اخبار صنعت، معدن و تجارت

آخرین گزارش‌های آنکتاد نشان می‌دهد در‌سالی که گذشت روند قیمت حمل‌ونقل دریایی تغییرات ملموسی را تجربه کرد. به‌طور مشخص شاخص حمل‌ونقل کانتیری شانگهای در نتیجه تحولات منطقه خاورمیانه و وضعیت کانال سوئز به‌شدت نوسان پیدا کرد و در فاصله فصل دوم ۲۰۲۳ تا اواسط ۲۰۲۴ تا ۳.۵‌برابر افزایش‌یافت. این موضوع که اثر بالایی بر هزینه تمام‌شده محصول برجای گذاشت در هفته‌های اخیر به دلیل کاهش ابعاد تنش کمرنگ شده اما تصویری روشن از اهمیت فوق‏‏‏‏‏‏‏‏‏‌العاده صلح در مسیرهای تجارت دریایی را یادآوری کرد.

دنیای اقتصاد: وزیر اقتصاد اعلام کرد رشد ۱۸ درصدی صادرات غیرنفتی در ۱۰ ماهه امسال نسبت به سال گذشته محقق شده و ۳۰ میلیارد دلار نفت در این دوره صادر شده است.

دنیای اقتصاد: بیست و یکمین اجلاس همکاری های مشترک ایران و عمان به میزبانی مسقط برگزار شد؛ نشستی که به گفته وزیر صنعت، معدن و تجارت با ۲۰ نشست قبلی متفاوت بود؛ به نحوی که ایران و عمان در این اجلاس، تفاهم نامه مشترک اقتصادی در حوزه تجارت ترجیحی و همکاری‌های گمرکی امضا کردند.

دیدار رهبر انقلاب با کارآفرینان، سرمایه‌گذاران و فعالان اقتصادی، فرصتی فراهم کرد تا فعالان اقتصادی در حوزه‌های مختلف به تشریح دغدغه‌‌‌‌‌های خود بپردازند. تاکید بر رفع قیمت‌گذاری دستوری، کاهش تصدیگری دولت، تغییرات پیاپی نرخ ارز، بی‌‌‌‌‌ثباتی شدید در قوانین و مقررات در کنار قاچاق و تنگنای نقدینگی از مهم‌ترین مواردی بود که صنعتگران و فعالان اقتصادی از آنها به‌عنوان موانع بزرگ توسعه بخش‌خصوصی در کشور یاد کردند.

دونالد ترامپ، رئیس‌‌‌‌‌‌‌جمهور ایالات‌متحده، روز سه‌شنبه اعلام کرد؛ قصد دارد از اول فوریه تعرفه ۱۰‌درصدی بر واردات کالاهای چینی به آمریکا اعمال کند. این تصمیم که به‌طور قطع تنش‌های تجاری میان دو اقتصاد بزرگ جهان را تشدید خواهدکرد.

دنیای‌اقتصاد: در حال حاضر، ۴۳شهر در ۲۳ استان دچار تنش آبی هستند. به گزارش «ایلنا»، هاشم امینی، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب کشور اظهار کرد: کشور ما در یک اقلیم خشک و نیمه‌خشک قرار دارد. وی افزود: میانگین بارش‌‌‌های امسال در کشور به ۴۶.۷میلی‌متر رسیده است، در حالی که میانگین بلندمدت این مقدار ۹۲.۶میلی‌متر بوده و ۲۹.۶میلی‌متر کاهش بارش‌‌‌ها را نشان می‌دهد.

دنیای‌اقتصاد: تامین برق به یکی از چالش‌‌‌های اساسی کشور در سال‌های اخیر بدل شده و پیش‌بینی می‌شود با شدت بیشتری در سال‌های آتی نیز ادامه داشته باشد.

دنیای‌اقتصاد: در بودجه سال آینده منابع لازم برای تامین ۳۵۰۰مگاوات انرژی خورشیدی فراهم شده است. نادرقلی ابراهیمی، رئیس مجمع نمایندگان استان مرکزی، اظهار کرد: با استفاده از قوانین رفع موانع تولید و جهش تولید دانش‌‌‌بنیان می‌‌‌توان منابع اعتباری لازم برای توسعه انرژی‌‌‌ خورشیدی را تامین کرد. البته منتظر یک معجزه در حوزه انرژی نباشید، ولی در بودجه سال آینده به این مهم توجه شده و منابع لازم دیده شده است.

آخرین مطالعه Doing Business در سال ۲۰۲۰ نشان می‌دهد که در حوزه سهولت انجام کسب‌وکار، کشورهای در حال توسعه از اقتصادهای توسعه‌یافته عقب افتاده‌‌‌اند. یک کارآفرین در یک کشور با اقتصاد کم‌درآمد معمولا حدود ۵۰‌درصد از درآمد سرانه کشور را برای راه‌‌‌اندازی یک شرکت باید هزینه ‌‌‌کند، در حالی که این رقم برای یک کارآفرین در کشوری دارای اقتصاد با درآمد بالا تنها ۴.۲‌درصد است.

هرگونه صحبت از اقتصاد آلمان لاجرم بحث را به صنعت، برندهای خودرویی، تولیدات لوازم‌خانگی، ماشین‏‏‌آلات صنعتی و داروسازان و صنایع شیمیایی مشهور این کشور می‏‏‌کشاند. اما مدت‌هاست دیگر آلمان آن آلمان سابق نیست. قدرت‌گرفتن چین و شدت‌گرفتن جنگ‏‏‌های تجاری موجب شده است تا رهبر اقتصاد اروپا در موضع ضعف قرار گیرد. ضمن اینکه ضربه جنگ اوکراین از مسیر بحران انرژی، به گسست سازوبرگ صنعتی این کشور منجر شده است. کاهش ظرفیت صنعتی این کشور به حدود ۶۵‌درصد در صنعت خودرو در کنار افت چشمگیر سرمایه‌گذاری صنعتی، صادرات و... نشانه‏‏‌هایی از وجود بیماری جدی در اقتصاد آلمان است. بخش پژوهشی گروه آلیانز به همین بهانه گزارشی مفصل پیرامون وضعیت صنعتی ژرمن‏‏‌ها و امکان‏‏‌ خروج آلمان از افول صنعتی ارائه کرده است.

حضور حضرت آیت‌الله خامنه‌‌‌ای در رویداد ملی «پیشگامان پیشرفت» و بازدید ایشان از نمایشگاه دستاوردهای بخش‌‌‌خصوصی، نشان‌‌‌دهنده نگاه عمیق و حمایت مستمر مقام معظم رهبری از بخش خصوصی در مسیر توسعه اقتصادی کشور است.

برای رکود بخش تولید شاهد جدیدی پیدا شده است. گزارش آذرماه پژوهشکده پولی بانک مرکزی نشان می‌دهد، تولید صنعتی کشور در دو فصل پیاپی با افت مواجه بوده است. رشد شاخص تولیدات صنعتی شرکت‌های بورسی در آذر۱۴۰۳ درحالی منفی ۴.۶درصد بوده که در دو فصل تابستان و پاییز این رقم منفی ۲درصد گزارش شده است. این روند کاهشی که از اواسط سال۱۴۰۲ شروع شده تا انتهای آذر۱۴۰۳ تداوم یافته است. مقصر اصلی وضعیت فعلی را می‌توان کمبود گاز و برق دانست که ابعاد آن پیوسته رو به فزونی است. در عین حال در ردیف‌های بعدی نیز متهمانی همچون تنش‌های منطقه‌ای، چالش‌های ارزی، کاهش تقاضای مصرفی و مشکلات در صادرات در زمره عوامل اثرگذار بر کاهش سطح تولید صنایع داخلی به شمار می‌روند. لازم به یادآوری است افزایش بیش از ۹۰درصدی تعداد شرکت‌های زیان‌ده در آذرماه نسبت به مدت مشابه سال قبل از کاهش انگیزه تولید در سطح وسیعی از صنایع خبر می‌دهد.

رئیس‌‌‌جمهور آمریکا در نخستین روز کاری خود دستورهایی در حوزه انرژی صادر کرد که بر افزایش تولید سوخت‌‌‌های فسیلی و تبدیل آمریکا به یک صادرکننده تمرکز دارد. به گزارش «ایرنا» از رویترز، دونالد ترامپ چند ساعت پس از مراسم تحلیف خود دستورهای زیادی را با هدف افزایش تولید بی‌‌‌سابقه نفت و گاز این کشور و فاصله گرفتن از تعهدهای مربوط به تغییرات اقلیمی در دولت جو بایدن، رئیس‌‌‌جمهور پیشین ایالات‌متحده صادر کرد. بعضی از اقدام‌‌‌های روز نخست کاری چهل‌‌‌وهفتمین رئیس‌‌‌جمهور ایالات‌متحده آمریکا در حوزه انرژی به شرح زیر است:

«پیشرفت کشور در گرو مــیــدان‌دادن بــه بخش‌خصوصی است.» این جمله‌‌‌‌‌‌‌ای است که رهبر انقلاب روز سه‌شنبه در بازدید از نمایشگاه‌‌‌‌‌‌‌ دستاوردهای بخش‌خصوصی به زبان آورد و بر گفت‌وگوی مستقیم دولت با فعالان اقتصادی برای عبور از چالش‌های مجوزدهی، اقتصاد دولتی و موانع تولید تاکید کرد.

دنیای‌اقتصاد: بانک مرکزی با همکاری وزارت نیرو و صندوق توسعه ملی به‌منظور تسهیل و رفع موانع طرح احداث ظرفیت ۳۰‌هزار مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر، بسته تامین مالی ارزی و ریالی، ‏‏‌ تسهیل در توثیق وثایق و نحوه تامین ارز برای بازپرداخت بدهی واردکنندگان تجهیزات نیروگاهی تجدیدپذیر را به شبکه بانکی ابلاغ کرد.

رئیس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق ایران، با بیان اینکه به دلیل سیاست‌‌‌های غلط ۶۵‌درصد معادن تعطیل شده‌‌‌اند، گفت: مبنای دریافت حقوق دولتی باید استخراج واقعی معادن باشد. به گزارش اتاق ایران، در نشست ماهانه کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق ایران، تاکید شد: اگر سیاستگذار و قانون‌گذار اعداد و ارقام را درست ندانند، در سیاستگذاری و قانون‌گذاری دچار مشکل می‌شوند. در حال حاضر بیش از ۶۵‌درصد معادن تعطیل هستند. اگر بیش از ۶۵‌درصد معادن به‌واسطه سیاستگذاری‌‌‌های موجود تعطیل شده‌‌‌اند، باید این سیاستگذاری تغییر کند. فعالان معدنی تاکید دارند که اگر موضوع استمهال معادن حل نشود، آسیب جدی به بخش معدن وارد می‌شود. آنها معتقدند در مورد اینکه آیا اعداد مربوط به حقوق معدنی منطقی هستند یا مازاد بر اقتصاد معدن، نیاز به اجماعی در بدنه حاکمیت و فعالان بخش معدن داریم. به نظر می‌رسد ارقامی که از مجلس آمده قابل وصول نیست و اگر قائل به این هستیم باید درباره آن تصمیم‌گیری شود. مهدی حمیدی، مدیرکل دفتر بهره‌‌‌برداری از معادن وزارت صمت نیز با بیان اینکه کمیسیون معدن می‌‌‌تواند متولی پیشنهاد درباره استخراج واقعی یا اسمی معادن درباره مبنای حقوق دولتی باشد، گفت: این پیشنهاد را در شورای عالی معادن مطرح خواهیم کرد تا قانون به نحوی اصلاح شود که بر استخراج واقعی تمرکز شود. به‌‌‌هرحال وزارت صمت دنبال تولید بیشتر است و می‌‌‌خواهد استخراج واقعی و اسمی تطبیق داشته باشد.

صادرات غلات اوکراین در سال‌۲۰۲۴، ۷۱‌درصد افزایش‌یافته و به سطوح پیش از جنگ نزدیک شده‌است. این کشور همچنین به‌دنبال راهکارهای جایگزین برای تقویت تجارت کشاورزی خود در سطح جهانی است.

مقام معظم رهبری، در جریان بازدید از نمایشگاه «پیشگامان پیشرفت، رویداد ملی توانمندی‌ها و دستاوردهای بخش خصوصی» و حضور در غرفه اتاق ایران، با صمد حسن‌زاده، رئیس اتاق ایران، گفت‌وگو کرده و توصیه‌هایی به بخش خصوصی و اتاق ایران داشتند.

سیاستگذاران بانک‌مرکزی و تیم اقتصادی دولت چهاردهم در ماه‌های اخیر بارها به اجرای سیاست تک‌نرخی‌کردن ارز، تاکید کرده‏‏‏‌اند. در این میان فعالان عرصه تجارت و بسیاری از تولیدکنندگان و پژوهشگران اقتصادی نیز از سیاست یکسان‏‏‏‌سازی نرخ ارز حمایت کرده‌اند. بااین‏‏‏‌وجود نباید فراموش کرد که کشور در موقعیت کنونی با چالش کمبود منابع ارزی مواجه است. در چنین شرایطی خروج بانک‌مرکزی از بازار ارز با مشکلاتی روبه‌رو است و انتظار می‌رود سیاستگذار در مقام مدیریت این بازار در مسیر کاهش فاصله قیمتی میان نرخ‌های رسمی و غیررسمی دلار، گام بردارد. تعدد نرخ‌های ارز در سال‌های گذشته، شفافیت، کارآیی و پیش‌بینی‏‏‏‌پذیری بازار را کاهش داده‌است. درهمین‏‏‏‌حال شاهد اعطای رانت واردات به افراد سودجو و صاحب نفوذ بوده‏‏‏‌ایم. این سیاست‌ها لطمات جدی را به تولید و صادرات صنایع و به‏‏‏‌خصوص صنایع صادرات‏‏‏‌محور کشور تحمیل کرده‌اند. از چندی پیش بانک‌مرکزی در تعامل با دولت چهاردهم اقدام به راه‌اندازی بازار توافقی ارز در مرکز مبادله ارز و طلای ایران‌کرده‌است. این سامانه با هدف اصلاح سیاست‌های ارزی، بازگشت ثبات به اقتصاد، افزایش ارزآوری حاصل از صادرات غیرنفتی، کنترل رانت و... راه‌اندازی شده‌است. این سامانه در هفته‌های اخیر جایگزین سامانه نیما شده‌است.

صنعت انرژی جهان در آستانه بزرگ‌ترین موج سرمایه‌گذاری تاریخ خود قرار دارد. گزارش جدید مرکز تاثیر انرژی گروه مشاوران بوستون (BCG) که در ژانویه ۲۰۲۵ منتشر شده، نشان می‌دهد طی هفت‌سال آینده بیش از ۱۰تریلیون دلار در این صنعت سرمایه‌گذاری خواهد شد. این رقم در مقایسه با هفت‌سال گذشته، ۳تریلیون دلار افزایش نشان می‌دهد. در این میان نکته قابل‌توجه، تغییر موازنه قدرت بین بازیگران سنتی و جدید صنعت انرژی است. برای نخستین بار، شرکت‌های خدمات عمومی با سرمایه‌گذاری ۵تریلیون دلاری از شرکت‌های نفت و گاز پیشی گرفته‏‏‌اند. این در حالی است که شرکت‌های ملی نفت ۲.۴تریلیون دلار و سایر شرکت‌های نفت و گاز ۲.۲تریلیون دلار سرمایه‌گذاری خواهند کرد. تنها ۳۰شرکت برتر مسوول بیش از نیمی از کل سرمایه‌گذاری‏‏‌های پیش‌بینی‌شده هستند و از نظر جغرافیایی نیز، آمریکای شمالی و چین با مجموع ۵.۲تریلیون دلار، بیش از نیمی از سرمایه‌گذاری‏‏‌ها را به خود اختصاص داده‏‏‌اند.تحول در صنعت انرژی جهان با سرعتی بی‏‏‌سابقه در حال وقوع است. افزایش تقاضای جهانی برای انرژی، نگرانی‌های زیست‏‏‌محیطی و پیشرفت‏‏‌های تکنولوژیک، همگی دست به دست هم داده‏‏‌اند تا بزرگ‌ترین موج سرمایه‌گذاری تاریخ این صنعت را رقم بزنند. گزارش گروه مشاوران بوستون که با بررسی برنامه‏‏‌های سرمایه‌گذاری ۲۶۲شرکت بزرگ انرژی جهان تهیه شده، تصویری جامع از آینده این صنعت ارائه می‌دهد. این گزارش نشان می‌دهد که صنعت انرژی نه‌تنها در حال تجربه رشد کمی سرمایه‌گذاری است، بلکه شاهد تغییرات کیفی عمیقی نیز هست؛ تغییراتی که می‏‏‌تواند آینده تامین انرژی جهان را دگرگون کند.

یکی از احکام ماده۴۸ برنامه هفتم به بند «ت» و تکلیف وزارت صمت به تدوین «سند راهبرد ملی پیشرفت صنعتی و ارتقای زنجیره‌های ارزش کشور» بازمی‌گردد؛ تلاشی که برای بار هفتم در پی آن است چارچوبی مورد اجماع برای توسعه صنعتی کشور به مثابه نقشه راه توسعه اقتصادی کشور تدوین کند.

دنیای‌اقتصاد: رئیس پژوهشکده کنسرسیوم و امنیت غذایی با تاکید بر اینکه باید تلاش کنیم نیاز خود به واردات را کاهش دهیم، عنوان کرد بیش از ۹۰‌درصد دانه‌‌‌های روغنی موردنیاز ما از طریق واردات و بیش از ۱۰۰‌هزار تن آن از طریق تولید داخل تامین می‌شود که براساس برنامه‌‌‌ریزی‌‌‌های وزارت جهاد کشاورزی میزان آن به بیش از ۳۰۰‌هزار تن در سال خواهد رسید و طی یک‌برنامه ۱۰ساله می‌‌‌توانیم حدود ۷۰‌درصد وابستگی خود به واردات را کاهش دهیم.

دنیای‌اقتصاد: وزیر نیرو با بیان اینکه تا اوج بار مصرف برق تابستان سال آینده ظرفیت تولید تجدیدپذیرها به ۳۵۰۰مگاوات ارتقا می‌‌‌یابد، گفت: در تلاشیم به‌منظور افزایش سهم تجدیدپذیرها در سبد انرژی کشور، زمینه‌‌‌ها و زیرساخت‌‌‌های لازم برای تولید ۳۰‌هزار مگاوات انرژی تجدیدپذیر تا پایان دولت چهاردهم فراهم شود. به گزارش «ایسنا»، عباس علی‌‌‌آبادی ضمن مقایسه نیاز به مصرف و نیز ظرفیت تولید انرژی در کشور گفت: ناترازی انرژی در کشور از سال ۱۳۹۸ آغاز شده است، به طوری که در سال ۱۴۰۳ با ۲۰‌هزار مگاوات ناترازی انرژی مواجه شدیم. وی با اشاره به برنامه ویژه وزارت نیرو برای توسعه انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر یادآور شد: با احداث نیروگاه‌‌‌های تجدیدپذیر تاکنون از انتشار ۸۴۱۰تن گاز گلخانه‌‌‌ای جلوگیری شده است.

دنیای‌اقتصاد: رئیس موسسه تحقیقات آب گفت: توزیع جغرافیایی بارش‎‌‌‌ها در کشور مناسب نیست و میزان بارندگی‌‌‌ها در حوضه‌‌‌های آبریز بزرگی همچون کرخه، کارون بزرگ، جراحی و زهره از ۵۰ تا ۵۵‌درصد کاهش یافته است. به گزارش وزارت نیرو، محمدرضا کاویانپور گفت: براساس آمار و گزارش‌‌‌ها از ابتدای سال‌جاری تا ۲۷دی، میزان بارش‌‌‌ها در سراسر کشور ۴۵‌درصد کاهش را ثبت کرده است، این در شرایطی است که باید در پاییز ۲۵‌درصد بارش‌‌‌‎های سالانه تامین می‌‌‌شد، در حالی که یک‌ماه از زمستان نیز سپری شده است. رئیس موسسه تحقیقات آب کشور در این زمینه تاکید کرد: چنین شرایطی با وجود نزدیک شدن به فصول کشت و فعالیت کشاورزان، مدیریت منابع آب را ضروری می‌سازد. وی یادآور شد: میزان بارندگی‌‌‌ها در حوضه‌‌‌های آبریز بزرگی همچون کرخه، کارون بزرگ، جراحی و زهره از ۵۰ تا ۵۵‌درصد کاهش یافته است؛ این امر بیانگر این مساله است که توزیع جغرافیایی بارش‎‌‌‌ها در کشور مناسب نیست.

آمریکا در سودای بازگشت به قدرت اول صنعتی جهان است. تحلیل موسسه مورگان‌استنلی نشان می‌دهد این کشور در نظر دارد با راه‌انداختن یک جنگ تجاری ۱.۵تریلیون دلار، تولید صنعتی سالانه از دست رفته خود را احیا کند. آمریکا برای تحقق این مهم، به ۱۰تریلیون دلار سرمایه‌گذاری جدید نیاز دارد.

دنیای‌اقتصاد: اگرچه حجم تجارت ایران و اتحادیه اروپا در ۱۱ماه نخست ۲۰۲۴، نسبت به مدت مشابه سال‌قبل سه‌درصد کاهش داشته‌، اما صادرات ایران به اروپا در همین بازه زمانی با پنج‌درصد افزایش همراه شده‌است.

دنیای اقتصاد: آمار تجارت ایران و کره جنوبی در سال ۲۰۲۳، از عدم توازن تجاری دو کشور به نفع کره جنوبی حکایت داشت اما در سال ۲۰۲۴، با افزایش قابل توجه صادرات غیرنفتی ایران به کره (۱۸۰ درصد)، این روند در حال تغییر است.

دنیای اقتصاد: معافیت از ایفای تعهدات ارزی برای صادرکنندگان دارای ۱۰۰۰۰ یورو و کمتر از سوی کمیته کارشناسی بازگشت ارز حاصل از صادرات اعلام شد.

دنیای اقتصاد: اگرچه حجم تجارت ایران و اتحادیه اروپا در ۱۱ ماه نخست ۲۰۲۴، نسبت به مدت مشابه سال قبل سه درصد کاهش داشته است؛ اما صادرات ایران به اروپا در همین بازه زمانی با پنج درصد افزایش همراه شده است.