اخبار بورس

بعد از انتخابات ایالات‌متحده، دونالد ترامپ وعده پایان‌دادن به تنش‌ها و جنگ‌‌‌‌‌‌‌ها را داد، با توجه به اینکه تنش‌های متعدد و بزرگی به بازار سرمایه وارد شد که فشار زیادی را به بازار سرمایه تحمیل می‌کرد، اما وعده ترامپ مبنی‌بر پایان‌دادن به تنش‌ها و جنگ‌‌‌‌‌‌‌ها، باعث شد که از نظر روانی، سرمایه‌گذاران آسوده‌‌‌‌‌‌‌خاطر شوند. پس از صحبت‌های ترامپ مبنی‌بر پایان‌یافتن تنش‌های نظامی و در کنار آن، رسیدن به کمینه ارزندگی در برخی نمادها، روند بازار سرمایه شکل صعودی به خود گرفت و تقاضا بر روی برخی نمادها افزایش پیدا کرد.

بازار سرمایه ایران این روزها با تغییرات چشمگیری روبه‌‌‌‌‌‌روست؛ شاخص‌کل بورس با رشدی معادل ۱.۷۲‌درصد، به کانال دو‌میلیون و ۹۰‌هزار واحد رسیده و این رشد را می‌توان در ورود سرمایه‌گذاران حقیقی و افزایش حجم معاملات خرد مشاهده کرد. این اتفاقات در حالی رخ می‌دهد که بورس ایران در سال‌جاری، با چالش‌های زیادی دست‌وپنجه نرم‌کرده و دوره‌‌‌‌‌‌ای طولانی از افت قیمت‌ها و نوسانات فرسایشی را پشت‌سر گذاشته‌است، اما چه عواملی باعث این روند صعودی در روزهای اخیر شده و آیا این رشد پایدار خواهد بود؟

شروع متعادل بورس در روز شنبه را می‌توان متاثر از سه متغیر مهم دانست. کاهش فاصله نرخ دلار آزاد و دلار نیمایی، رنگ باختن ریسک‏ها و ارزندگی بورس سرانجام مثلث محرک‌ رشد بورس را رقم زدند تا پس از ۷روز رو به افول، تقاضا روانه تالار شیشه‏ای شود. شاخص کل در حالی اکنون میانه کانال دو میلیون واحدی ایستاده که ۷۱روز تا زمانی که دونالد ترامپ برای دومین بار سوگند ریاست‌جمهوری را یاد کند، باقی مانده است؛ اما هنوز مشخص نیست بازار سهام بتواند زیان ۸ماهه خودرا جبران کند.

خطر ازدست‌رفتن کانال دو‌میلیون واحدی ‌‌‌‌‌‌در بورس تهران، روز گذشته تا حدودی تعدیل شد و بازار سهام، شنبه جذابی را آغاز کرد؛ به‌طوری‌که شاخص کل یکی از چهار رشد قابل‌توجه خود از ابتدای سال را با جهش ۱.۸۰درصدی ثبت کرد. برخی از کارشناسان چشم‌انداز غبارآلود از وضعیت سیاسی کشور نشات‌گرفته از خطر فراگیر شدن تنش میان تهران و واشنگتن را از اصلی‌ترین متغیرهای اثرگذار بر «پیش‌بینی‌ناپذیر بودن» وضعیت بازار سهام عنوان می‌کنند. از سوی دیگر تحلیلگران بیم آن را دارند تا با تشدید زیاده‌خواهی‌های تل‌آویو، ریسک آمریکای ترامپ برای بازارهای مالی، به‌ویژه بورس تهران، به حداقل برسد.

در ماه گذشته میلادی، اقتصاد جهانی با چالش‌های متنوعی روبه‌رو شد و نوسانات زیادی را تجربه کرد. بانک‌های مرکزی و موسسات مالی بزرگ تلاش می‌کنند با کنترل تورم و مدیریت رشد اقتصادی، از عواقب منفی جلوگیری کنند. هفته گذشته، فدرال رزرو آمریکا نرخ بهره را به ۴.۷۵درصد کاهش داد؛ اقدامی که با هدف کنترل تورم و ایجاد شرایط مناسب برای رشد اقتصادی تا پایان ۲۰۲۴ انجام شد. پرواضح است که این تصمیم به بهبود بازارهای سهام و دارایی‌های ریسک‌پذیر و کاهش هزینه وام برای کسب‌وکارها و مصرف‌کنندگان کمک خواهد کرد. با اینکه این اقدام با سیاست کاهش تدریجی و فرود نرم نرخ‌ها تناقضاتی دارد و به‌نوعی اقدام تهاجمی محسوب می‌شود، اما به نظر می‌رسد فدرال رزرو برای جلوگیری از رکود، تغییر مذکور را در دستور کار قرار داده است. در این وضعیت، انتخاب مجدد دونالد ترامپ به‌عنوان رئیس‌جمهور آمریکا نیز فضای اقتصادی و سیاسی جهان را با تحولات جدیدی روبه‌رو خواهد کرد.

با اعلام پیروزی دونالد ترامپ، نامزد حزب جمهوری‌خواه در انتخابات ۲۰۲۴ ایالات‌متحده آمریکا، برخی از سرمایه‌گذاران، به سمت سرمایه‌گذاری در ارز، بازار کریپتوکارنسی و سایر سهم‌‌‌‌‌‌ها حرکت کردند و اوراق را فروختند. برخی سرمایه‌گذاران دیگر گمان می‌کنند که ترامپ مالیات‌‌‌‌‌‌ها را کاهش می‌دهد یا حداقل نرخ‌های مالیات را پایین نگه‌می‌دارد، به همین‌دلیل بیت‌کوین با انتظارات از کاهش مقررات رمزارزها، به بالاترین سطح تاریخی خود در روز چهارشنبه هفته گذشته صعود کرد. با فروکش‌کردن تب انتخابات در آمریکا و انتخاب دونالد ترامپ، این احتمال وجود دارد که در صورت فروکش‌کردن تنش‌های نظامی در منطقه خاورمیانه، بازار سرمایه کشور هم‌ روند روبه‌‌‌‌‌‌ رشد خود را شروع کند و ادامه دهد.

آخرین آمار طرح‌های تامین مالی جمعی تا انتهای مهرماه سال‌جاری، نشان می‌دهد که برای ۷۸۴ طرح، حدود ۹۱۳۰‌میلیارد‌تومان تامین مالی جمعی انجام شده‌است که این رقم یک مقدار قابل‌توجه محسوب می‌شود. با توجه به افزایش طرح‌های تامین مالی و قرارگرفتن نرخ‌های آنها در سطوح بالا، بسیاری از فعالان بازار سرمایه، نرخ‌های آنها را دلیل عدم‌اقبال به بازار سهام می‌دانند، درحالی‌که این نرخ‌ها بیشتر از آنکه تعیین‌‌‌‌‌کننده نرخ در بازار باشند، از سایر متغیرهای اقتصادی مانند نرخ بهره اسمی و نرخ بهره حقیقی تاثیر می‌پذیرند و باید از نظر بازدهی جذابیت لازم را برای سرمایه‌گذاران داشته باشند. با توجه به ریسک‌های متعددی که سرمایه‌گذار می‌‌‌‌‌پذیرد، مانند بازه‌های زمانی طولانی در دریافت سود، نرخ‌های تامین مالی جمعی یک نرخ منطقی محسوب می‌شوند.

گروه صنعتی گلرنگ زیرمجموعه‏‏‌های فراوانی را شامل می‏‏‌شود و بیش از ۴۰۰ برند معتبر جزو زیرمجموعه‏‏‌های این هلدینگ است. دو برند معروف افق کوروش و تپسی از مجموعه صنعتی گلرنگ در این گزارش مورد بررسی قرار گرفته‏‏‌اند. در حال حاضر بیش از ۸هزار و ۹۰۰شعبه فروشگاه زنجیره‏‏‌ای در سراسر ایران مشغول به فعالیت هستند که ۳هزار و ۹۰۰ فروشگاه از آن متعلق به مجموعه افق کوروش است. ارزیابی وضعیت سودآوری افق کوروش نشان می‏‏‌دهد که در بازه سالانه طی سال ۱۴۰۲ میانگین ۸۶درصد به سود این فروشگاه افزوده شده است که شتاب آن در قیاس با متوسط سالانه بیش از ۶۰درصد نزول یافته است. به دنبال کاهش سود، متغیرهای سودآوری افق کوروش نیز نزول یافته است. حاشیه سود ۱۲درصدی سال ۹۹ افق به ۹درصد طی سال گذشته تقلیل یافته است.

بورس تهران، پس از طی‏‏‏‏‏‌کردن هفته‌های متلاطم پیش از انتخابات آمریکا اکنون با رفع یک ابهام بزرگ به‌دنبال مسیریابی است. شاخص‌کل بورس طی هفته گذشته، با کاهش ۱.۸۶درصدی موفق شد تا جاپای خود را در کانال ۲میلیون‌واحدی محکم نگه دارد. این درحالی است که ارزش دلاری بازار سهام، با وجود حفظ نمای ظاهری شاخص‌کل، به کف ۵سال اخیر خود رسیده‌است. همچنینP/E بازار سهام در محدوده۵.۵واحدی قرار دارد که جزو پایین‌ترین سطوح تاریخی است.

سرخ‌پوشی شاخص‌های اصلی بازار با افت ارزش معاملات هفتگی همراه شد. نماگر اصلی تالار شیشه‌ای هفته گذشته در سایه تنش‌های منطقه‌ای و انتخابات ایالات متحده آمریکا حدود ۱.۸۶درصد افت ارتفاع هفتگی را به ثبت رساند و درنهایت در سطح ۲میلیون و ۱۷‌هزار واحدی ایستاد. نماگر هم‌وزن نیز که سنجه قابل قبولی برای ارزیابی وضعیت همه‌جانبه بازار سهام است، همگام با افت هفتگی نماگر اصلی بازار سهام با نزول ۲.۰۸ درصدی مواجه شد و در ساعات پایانی آخرین روز معاملاتی هفته گذشته در سطح ۶۵۶‌هزار و ۴۹۷ واحدی قرار گرفت.

در هفته پیش‌رو، بازار سرمایه ایران با چالش‌های جدیدی از تحولات اقتصادی و سیاسی مواجه است. ریاست‌جمهوری ترامپ، نوسانات نرخ ارز و رویدادهای مرتبط با صنایع مختلف مانند خودروسازی و سیاست‌های بانک‌مرکزی از جمله عواملی هستند که انتظارات و پیش‌بینی‌‌‌‌‌‌‌‌ها درباره آینده بازار را تحت‌تاثیر قرار می‌دهند. در ادامه، دو کارشناس بازار سرمایه، احمد اشتیاقی و حسن حسین‌‌‌‌‌‌‌‌نیا، نظرات خود را درباره وضعیت آتی بازار ارائه داده‌اند.

دور اول ریاست‌‌ جمهوری دونالد ترامپ (۲۰۲۱-۲۰۱۷) با تحولات قابل‌توجهی در روابط ایالات متحده با ایران همراه بود. این تحولات عمدتا تحت‌تاثیر سیاست‌‌های سخت‌‌گیرانه ترامپ و تغییرات اساسی در رویکرد آمریکا به توافق هسته‌‌ای ایران (برجام) قرار داشت. برجام توافقی بود که در سال ۲۰۱۵ میان ایران و گروه ۱+۵ (آلمان و پنج کشور دائمی شورای امنیت سازمان ملل) به امضا رسید. هدف این توافق محدود کردن برنامه هسته‌‌ای ایران به مدت معین و در عوض کاهش تحریم‌‌ها بود. در تاریخ ۸ مه ‌۲۰۱۸، ترامپ اعلام کرد که ایالات متحده به طور یک‌‌جانبه از برجام خارج می‌شود و تحریم‌‌های اقتصادی علیه ایران را دوباره برقرار می‌کند. پس از خروج از برجام، دولت ترامپ سیاست «فشار حداکثری» را علیه ایران اعمال کرد. این شامل اعمال مجدد تحریم‌‌ها و همچنین وضع تحریم‌‌های جدید بر بخش‌‌های مختلف اقتصاد ایران، از جمله نفت، بانکداری و صنعت بود. هدف این سیاست کاهش درآمدهای نفتی ایران و وادار کردن آن به پذیرش مذاکرات جدید برای توافقی جامع‌‌تر بود. دولت ترامپ همچنین تلاش کرد تا ائتلاف‌‌هایی با کشورهای عربی منطقه ایجاد کند تا فشار بیشتری بر ایران وارد کند.

بازار سهام معمولا نسبت به سیگنال‌‌های سیاسی واکنش سریعی نشان می‌دهد. با این حال در روزهای اخیر و پس از مشخص شدن نتیجه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا به نظر می‌رسد تا حدودی برخی از ابهامات پیش روی اهالی بازار روشن شده است. به این ترتیب حالا باید دید سیاستگذار اقتصادی دست به چه اقدامات جدیدی خواهد زد. اگر سیاستگذاری‌‌ها به سمتی پیش رود که سختگیری‌‌های اقتصادی بیشتر شود؛ طبیعتا بازارهای مالی با وضعیت جدیدی مواجه خواهند شد. این وضعیت بازار سهام را نیز متاثر خواهد ساخت. بر اساس آنچه کارشناسان مطرح می‌کنند؛ با توجه به رویکرد تهاجمی جمهوری‌خواهان می‌توان احیای برجام یا ورود به شکل جدیدی از مذاکرات هسته‌‌ای را حداقل در کوتاه‌مدت منتفی دانست. بنابراین در صورت تغییر شرایط بین‌المللی و اعمال محدودیت‌های جدید در مختصات سیاسی و اقتصادی کشور، نرخ ارز به عنوان نماینده انتظارات تورمی بر پیچیدگی‌‌ وضعیت بازارها می‌‌افزاید. در این شرایط به نظر می‌رسد معامله‌‌گران بازار سرمایه ترجیح ‌‌دهند با احتیاط بیشتری ریسک‌‌های احتمالی را پوشش دهند.

بازار سهام طی روز گذشته افت و خیزهایی را تجربه کرد، به‌طوری‌که در نیمه اول معاملات شاخص‌کل با روندی کاهشی تا نزدیکی کف کانال ۲میلیون‌واحدی تنزل‌‌یافت. با اعلام نتایج انتخابات در آمریکا بورس تهران به‌طور هیجانی روندی افزایشی را آغاز کرد. نماگر اصلی موفق شد تا با جبران بخشی از افت اول صبح، در ۲میلیون و ۱۷هزار واحد متوقف شود. رشد سهام دلار‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌محور به واسطه رشد قیمت ارز، یکی از دلایلی است که جلوی زیان بیشتر سبدهای شاخص‌‌‌‌‌‌محور را گرفت.

بودجه ۱۴۰۴ نیز با کسری بسیار و تناقض‌‌‌های زیادی همراه است. یکی از مشکلات اصلی که در این بودجه وجود دارد، متورم‌کردن هزینه‌‌‌ها و مصارف دولت توسط مجلس و ایجاد بار مالی برای دولت است. بودجه ۱۴۰۴ از چند جهت با لایحه‌های قبلی متفاوت بوده و اعداد و ارقام شفاف شده و بودجه‌هایی که تحت سرفصل‌های مبهم ارائه می‌‌‌شد، به تفکیک افشا شده که از این نظر کمی به شفافیت درآمد و هزینه کمک کرده، ولی در اصل تغییر موثر خاصی در بودجه اتفاق نیفتاده است.

هوش‌مصنوعی (AI) به‌عنوان یک ابزار پیشرفته، به‌طور فزاینده‌‌‌ای در تحلیل بازارهای مالی، به‌ویژه بازارهای مشتقه، مورد استفاده قرار می‌گیرد. این فناوری می‌‌‌تواند به تحلیلگران و سرمایه‌گذاران کمک کند تا تصمیمات بهتری اتخاذ کنند و ریسک‌‌‌ها را کاهش دهند. در ادامه به بررسی روش‌ها و کاربردهای هوش‌مصنوعی در تحلیل بازار مشتقه خواهیم پرداخت.

روز گذشته دو خبر مهم از سطح بین‌المللی و داخلی به بازار سرمایه ایران رسید ‌که می‌توانند روندهای کوتاه‌مدت و بلندمدت بازار را تحت‌تاثیر قرار دهند. از یک‌سو، انتخاب مجدد دونالد ترامپ به ریاست‌‌‌‌‌‌‌‌جمهوری ایالات‌متحده، نگرانی‌هایی درباره سیاست‌های اقتصادی و تجاری آینده به‌وجود آورده‌است و از سوی دیگر، اظهارنظر وزیر صمت مبنی‌بر منتفی‌شدن عرضه خودرو در بورس‌کالا می‌تواند بر بازار خودرو و عرضه‌های دولتی اثرگذار باشد.

با توجه به اینکه نتایج انتخابات آمریکا مشخص شده‌است، بازار طلا، ارز و بازار سرمایه واکنش چشمگیری نشان نداده‌‌‌‌‌اند. به‌طور طبیعی، پس از شروع به‌کار رسمی دولت دونالد ترامپ، اقتصاد ایران و بازار سرمایه از سوی این دولت، ریسک‌هایی را متحمل خواهدشد. وظیفه دولت و سازمان بورس برای مدیریت این ریسک‌ها چیست؟