اخبار صنعت، معدن و تجارت

بازگشت پرونده FATF به مجمع تشخیص مصلحت نظام موجی از امیدواری برای عبور کشور از این چالش چندساله را ایجاد کرده است. مساله‌ای که باید با نگاه کارشناسی مورد بررسی قرار گیرد. با این حال پای FATF دوباره به دعواهای جناحی باز شده است و جریان‌های مخالف دولت سعی در بی‌اهمیت جلوه دادن پذیرش آن دارند. با این حال فعالان تولید و تجارت در نشست روز گذشته اتاق بازرگانی تاکید کردند حل این موضوع می‌تواند چالش حمل پول نقد توسط تجار و هزینه بالای نقل و انتقالات مالی را حل کند.

آیا کامودیتی‌ها وارد فاز «پیشاکرونا» شده‌اند؟ بررسی دو گزارش اخیر بانک‌ جهانی نشان می‌دهد با وجود وضعیت نزولی کامودیتی‌ها در ۲۰۲۴، چشم‌انداز مواد اولیه در حوزه‌های غذا و کشاورزی تا ۲۰۲۶ نزولی نخواهد بود. پیش‌بینی بانک‌جهانی از وضعیت نزولی در بازار انرژی و شرایط نسبتا باثبات در بازار مواد معدنی حکایت دارد.

بنگاه‌‌‌های کوچک و متوسط، نقش اساسی در خروج اقتصاد از رکود دارند. بررسی‌‌‌ها اما حاکی از این است که حضور این بنگاه‌‌‌ها در زنجیره ارزش جهانی نیازمند سه پیش‌شرط است؛ تکنولوژی، تامین مالی (فاینانس) و بازار. در دنیای کنونی پارادایم توسعه بنگاه تغییر کرده و مسیر بزرگ شدن بنگاه به روشنی مشخص شده است. در چنین فضایی تکنولوژی پیش‌‌‌شرط نخست برای قرار گرفتن در زنجیره ارزش جهانی و ورود به رقابت‌‌‌های بین‌المللی است. تامین سرمایه و کسب سهم مناسب از بازارهای مختلف هم از دیگر پیش‌‌‌شرط‌‌‌های توسعه بنگاه‌های کوچک و متوسط است.

دنیای‌اقتصاد: سخنگوی صنعت آب کشور بر ضرورت مدیریت مصرف آب از سوی مشترکان تاکید کرد و گفت: کاهش ۴۵درصدی بارندگی‌‌‌ها نسبت به شرایط نرمال و افت ۲۹درصدی ورودی سدها نسبت به میانگین ۵ساله، نشان‌دهنده تداوم شرایط خشکسالی در کشور است.

دنیای‌اقتصاد: معاون انتقال و تجارت خارجی توانیر گفت: برای استخراج‌کنندگان قانونی رمزارز که اقدام به احداث نیروگاه تجدیدپذیر کنند، تامین برق دائمی صورت می‌گیرد.

دنیای‌اقتصاد: وزیر تجارت اتحادیه اقتصادی اوراسیا از تکمیل روند اجرایی‌‌‌‌‌‌‌‌‌شدن توافق تجارت آزاد ایران و این نهاد خبر داده و از کسب‌وکارهای کشورهای عضو خواست با درنظرگرفتن وضعیت ناظر ایران در اتحادیه اقتصادی اورسیا، مشارکت فعالانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای در اجرای این توافق داشته باشند.

بعد از گزارش شاخص مدیران خرید بخش صنعت، گزارش شاخص تولیدات بورسی هم از کاهش ابعاد بخش تولید در آذرماه ۱۴۰۳ در مقایسه با ماه آبان امسال حکایت دارد. تولید و فروش شرکت‌های صنعتی بورسی اگرچه طی چند ماه اخیر از محدوده منفی خارج شده است، اما محدودیت‌های اقتصادی ناشی از تحولات سیاسی، نرخ ارز، کمبود و گرانی مواد اولیه، بحران نقدینگی و ناترازی انرژی، ترمز تولید و فروش صنعتی را در آذرماه کشیده است. بررسی‏‏‌ها نشان می‌دهد بعد از رشد مثبت شاخص تولید و فروش شرکت‌های صنعتی بورسی در مهرماه، طی دوماه متوالی آبان و آذر، این شاخص روندی کاهشی را در پیش گرفته؛ هرچند شاخص در مقایسه با آذرماه سال گذشته روندی صعودی را به ثبت رسانده است. اما در حالی که طی ماه‏‏‌های قبل افت شاخص فروش به دلیل کمبود تقاضای موثر بیشتر از شاخص تولید ثبت شده، در آذرماه شاخص تولید با شدت بیشتری نسبت به فروش منفی شده است. از طرفی، هم در بخش صنعت و هم در بخش معدن، رشد ۹ماهه شاخص تولید نسبت به ۹ماه مشابه سال قبل در محدوده قرمز و منفی بوده است. نکته قابل‌توجه در پایش بخش حقیقی اقتصاد در آذرماه، رشد منفی ۱۳.۹درصدی شاخص فروش در بخش معدن در ۹ماهه امسال نسبت به ۹ماه مشابه سال قبل است. رشد ۹ماهه شاخص تولید معدن نیز نسبت به ۹ماه مشابه سال قبل، منفی ۳.۳درصد ثبت شده است. رشد ۹ماهه شاخص تولید نسبت به ۹ماه مشابه سال قبل نیز منفی ۰.۸درصد بوده است. شاخص فروش بخش صنعت اما در ۹ماهه امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد مثبت ۱.۱درصدی را ثبت کرده است.

عصر جمعه معاهده مشارکت جامع همکاری‌های راهبردی ایران و روسیه، در راستای همکاری منطقه‌ای دو کشور و با ‌تمرکز بر حوزه‌های اقتصادی، سیاسی، امنیتی و نظامی به ‌امضای دوطرف رسید. این معاهده‌‌‌‌‌ نه ‌‌‌‌‌فقط یک سند سیاسی، بلکه نقشه‌راه برای آینده است. این معاهده یکی از چند گام ایران برای نشان‌دادن تمایل خود به توسعه‌تجارت با شرق یا همان جنوب جهانی است.

در هشت‌‌‌‌‌‌‌ماهه اول سال‌جاری، روسیه با ۱۰۵۱‌میلیون دلار پنجمین شریک وارداتی ایران (بعد از امارات، چین، ترکیه، هند و آلمان) و با ۶۹۵‌میلیون دلار (بعد از چین، عراق، امارات، ترکیه، هند، افغانستان، پاکستان و عمان) نهمین شریک صادراتی ایران بوده‌است. به‌عبارت بهتر، ایران تا پایان ماه آبان سال‌جاری ۱۲‌برابر بیشتر از روسیه از امارات واردات داشته و تنها حدود ۷درصد چین به روسیه صادرات کرده‌است. به این ترتیب همینجا اذعان کنیم که در سبد تجارت خارجی کشور، روسیه از جایگاه مناسبی برخوردار نیست.

بازار معدن منتظر نتیجه مذاکرات ادغام میان دو شرکت بزرگ معدنی است؛ ادغامی که در صورت تحقق می‌‌‌تواند بزرگ‌ترین ادغام تاریخ اقتصاد لقب گیرد. شواهد اعلام‌شده به رسانه‌‌‌ها نشان می‌دهد ریو تینتو و گلنکور مذاکرات اولیه‌‌‌ را برای ادغام دوشرکت‌‌‌ انجام داده‌اند؛ اتفاقی که اگر رخ دهد به ظهور یک غول معدنی ۳۲۰میلیارد دلاری منجر خواهد شد.

آزمایشگاه‌‌‌های سیاستی(Policy Labs) در حوزه سیاستگذاری صنعتی در ایران، با توجه به شرایط خاص کشور و نیازهای بومی، می‌‌‌توانند به ابزاری قدرتمند برای حل مسائل پیچیده و دستیابی به سیاست‌‌‌های کارآمدتر تبدیل شوند. این آزمایشگاه‌‌‌ها محیط‌‌‌هایی تعاملی، داده‌‌‌محور و نوآورانه هستند که امکان بررسی عمیق و شبیه‌‌‌سازی سیاست‌‌‌های صنعتی را فراهم می‌کنند. اما برای اثربخشی بیشتر، لازم است این ابزار با شرایط خاص ایران همخوانی پیدا کند.

دنیای اقتصاد: بانک جهانی روز پنجشنبه هشدار داد که اگر شرکای تجاری آمریکا با اجرای تعرفه‌های تلافی‌جویانه با این کشور مقابله‌به‌مثل کنند، تعرفه‌های ۱۰ درصدی آمریکا می‌تواند رشد اقتصادی ضعیف اقتصاد جهانی را تا ۰.۳ درصد کاهش دهد.

تامین مواد غذایی مورد‌نیاز شهروندان یکی مولفه‌های قدرت کشور محسوب می‌شود، با این‌وجود آیا تنها راه تامین امنیت غذایی، از طریق خودکفایی است؟ منابع آب و خاک ایران در معرض تهدید قرارگرفته و به همین‌دلیل برخی از منتقدان چندان موافق سیاست خودکفایی در طیف وسیعی از کالاها نیستند، با این‌حال توجه به سیاست خودکفایی مربوط به سلیقه شخصی رئیس‌جمهور و وزیر جهادکشاورزی نیست.مطابق قانون‌اساسی، دولت موظف است خودکفایی در محصولات کشاورزی را پیگیری کند. همچنین در سیاست‌های کلی برنامه هفتم توسعه نیز بر این مساله تاکید شده‌است، بنابراین تغییر در این سیاست مستلزم تغییر در قوانین بالادستی است. علاوه‌بر مسائل حقوقی، برخی کارشناسان اعتقاد دارند؛ مهم‌ترین مشکل بخش کشاورزی عدم‌سرمایه‌گذاری در زیرساخت، تجهیزات و منابع انسانی است و در صورتی‌که سرمایه به این بخش هدایت شود با همین وضع موجود نیز می‌توان راندمان تولید را افزایش داد.

بازارهای کالایی در آستانه روی کار آمدن دونالد ترامپ در کانال صعودی قرار گرفتند؛ این در حالی است که تحلیلگران معتقدند سیاست‏‏‌های محرک چین در سال نو میلادی به نتیجه رسیده و میزان تقاضا از طرف چینی‏‏‌ها برای فلزات اساسی افزایش یافته است؛ از این‌رو سنگ‏‏‌آهن به بالاترین قیمت دوهفته اخیر خود رسیده، مس نیز از سقف قیمتی دوماه گذشته عبور کرده است. از طرفی آتش‏‏‌بس در منطقه خاورمیانه ریسک ژئوپلیتیک را کاهش داده است که این موضوع موجب فعال‏‏‌تر شدن واحدهای تولیدی بزرگ در این منطقه و افزایش تقاضا برای انواع کامودیتی‏‏‌ها می‌شود.

بدون بازنگری کامل در سیاست‌های اقتصادی، اقتصاد ایران امکان عبور از ناترازی را نخواهد داشت. عدم حل این مساله نیز موضوعی تک‌بعدی و محصور به بخش صنعت نخواهد ماند و دامن‌گیر طیف وسیعی از جامعه خواهد شد. مراجعه «دنیای‌اقتصاد» به نظر اقتصاددانان گویای مسیر سخت صنایع برای عبور از ناترازی است. مسیری که به عقیده کارشناسان دور از دسترس نیست و منوط به این است که ساختار بازار و اقتصاد به رسمیت شناخته شود و دسترسی به انرژی بدون هزینه نباشد. مراجعه به نظر اقتصاددانان نشان می‌دهد حل و فصل چالش ناترازی نه تنها فواید اقتصادی و صنعتی روشنی دارد که از بروز تبعات اجتماعی و سیاسی جلوگیری خواهد کرد و کشور را به سطح بالاتری از بهره‌وری خواهد رساند. ۲۱صاحب‌نظر و پژوهشگر اقتصادی که در نظرسنجی جامع «دنیای‌اقتصاد» شرکت کرده‌اند، عمیقا اعتقاد دارند ناترازی برق و گاز و کمبود جدی این دو نهاد در اقتصاد کشور نه تنها می‌تواند به‌شدت گرفتن واسطه‌گری و رواج دلالی منجر شود که سرعت صنعت‌زدایی در کشور را بیشتر و جهت‌گیری سرمایه‌گذاران در بخش مولد را تغییر دهد. به همین منظور توصیه این کارشناسان این است که سیاستگذاران با تغییر ساختاری تصمیمات و تغییر نگاه خود به اقتصاد و صنعت، از تکرار سیاست‌های ایجادکننده ناترازی پرهیز کنند و فضا را برای یک اصلاحات جامع و پایدار فراهم سازند. به عقیده این صاحب‌نظران، اگر دولت فضای اقتصاد را به سمت به رسمیت شناختن بازار ببرد و از سیاست‌های دستوری امتناع کند، می‌تواند با تحریک انگیزه بخش خصوصی به جذب سرمایه عظیم موردنیاز برای احیای بخش انرژی کشور اقدام کند. بخش خصوصی نیز با توجه به تقاضای فزاینده این بخش و اهمیت ورود به این حوزه به‌دلیل اثرات اقتصادی، دانشی و رفاهی، مایل است در بازی عبور از ناترازی شرکت کند. در صورت خاتمه اقتصاد دستوری، مهم‌ترین چالش در مسیر عبور از ناترازی مساله تحریم و دسترسی به فناوری است که نیازمند تصمیمات جدی از سوی سیاستگذاران است. تصور صاحب‌نظران اقتصادی این است که صنایع کشور با آگاهی از شرایط فعلی به سمت سازگاری خود با شرایط جدید اقدام خواهند کرد؛ اما کم و کیف این سازگاری به نحوه سیاستگذاری در کشور بستگی جدی دارد.

آزمایشگاه‌‌‌های سیاستی(Policy Labs) در حوزه سیاستگذاری صنعتی به‌عنوان یکی از ابزارهای نوین برای تدوین، آزمون و بهبود سیاست‌‌‌ها نقش بسیار مهمی ایفا می‌کنند. این آزمایشگاه‌‌‌ها محیط‌‌‌هایی انعطاف‌‌‌پذیر و تعاملی هستند که با بهره‌‌‌گیری از روش‌های علمی و داده‌‌‌محور، سیاست‌‌‌ها را در محیط‌‌‌های کنترل‌‌‌شده شبیه‌‌‌سازی، آزمایش و ارزیابی می‌کنند. هدف اصلی آنها افزایش اثربخشی سیاست‌‌‌ها و کاهش ریسک‌‌‌های ناشی از اجرای سیاست‌‌‌های ناکارآمد در مقیاس کلان است.

دنیای‌اقتصاد: اعضای هیات‌رئیسه اتاق ایران و برخی از روسای اتاق‌‌‌های سراسر کشور و کمیسیون‌‌‌های تخصصی اتاق ایران، در اظهارنظرهایی بر اهمیت پیوستن به FATF در کاهش هزینه‌‌‌های تجارت خارجی و جذب سرمایه تاکید کردند. رئیس‌‌‌جمهور در دیدار با هیات‌رئیسه و برخی اعضای اتاق ایران از تصمیم‌گیری انجام‌شده برای بررسی مجدد لوایح FATF در مجمع تشخیص مصلحت نظام خبر داد و گفت: امیدواریم بتوانیم با همکاری‌‌‌های مشترک بستر را برای سهولت در فعالیت‌‌‌های اقتصادی ایجاد کنیم.

توسعه‌تجارت با روسیه در سال‌های اخیر، محور کار دولت‌های دوازدهم، سیزدهم و چهاردهم بوده اما ایران و روسیه به‌‌‌‌‌رغم این تلاش‌ها، نتوانستند به شرکای اصلی همدیگر تبدیل شوند. از دولت حسن روحانی تا دولت ابراهیم رئیسی و هم‌‌‌‌‌اینک دولت مسعود پزشکیان، توسعه‌تجارت با روسیه یک خط واحد بوده که در دولت پیگیری شده‌است، اما این خط واحد فعلا به نتیجه دلخواه نرسیده به‌طوری‌که حجم تجارت را در سطوح بالاتر از ۳‌میلیارد دلار فریز کرده‌است.

در سال‌۲۰۱۸، خروجی اولین دوره ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ برنامه «اول آمریکا» بود که از دل آن نظام اعمال تعرفه‌‌‌‌‌‌‌گذاری گسترده بر واردات بیرون آمد. این تعرفه‌‌‌‌‌‌‌ها شامل نرخ‌های ۳۰ تا ۵۰‌درصدری برپنل‌‌‌‌‌‌‌های خورشیدی، تعرفه ۲۵‌درصدی بر فولاد و۱۰‌درصدی بر آلومینیوم بود. تعرفه‌‌‌‌‌‌‌ها در آن زمان تنها به چین محدود نشد و شامل واردات از کشورهای مختلف بود. اکنون با بازگشت ترامپ به کاخ‌سفید، بسیاری انتظار دارند که او افزایش تعرفه‌‌‌‌‌‌‌ها را ادامه دهد، حامیان تعرفه‌‌‌‌‌‌‌ها استدلال می‌کنند که این اقدامات با چشم‌‌‌‌‌‌‌انداز «آمریکا را دوباره بزرگ کن» هم‌راستا است، می‌تواند مشاغل بیشتری را به ایالات‌متحده بازگرداند.

دنیای‌اقتصاد: در جریان دیدار و گفت‌وگوی تجار ایرانی و تاجیکستانی، ۱۳سند همکاری بین فعالان اقتصادی دو کشور امضا شد.

دنیای‌اقتصاد: پیرو مصوبات شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی، بانک‌مرکزی مجموعه مقررات ارزی را اصلاح کرد و بر اساس آن مهلت‌‌‌‌‌‌‌‌‌های ارائه اسناد حمل برای رفع تعهدات ارزی تمدید و این اصلاحیه با لحاظ ضوابطی به شبکه بانکی ابلاغ شد. گفتنی است که عدم‌ارائه به‌موقع اسناد حمل رفع تهعد ارزی، پیش از این سبب محرومیت‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و جریمه‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی برای فعالان بخش‌خصوصی از جمله جلوگیری از ارائه خدمات بانکی، معرفی واردکننده به تعزیرات حکومتی و دادگاه جرائم اقتصادی، جلوگیری از تخصیص و تامین ارز برای موارد آتی و دریافت جرائم نقدی شده بود و این مساله مورد اعتراض فعالان اقتصادی بود.

پس از حدود ۹۰سال قرار است لایحه تجارت تغییر کند و قواعد جدیدی در کشور برای کسب‌وکار تنظیم شود. قانونی که با الهام از مهم‌ترین قوانین تجارت در جهان در ابتدای قرن چهاردهم، توانست نظم و نسق مناسبی به توسعه فعالیت‌های اقتصادی بدهد. نکته مهم اما اینجاست که قانون جدید بدون داشتن طرحی هماهنگ برای تولید و تجارت، به مرحله تصویب رسیده است. موضوعی که به عقیده حقوق‌دانان می‌تواند منشأ جدیدی از نااطمینانی باشد و به سدی جدید در مسیر ایجاد یک محیط کسب‌وکار مناسب بدل شود.

دنیای‌اقتصاد: رئیس‌جمهور روز چهارشنبه در صدر هیاتی به تاجیکستان سفر کرد. توسعه همکاری‌های اقتصادی با تاجیکستان مهم‌ترین هدف رئیس‌جمهور و تیم همراه در این سفر محسوب می‌شود. در چند روز گذشته نیز هیات ایرانی شامل مسوولان و اعضای اتاق بازرگانی و وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، جلسات متعددی به‌منظور توسعه روابط اقتصادی، فرهنگی و تجاری با مسوولان تاجیکی برگزار کردند.

دنیای‌اقتصاد: معاون امور زراعت وزارت جهادکشاورزی با بیان اینکه برنج داخلی ۷۰‌درصد بازار را تامین می‌کند، گفت: امسال برنج مورد‌نیاز کشور تامین است و هیچ مشکلی در این‌خصوص نداریم. به گزارش «ایرنا» علیرضا مهاجر درباره وضعیت تولید برنج در سال‌جاری افزود: طبق آمار‌ها امسال با تولید حدود ۲‌میلیون و ۷۰۰‌هزار‌تن برنج در سطح ۷۵۰‌هزار هکتار اراضی کشاورزی بخش عمده نیاز داخلی تامین شده‌است.

دنیای‌اقتصاد: رایزن بازرگانی جمهوری‌اسلامی ایران در بلاروس ضمن اشاره به دیدارهای رئیس‌کل سازمان توسعه‌تجارت ایران در جریان سفر به بلاروس بر لزوم افزایش سطح مناسبات تجاری دو کشور تاکید کرد. به‌گزارش روابط‌عمومی سازمان توسعه‌تجارت ایران، علیرضا سیحون با اشاره به مباحث مطرح‌شده در دیدار رئیس‌کل سازمان توسعه‌تجارت ایران با معاون وزیر حمل‌ونقل بلاروس، گفت: تسهیل رفت و آمد کامیون‏‏‏‏‏‏‏‌های دو کشور، توسعه همکاری‌ها در زمینه کریدور شمال به جنوب، استفاده از ظرفیت‌های لجستیکی دو کشور با هدف توسعه صادرات ایران به کشورهای اوراسیا و صادرات بلاروس از طریق ایران به جنوب‌شرقی آسیا، شبه‌قاره هند و کشورهای حوزه خلیج‌فارس از جمله مباحث مطرح‌شده در این دیدار بودند.وی ادامه‌داد: تسهیل ویزای رانندگان، صدور مجوزهای تردد دو طرف و برنامه‏‏‏‏‏‏‏‌ریزی برای سفر وزیر حمل‌ونقل بلاروس به ایران در آینده نزدیک از دیگر موضوعات مطرح‌شده در این دیدار بود. سیحون در ادامه تصریح کرد: سال‌گذشته شرکت‌های ایرانی در زمینه صادرات محصولات پتروشیمی، صنعتی و ماشین‌آلات همکاری‌هایی را آغاز کردند، از این‌رو انتظار می‌رود که حجم مبادلات تجاری دو کشور در سال‌های آتی افزایش پیدا کند.

دنیای‌اقتصاد: وزیر نیرو گفت: تعداد زیادی ماینر که از شبکه برق به صورت غیرمجاز استفاده می‌کردند، شناسایی شدند. به گزارش «ایرنا»، عباس علی‌آبادی دیروز در حاشیه جلسه هیات دولت در جمع خبرنگاران افزود: کشف این مقدار زیاد ناشی از سیاست تعیین پاداش برای گزارش‌دهندگان ماینر‌های غیر‌مجاز بود و به‌زودی آمار این میزان ماینر کشف‌شده اطلاع‌رسانی خواهد شد. وزیر نیرو با بیان اینکه اگر استخراج‌کنندگان ارز دیجیتال مطابق قانون عمل کنند، فعالیتشان قانونی است و فقط با غیرمجازها برخورد می‌شود، گفت: ماینرهای مجاز از برق موردنیاز برخوردار می‌شوند و با غیر‌مجازها به طور قانونی برخورد صورت خواهد گرفت. وی از برنامه‌ریزی برای عبور بدون مشکل از تابستان سال آینده خبر داد و افزود: برخی فعالیت‌ها توسط وزارت نفت در حال انجام است و ما هم کمک خواهیم کرد. علی‌آبادی خاطرنشان کرد: اقدام‏‏‌های زیادی تدارک دیده شده و اگر اجرایی شوند تابستان مشکل نخواهیم داشت.

مشارکت در زنجیره‌‌‌های ارزش جهانی، به‌رغم افزایش‌‌‌ قابل‌توجه ریسک‌‌‌های ژئوپلیتیک، هنوز به‌عنوان محتمل‌‌‌ترین و غیرقابل اجتناب‌‌‌ترین دروازه توسعه اقتصادی در نظر گرفته می‌شود که به ارتقای ساختارهای صنعتی کشورها برای رشد اقتصادی پایدار کمک می‌کند.

۵.۴تریلیون دلار سرمایه‌گذاری جدید قرار است بخش معدن را در خاورمیانه، شمال آفریقا و آسیای میانه متحول سازد. این سرمایه قرار است در طرحی تحت عنوان «توسعه معادن در سوپرمنطقه» به تحول ساختاری معدن و صنایع معدنی کشورهای منطقه منجر شود.

دنیای‌اقتصاد: دبیر ستاد امنیت غذایی وزارت جهاد کشاورزی گفت: روغن خوراکی به اندازه کافی در انبارها موجود است و به‌زودی شاهد آرامش در بازار روغن خواهیم بود.