اخبار باشگاه اقتصاددانان

به واسطه اعطای جایزه نوبل اقتصاد سال ۲۰۲۴ به جیمز رابینسون، دارون عجم‏‏‌اوغلو و سیمون جانسون، بحث از توسعه اقتصادی در ماه گذشته اوج گرفت. مطالب بسیاری در تحلیل آثار این سه اقتصاددانان و عالم علوم سیاسی نوشته شد و جنبه‏‏‌های بسیار مهمی از نظریات این افراد به سمع و نظر خوانندگان رسید. با این حال از یک بعد بسیار مهم کارهای این سه نوبلیست همچنان ناشناخته است و آن رویکردی است که در روش‏‏‌شناسی و به طور خاص در شاخه اقتصادسنجی از سوی این افراد اعمال شد.

اقتصادسنجی یکسری دستورالعمل نیست؛ بلکه یک هنر است. این از آن دسته آموزه‌‌‌هایی است که اساتید اقتصادسنجی در طول دوره‌‌‌های خود بر آن تاکید می‌کنند؛ تاکیدی که کمتر مورد توجه دانشجویان قرار می‌گیرد؛ اما اگر دانشجویی آن را فهم کند، بار خود را بسته است. در همین راستا، یکی از حوزه‌‌‌های اقتصادسنجی که بهره‌بردن از آن بیش از سایر بخش‌‌‌ها به هنر نیازمند است تا یکسری دستورالعمل خشک، مبحث متغیرهای ابزاری یا همان Instrumental Variables است. آنچنان که بی‌‌‌راه نخواهد بود اگر بیان کنیم کار در این حوزه مانند بندبازی است؛ آنقدر که اساتید اقتصادسنجی هر زمان که به تدریس این مبحث می‌‌‌رسند، در همان ابتدای امر این انذار را می‌دهند که در استفاده از این ابزار باید نهایت دقت را به خرج داد؛ زیرا کوچک‌ترین اشتباه در این کار می‌‌‌تواند تمام نتایج شما را بی‌‌‌اعتبار کند؛ اما اگر کار خود را به‌خوبی انجام دهید، موفق به خلق اثری مهم شده‌‌‌اید که حتی می‌‌‌تواند شما را برنده جایزه نوبل اقتصاد کند؛ درست مانند کاری که نوبلیست‌‌‌های اقتصاد امسال انجام دادند!