخی از نام‌آوران خودروی جهان نیز تحت حمایت‌های دولتی رشد کردند؛ با این تفاوت که حمایت‌ها با اهداف و زمان مشخص اجرا شد. حال این سوال مطرح است که چرا الگوی توسعه خودرو زیر سایه دولت برای برخی خودروسازان نجات‌بخش بوده اما در ایران محدود ذی‌نفعانی را شکل داده که دهه‌هاست مانع از توسعه این صنعت شده‌اند. آیا مسیر خودروسازی اشتباه بوده یا سوء مدیریت وضعیت کنونی را ایجاد کرده است؟

سه‌شنبه، ۱۸ دی ۱۴۰۳

آیا یارانه الکترونیکی خرید کالاهای اساسی به هدف اصابت می‌کند؟

بازار سیاه کالابرگ

سیاست کالابرگ الکترونیکی از نیمه سال۱۴۰۱ با هدف حمایت از خانوارهای کم‌درآمد اجرایی شد. این سیاست با وجود صرف کردن منابع قابل توجهی از بودجه دولت، نتوانسته است به اهداف خود دست یابد. گزارش‌های میدانی «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد که در بهترین حالت استقبال مشمولین از این طرح به ۴۴درصد رسیده است. از سوی دیگر، برخی یارانه‌بگیران با هماهنگی فروشگاه، مقدار نقدی یارانه را دریافت می‌کردند و فروشگاه‌ها، کالاها را به نرخ بالاتر به دیگر مشتریان عرضه می‌کردند. فروشگاه نیز از خرید هر سهمیه کالابرگ و فروش کالاها رقمی حدود ۳۰۰هزار تومان سود کسب می‌کرد. بنابراین سیاستگذاران هزینه قابل توجهی برای تهیه کالاهای اساسی صرف می‌کنند؛ اما به نظر می‌رسد با توجه به نیاز دهک‌های کم‌درآمد به مبالغ نقدی، این خانوارها ترجیح می‌دهند که یارانه کالایی را به پول نقد تبدیل کنند. همچنین مقرر شده است که بخشی از منابع کالابرگ، از حذف یارانه‌های دهک‌های پردرآمد تامین شود؛ اما مکانیزم شناسایی این افراد با خطا روبه‌رو است و این موضوع کار را برای تامین منابع سخت می‌کند.
روایتی از سفرهای گردشگران جسور؛

ماجراجویی در افغانستان

«یی پین لین»، دانشیار دانشگاه تافتس، می‌‌‌گوید که در طول دهه گذشته تعطیلات خود را در ۱۲۰ کشور گذرانده است. اما یک کشور وجود داشت که او همیشه آرزو داشت از آن دیدن کند و تنها به خاطر چند دهه جنگ، آدم‌ربایی و تروریسم ترسیده بود و دیدار از آن را به گذشت زمان سپرده بود: «افغانستان».
شاخص‌های بازار سرمایه رکورد زدند؛

محرک بورس ۳ میلیونی

شاخص‌های بورس تهران به حرکت خود در مسیر صعودی ادامه می‏دهد و پرواز نماگرهای سهامی در سطوح تاریخی نیز تداوم دارد. در معاملات دیروز، شاخص هموزن رشد بیشتری را نسبت به شاخص کل به ثبت رساند که این موضوع حاکی از توجه اهالی بازار به سهام کوچک و باارزش پایین است. از سوی دیگر فاصله نرخ دلار مبادله‌ای با نرخ دلار بازار آزاد به حدود ۲۰درصد رسیده است. با توجه به شرایط بنیادی حاکم بر بازار سهام، رسیدن شاخص به اهداف جدید دور از دسترس نیست.
«دنیای اقتصاد» از هفت تولیدکننده پرسید؛ رشد ۵ تا ۴۰‌ درصدی هزینه‏‏‏‏‌ تحریم؛

سوخت موشک «قیمت تولید»

هفت صنعتگر و فعال اقتصادی در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» از هزینه بالای تولید در ایران گلایه کرده‌اند. به عقیده تولیدکنندگان، فقدان دسترسی به تجارت آزاد به‌دلیل تحریم موجب شده است قیمت تمام‌شده محصول ایرانی در مقایسه با نمونه خارجی تا بیش از ۴۰درصد بالا رود. تامین مالی، نقل و انتقال ارز، جابه‌جایی کالا، خرید فناوری و دسترسی به مواد اولیه از مهم‌ترین کانال‌هایی است که تولیدکنندگان به‌دلیل تحریم از آن آسیب می‌بینند. توصیه کارشناسان این است که سیاستگذار با قطب‌نمای «هزینه تولید» برای رفع تحریم‌ها اقدام کند.

دوشنبه، ۱۷ دی ۱۴۰۳

ماجرای استقبال سرد سرمایه‌گذاران خارجی از بازسازی سوریه پسااسد چیست؟

میراث ماندگار تحریم‌ها

یک پژوهش علمی نشان می‌دهد در سال‌های اخیر میزان تحریم‌ها به شکل نمایی در جهان زیاد شده و سطح تحریم‌های جدید نسبت به تحریم‌های لغوشده بیشتر شده است. در این پژوهش از برجام به‌عنوان یک تجربه مبتنی بر دیپلماسی که باعث لغو تحریم‌ها شد، یاد شده است. اکونومیست نیز به تازگی در یک گزارش به بررسی اقتصاد سوریه در دوران پسااسد پرداخته است. این گزارش به میراث تحریمی حکومت سابق سوریه برای حکومت جدید و دشواری لغو تحریم‌ها در این دوره اشاره کرده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد رفع تحریم‌های اقتصادی در صورت ماندگاری آنها، با گذشت زمان دشوارتر می‌شود. در این شرایط به نظر می‌رسد گام برداشتن در راستای لغو هر چه زودتر تحریم‌ها به‌صورت دائم و با دیپلماسی اهمیت ویژه‌ای دارد؛ زیرا با طولانی‌تر شدن عمر تحریم‌ها رفع آنها نیز در آینده سخت‌تر می‌شود. روز گذشته در یک نشست تخصصی در تهران اثر تحریم بر گسترش فقر بررسی شد.
کپسول هشدار وزیر کار بیل کلینتون بعد از ۳۰سال ترکید؛

موج‌سواری ترامپ در جامعه دو قطبی

زمانی که رابرت رایش، وزیر کار بسیار لیبرال رئیس‌جمهور بیل کلینتون، برای صدور یک هشدار پیشگویانه وارد یک قلمرو جنجالی و خصومت‌آمیز شد، دموکرات‌ها به تازگی در انتخابات میان‌دوره‌ای۱۹۹۴ شکست سختی را تجربه کرده بودند.
مانع خصوصی‌سازی صنعت خودرو چیست؟

دژاووی فروش خودروسازان

ماجرای واگذاری سهام دولتی خودروسازی، این‌بار در دولت چهاردهم با مصوبه هیات عالی واگذاری مبنی بر الزام سازمان خصوصی‌سازی به واگذاری مابقی سهام دولت در شرکت های خودروساز در حال تکرار است. «دنیای‌اقتصاد» در گزارشی به چرخه معیوب خصوصی‌سازی صنعت خودرو طی حدودا دو دهه گذشته پرداخته و دلایل ناکامی این پروژه را برشمرده است. آنچه مشخص است مشکلات بسیاری از جمله سهام‌های تودلی، مقاومت ذی‌نفعان، زیان خودروسازی و قیمت‌گذاری دستوری در مسیر کنونی عرضه سهام دولت در شرکت‌های بزرگ خودروساز ایجاد مانع کرده است.
«دنیای اقتصاد» اهداف سفر نخست‌وزیر عراق به ایران را بررسی کرد؛

پیام سودانی برای تهران

نخست‌وزیر عراق در حالی چهارشنبه راهی تهران می‌شود که گمانه‌زنی‌ها حکایت از پیام محمد شیاع السودانی به مقامات ایران دارد. دو سایت «العربی الجدید» و «میدل ایست‌نیوز» ماموریت سودانی را مرتبط با گروه‌های مقاومت عراقی و آینده سوریه ارزیابی کرده و مدعی شده‌اند که سودانی در‌حالی‌که نمی‌خواهد کشورش صحنه درگیری‌های جدید بین ایران با آمریکا و اسرائیل باشد، قصد دارد آخرین وضعیت این دو پرونده را با جمهوری اسلامی ایران در میان بگذارد.

یکشنبه، ۱۶ دی ۱۴۰۳

رشد ۸ درصدی بدون ایفای نقش سرمایه و تجارت خارجی ممکن است؟

سودای رشد اقتصاد بسته

آیا می‌توان در فضای بسته و بدون سرمایه به رشد و رفاه اقتصادی رسید؟ پاسخ هرچند شفاف است، اما هنوز افراد موثر در تصمیم‌گیری‌ها به دنبال رشد بدون سرمایه خارجی و در فضای تحریمی و بسته هستند. در واقع کیفیت ارتباط اقتصادی ملت‌ها نقش بی‌بدیلی در رشد یا افول آنها ایفا می‌‎کند. آمارها نشان می‌دهد که میان ثروتمند بودن یک اقتصاد و باز بودن آن همبستگی وجود دارد. یک مطالعه اقتصادی حاکی از آن است که اگرچه کشورهای ثروتمند اقتصاد باز دارند، اما در میان کشورهای فقیر، کشورهای دارای اقتصاد باز سریع‌تر از کشورهای ثروتمند رشد می‌کنند و در مقابل، اقتصادهای بسته رشد آهسته‌تری در قیاس با ثروتمندان دارند. از سوی دیگر، بررسی تاریخی نشان می‌دهد اقتصادهای فقیری که اقتصاد بسته خود را باز کرده‌اند، شاهد افزایش نرخ رشد اقتصادی خود بوده‌اند. شواهد حاکی از آن است که در‌های باز در مقابل اقتصاد جهانی، «شرط لازم» برای رشد اقتصادی یک کشور است.
وزیر خارجه ایران: آماده مذاکرات بدون تاخیر هستیم؛

سیگنال مذاکراتی عراقچی به ترامپ

تنها دو هفته مانده تا آغاز‌به‌کار دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، در کاخ سفید، وزیر خارجه ایران فرمول تهران برای ورود به مذاکرات جدید را ارائه کرد و گفت: «ما همچنان آمادگی داریم وارد مذاکرات «سازنده» و «بدون تاخیر» در خصوص برنامه‌ هسته‌ای خود شویم؛ مذاکراتی که با هدف رسیدن به یک توافق باشد.» سیدعباس عراقچی تاکید کرد: «فرمولی که از نظر ما وجود دارد، همان فرمول سابق برجام است، یعنی اعتمادسازی درباره برنامه هسته‌ای ایران در مقابلِ رفع تحریم‌ها. ما بر همین مبنا آمادگی مذاکره را داریم.»
«دنیای‌اقتصاد» استراتژی متولی کشاورزی را بررسی می‌کند؛

قربانیان جدید خودکفایی؟

اصرار بر خودکفایی غذا ادامه دارد. درحالی‌که امنیت غذا در جهان با مولفه‌هایی نظیر متنوع‌سازی سبد وارداتی، گسترش ذخایر، کشت فراسرزمینی و پایداری تولید شناخته می‌شود، سیاست خرید تضمینی در ایران محور اصلی سیاست امنیت غذا است. موضوعی که به جای خوداتکایی در تولید و عرضه غذا، خودکفایی را هدف قرار می‌دهد. کارشناسان پیشنهاد می‌کنند سیاستگذار به جای تمرکز بر خودکفایی با سیاست‌هایی همچون خرید تضمینی، حرکت در مسیر خوداتکایی را در پیش گیرد.
متهم اصلی جهش جمعیت مستاجرهای دچار به فقر مطلق؛

پادزهر فوری فقر مسکن

تصمیمات ۲۰سال اخیر دولت در بخش مسکن، عامل «جهش جمعیت مستاجرهای دچار به فقر مطلق» معرفی شد. پای ثابت «سیاست حمایتی» در بخش مسکن ۲۸کشور جهان، «یارانه اجاره‌بها در کنار عرضه مسکن اجاره‌ای به محرومان» است. در انگلیس نزدیک به ۷۰درصد از «عرضه حمایتی خانه» را مسکن‌ استیجاری شکل می‌دهد؛ اما در ایران سهم «مسکن اجاره‌ای» از طرح‌های دولتی مسکن‌سازی، «صفر» است. پادزهر فقر مسکن در توصیه‌نامه ۴صفحه‌ای معرفی شد.

شنبه، ۱۵ دی ۱۴۰۳

آیا اقتصاد جهانی در سال جدید به تعادل می‌رسد؟

دوراهی اقتصاد ۲۰۲۵

اقتصاد ایران و جهان در سال۲۰۲۵ با چه چالش‌هایی روبه‌رو خواهد شد؟ درحالی‌که برخی پیش‌بینی‌ها از تعادل و پایداری در سال جدید خبر می‌دادند، اما اکنون نگرانی‌ها افزایش یافته‌اند و چشم‌انداز اقتصاد جهانی در سال۲۰۲۵ با چالش‌های بسیاری روبه‌رو است. در ایالات متحده، فدرال‌رزرو در رابطه با فشارهای تورمی و نرخ بهره بالاتر از انتظارات هشدار داده و به تاثیر سیاست‌های ترامپ اشاره کرده است. در اروپا، رشد اقتصادی کاهش یافته و بانک مرکزی اروپا به دنبال اجرای سیاست‌هایی برای تحریک رشد است. بریتانیا با احتمال رکود تورمی دست‌وپنجه نرم می‌کند و ژاپن به‌دلیل احتیاط در سیاست‌های پولی، از افزایش نرخ بهره فاصله گرفته است. در چین، نگرانی‌ها از رکود موجب تغییر سیاست پولی و تزریق بیشتر اعتبار در بازارها شده است. همچنین در برزیل نیز کسری بودجه و خروج سرمایه بی‌ثباتی ایجاد کرده است. در ایران نیز به گفته نهادهای بین‌الملل پیش‌بینی می‌شود رشد اقتصادی در سال ۱۴۰۴ کاهش یابد که این روند به‌دلیل کاهش اثرات رشد نفتی است. علاوه بر این، ریسک‌های سیاسی و عدم اطمینان ناشی از سیاست‌های ترامپ، بر بازار ارز و تورم کشور سایه انداخته‌اند. با وجود برنامه‌های تزریق اعتبار برای رشد تولید در سال۱۴۰۴ کنترل نرخ تورم در این سال امکان‌پذیر به نظر نمی‌رسد و چالش‌های بسیاری در مسیر اقتصادهای جهانی و ایران قرار دارد. در همین حال از منظر اکونومیست، جدال میان مشاوران اقتصادی ترامپ که از سه طیف طرفداران ماگا، جریان اصلی جمهوری‏خواهان و رهبران فناوری برگزیده شده‏اند، به چالشی برای دولت جدید آمریکا تبدیل شده است. نحوه حل‏وفصل این تنش‌ها عمیقا بر اقتصاد آمریکا و طبعا اقتصاد جهانی تاثیر خواهد گذاشت. اگرچه دیدگاه‌های متضاد می‏تواند به بروز اختلافات سیاسی و ناامیدی منجر شود، اما چنین سناریوی ناگواری قطعی نیست. جناح‌های مختلف تیم ترامپ، می‌توانند به‌ جای مبارزه با هم، یکدیگر را تعدیل کنند. برای مثال، جریان‌های اصلی و رهبران فناوری می‌توانند افراطی‏ترین گرایش‏های رهبران ماگا درباره حمایت‌گرایی و مهاجرت را محدود کنند؛ درحالی‌‌که ایده‌های هوشمندانه فناوری برای اصلاحات می‌تواند به شیوه‌ای اجرا شود که از نظر سیاسی زیرکانه باشد.
چرا ایران در توسعه‏‏‌ صنعتی ناکام ماند؟

حکمرانی اقتصادی صنعت‏‏‌زدا

ویژه‌‌‌نامه «چالش‌‌‌های صنعتی‌شدن ایران» امروز شنبه ۱۵ماه دی به‌عنوان ضمیمه رایگان روزنامه «دنیای‌اقتصاد» منتشر شده است. این مطالعه که پس از کتاب «استراتژی توسعه صنعتی ایران» جامع‌‌‌ترین مطالعه درباره گذشته و آینده صنعت در ایران است، توسط دکتر مسعود نیلی و شماری از اقتصاددانان و محققان جوان در «پژوهشکده مطالعات اقتصادی و صنعتی شریف» تهیه و تدوین شده است. در این مطالعه با بررسی داده‌های اقتصادی کشور به این سوال پاسخ داده شده که چرا ایران از ابتدای دهه ۸۰ شمسی دچار «افول صنعتی» شده است؟
دولت شیوه ثبت‌نام از «کم‌درآمدها» برای تامین مسکن حمایتی را تغییر داد؛

گام اول خروج از انحراف سیاستی؛ شرط چهارم تحویل مسکن

متولی «مسکن حمایتی» در دولت برای دور جدید تامین واحد مسکونی مشمولان، شرط چهارم به شروط ۳گانه قبلی اضافه می‌کند. این اقدام در پی «انحرافات سال‌های گذشته» در روند شناسایی نیازمندان واقعی در دستور کار قرار گرفته است. براساس روش جدید، خانوار مشمول مسکن‌حمایتی علاوه بر «متاهل بودن یا تعهد به ازدواج در زمان دریافت حمایت»، «نداشتن مسکن ملکی» و همچنین «عدم دریافت مسکن دولتی در گذشته (فرم جیم سبزرنگ)»، باید جزو سه دهک اول درآمدی نیز باشد. این شرط آخر از طریق داده‌های پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان که به سامانه ثبت‌نام مسکن حمایتی متصل شده است، مورد پایش قرار می‌گیرد. سطح درآمد سالانه، تعداد و نوع خودرو و همچنین سفر خارجی از جمله داده‌های کلیدی در این پایگاه برای تشخیص طبقات درآمدی خانوارها است. مدل جدید اگرچه از ورود ثروتمندان به صف مسکن محرومان جلوگیری می‌کند، اما کامل نیست.
معمار تحریم‌ها در «فارن‌افرز» مطرح کرد؛

تجویز مذاکره به ترامپ

ریچارد نفیو، معمار تحریم‌های آمریکا به دولت منتخب دونالد ترامپ پیشنهاد کرده است که راه دیپلماسی و مذاکره برای رسیدن به توافق با ایران را از همان روزهای نخست با حسن نیت در پیش بگیرد. استاد دانشگاه کلمبیا هشدار داده که گزینه نظامی راه‌حل غیرعاقلانه و ناایمن است و صرفا می‌تواند چند سال برنامه هسته‌ای ایران را به عقب بازگرداند. عضو موسسه واشنگتن با اشاره به اینکه دادن فرصت دوباره به دیپلماسی ارزشمند است، به مختصات بسته مذاکراتی پرداخته است.
سبزی بازار سهام،بیش از ۷هفته دوام نیاورد؛

رالی قوی‌تر در انتظار بورس؟

شاخص بازار سهام پس از ۷هفته متوالی، در هفته دوم زمستان با افت ۲.۱۳درصدی، اولین بازدهی منفی را به ثبت رساند. نماگر هموزن و شاخص فرابورس نیز بدون تغییر نسبت به هفته قبل باقی ماندند. هیجانات در بازار ارز سبب شد تا اختلاف قیمت دلار توافقی و بازار آزاد، افزایشی باشد. بورس نیز از این تحولات، تاثیر منفی گرفت. به نظر می‏رسد با اخبار مذاکرات ایران و اروپا و چراغ سبز حاکمیت به تصویب FATF بازار سهام به رونق مجدد بازگردد.

پنجشنبه، ۱۳ دی ۱۴۰۳

آیا راه‌حل «قیمت‌های بالا» نرخ‌گذاری است؟

توهم ارزانی با دستور

تعیین سقف قیمت، یک سیاست محبوب در مواجهه با تورم است. سیاستمداران با این کار جدیت خود را در اهمیت دادن به معاش مردم نشان می‌دهند و شهروندان مضطرب، خبر مقابله با گرانی را التیامی بر نگرانی‌هایشان تلقی می‌کنند. با این حال نتایج سیاست تعیین سقف‌ قیمت با محبوبیت آن تناسبی ندارد. درحالی‌که علم اقتصاد کمبود کالا و سهمیه‌بندی را به‌عنوان نتایج ناگزیر این سیاست معرفی می‌کند، یک اقتصاددان توضیح می‌دهد که هزینه‌ مشاهده قیمت‌های ارزان تعیین‌شده با دستور، فراتر از این مورد است. بر این اساس، تعیین سقف قیمت هزینه ضمنی ایستادن در صف و انتظار را بر شهروندان تحمیل می‌کند، موجب خالی شدن قفسه فروشگاه‌ها می‌شود و با تحمیل محدودیت درآمد بر بنگاه‌ها، آنها را به سمت کاهش کیفیت تولید و صرفه‌جویی در هزینه‌ها سوق می‌دهد. صف‌های طولانی، قفسه‌های خالی و کیفیت نازل کالاها حاکی از آن است که ارزانی حاصل از سیاست تعیین سقف قیمت، برای شهروندان و بنگاه‌ها بسیار گران‌تر از تصورات تمام می‌شود.
رهبر انقلاب در آستانه پنجمین سالگرد شهادت حاج قاسم سلیمانی:

سردار از ایران هم به‌عنوان حرم دفاع می‌کرد

رهبر معظم انقلاب اسلامی صبح دیروز در آستانه پنجمین سالگرد شهادت سردار سلیمانی، در دیدار خانواده سردار و جمعی از خانواده‌های «شهیدان مدافع حرم و شهیدان مقاومت»، با تبیین برخی ویژگی‌های شخصیتی و رفتاری حاج قاسم سلیمانی گفتند: باید با درس گرفتن از این خصوصیات در مسیر هدف اصلی مکتب سلیمانی یعنی «تحقق اسلام و قرآن» حرکت کرد.
کناره‌گیری ایران از اکسپو بررسی شد؛

پایان دو قرن حضور

حذف، عدم حضور یا تحریم؛ داستان ایران و اکسپوی۲۰۲۵ هرچه که هست، فرصت بزرگ نمایش توانمندی‌های اقتصاد ایران در حال از دست رفتن است. اکسپو که بزرگ‌ترین رویداد نمایش قدرت اقتصادی کشورها در دوره‌های زمانی ۲ تا ۴ساله است، در دور بعدی در اوزاکای ژاپن برگزار می‌شود، اما ظاهرا قرار نیست این‌بار ایران در این رویداد شرکت کند؛ اتفاقی که به منزله غیبت یکی از بزرگ‌ترین اقتصادهای خاورمیانه در اکسپو و از دست رفتن شانس افزایش همکاری با اقتصاد جهان است.
«دنیای‌اقتصاد» روند قیمت خودروهای وارداتی در ۱۰۰ روز گذشته را بررسی کرد؛

تورم منفی در بازار خودرو

بازار ۱۰۰روزه خودروهای وارداتی رصد شد. بررسی «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد بازار خودروهای خارجی تحت تاثیر افزایش عرضه در سال جاری نسبت به ۱۴۰۲، کاهش هیجان اولیه واردات و همچنین رکود اقتصادی روند نزولی را در قیمت‌ها طی کرده است. پیش از این بازار وارداتی‌ها متاثر از نوسانات نرخ ارز بود. این در حالی است که حالا تبعیتی در این زمینه دیده نمی‌شود. رکود بازار و قدرت خرید، مانع از آن شده که قیمت خودروها با صعود نرخ ارز افزایشی شود.

چهارشنبه، ۱۲ دی ۱۴۰۳

لوایح مرتبط با FATF دوباره بررسی می‌شود؛

گام خروج از «لیست ‌سیاه»؛ آیا اقتصاد ایران به ریل اصلی باز می‌گردد؟

روز گذشته خبری منتشر شد مبنی بر اینکه لوایح مرتبط با FATF، دوباره مورد بررسی مجمع تشخیص مصلحت نظام قرار خواهد گرفت. البته این بررسی به معنی تصویب این لوایح نیست؛ اما می‌تواند یک گام رو به جلو برای خروج ایران از لیست سیاه FATF تلقی شود. روز گذشته علاوه بر تاکید رئیس‌جمهوری و وزیر اقتصاد، فعالان بخش خصوصی بر حرکت به سمت کاهش محدودیت‌ها با خروج از لیست سیاه تاکید کردند. در یک دهه اخیر، تشدید تحریم‌های اقتصادی و ماندن ایران در لیست سیاه گروه ویژه اقدام مالی، باعث کاهش نقش اقتصاد ایران در اقتصاد جهانی شده و میزان سرمایه‌گذاری خارجی را نیز به حداقل رسانده است. از سوی دیگر، عدم سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و تداوم رویکرد اقتصاد دستوری باعث تشدید ناترازی‌های انرژی شده است که این موضوع آینده رشد اقتصادی را تهدید خواهد کرد. در حال حاضر نگاه مشترک دولت و فعالان خصوصی، برای حل مساله FATF می‌تواند یک حرکت مثبت برای ارتباط‌گیری با اقتصاد جهانی و حرکت برای جذب سرمایه‌گذاری به‌ویژه از کشورهای همسو و همسایگان ایران باشد.
نبض اقتصاد و اوضاع سیاست در ۲۰۲۴ چطور رقم خورد؟

سال رونق بازارهای جهانی

در سالی که گذشت، بسیاری از بازارهای مهم، از جمله طلا و بیت‌‌‌کوین، با رشد چشمگیری مواجه شدند. درحال حاضر بیشتر بازارها تغییرات چندانی ندارند و منتظر انگیزه‌‌‌های جدید بنیادی برای حرکت هستند. این گزارش عملکرد بازارهای پربازده در سال ۲۰۲۴ تحت‌تاثیر سیاست‌‌‌های پولی، تغییرات اقلیمی و تنش‌‌‌های ژئوپلیتیک را بررسی می‌کند.
نمایندگان مجلس: واردات خودرو مظلوم است؛

تبعیض ارزی در عرضه خودرو

مخالفت هیات عالی نظارت مجمع تشخیص مصلحت نظام با ارز تخصیصی مصوب مجلس برای واردات خودرو، موضوع تبعیض ارزی بین مونتاژ و واردات را بار دیگر به صدر مباحث سیاستگذاری خودرویی کشور آورده است. طبق برآورد «دنیای‌اقتصاد» در ۹ماه سال جاری ارز تخصیصی به مونتاژ خودرو ۵.۸برابر ارز واردات بوده است. این در شرایطی است که بسیاری از خودروهای مونتاژی به‌دلیل قیمت‌گذاری بالا، عرضه محدود و همچنین عدم تامین قطعات یدکی برای بخش اعظمی از مصرف‌کنندگان خودرو غیرقابل‌ دسترس هستند؛ با این حساب سیاستگذار همچنان رویکرد مثبتی نسبت به واردات ندارد.
مدل اقتصادی ناکارآمد سبب‌شده نیمی از لکوموتیوهای مسافری به انبار قطعات بقیه کشنده‏‏‏‏‏‌ها تبدیل شوند!

معمای انبار لکوموتیوها

نیمی از لکوموتیو (کشنده‌)های بخش مسافری کشور متوقف و به انبار قطعات یدکی نیمی دیگر تبدیل شده است؛ چراکه رقم واقعی هزینه استفاده از این تجهیزات از شرکت‌های مسافری دریافت نمی‌شود. این سیاستگذاری اگرچه با هدف پایین نگه داشتن قیمت بلیت قطار صورت گرفته است، اما در نهایت به ناتوانی شرکت راه‌آهن در تامین هزینه نگهداشت لکوموتیوها منجر شده و در نتیجه نیمی از ۱۵۰لکوموتیو کشور که هر یک ۳میلیون‌دلار ارزش دارد، برای تامین سالانه ۱۰۰هزار دلار قطعات یدکی، عملا انبار شده است.

سه‌شنبه، ۱۱ دی ۱۴۰۳

«دنیای‌اقتصاد» عواقب تثبیت نرخ ارز ترجیحی در بودجه سال آینده را بررسی می‌کند

حکم تشدید شکاف ارزی

درحالی‌که بسیاری از نهادهای پژوهشی نظیر مرکز پژوهش‌های مجلس، پژوهشکده پولی و بانکی و اقتصاددانان تاکید می‌کنند که تداوم تزریق ارز ترجیحی با نرخ ثابت ۲۸هزار و ۵۰۰تومان، نتوانسته اهداف حمایتی و کنترل نرخ کالاهای اساسی را برآورده کند، برخی سیاستگذاران بر تداوم آن تاکید دارند. به تازگی مجمع تشخیص مصلحت نظام، افزایش نرخ ارز ترجیحی را مغایر با سیاست‌های کلی برنامه هفتم توسعه دانسته است که با این تصمیم در سال آینده شکاف نرخ ارز ترجیحی و نرخ بازار ارز تجاری تشدید خواهد شد. این در حالی است که مسوولان دولت چهاردهم با توجه به عواقب و خسارت‌ها به دنبال کاهش شکاف نرخ‌های ارزی بودند و قصد داشتند نرخ ارز ترجیحی را به ۳۸هزار و ۵۰۰تومان برسانند که با آن مخالفت شد. به نظر می‌رسد که اعمال نظرهای متفاوت درخصوص سیاست‌های ارزی، یکی از موضوعاتی است که باعث شده است سیاست چندنرخی شدن ارز تداوم یابد.