مجلس شورای

در نخستین روز بهمن‌ماه سال ۱۳۴۳ حسنعلی منصور، نخست‌وزیر وقت از سوی گروه موسوم به فداییان اسلام ترور شد. محمد بلوری، روزنامه‌نگار پیشکسوت، ماجرای ترور او را چنین روایت کرده است: نخستین جلسه بهمن ماه مجلس شورای ملی در بهارستان به ریاست مهندس ریاضی تازه شروع شده بود. همه نمایندگان منتظر ورود حسنعلی منصور، نخست‌وزیر بودند و قرار بود پس از لایحه کاپیتولاسیون، لایحه استعماری دیگری درباره قرارداد مشترک نفت با بیگانگان را تصویب کنند. لایحه‌ای که نخست‌وزیر با خود می‌آورد تا به پارلمان تسلیم کند،…

دی ماه ۱۳۳۳ عبدالحسین نیکپور به ریاست اتاق بازرگانی تهران انتخاب شد. نیکپور فرزند محمدحسن در سال ۱۲۷۳ خورشیدی در تهران متولد شد. پس از انجام تحصیلات مقدماتی به تجارت بلور روی آورد. وی با عضویت در مجلس موسسان، به دنیای سیاست راه یافت و در دوره‌های نهم تا سیزدهم از تهران به نمایندگی مجلس شورای ملی انتخاب شد. در زمان وزارت دارایی علی‌اکبرخان داور مشاور و امین وی بود و در برنامه‌های اقتصادی دولت کمک می‌کرد. در سال ۱۳۲۴ عضو هیات نمایندگانی بود که همراه قوام‌السلطنه برای حل مساله نفت شمال عازم شوروی…

۱۷ دی ماه ۱۳۱۴ به‌دنبال تصویب یک لایحه در مجلس شورای ملی با فرمان رضاشاه زنان و دختران ایرانی از استفاده از چادر، روبنده و روسری منع شدند. طبق این قانون ماموران انتظامی مجاز بودند زنان محجبه را تعقیب کنند و به منزل آنها وارد شوند، صندوق‌های لباس آنها را تفتیش کنند و اگر چادر بیابند به غنیمت ببرند یا آن را پاره کنند.

قانون حمایت حقوق مولفان و مصنفان و هنرمندان پس از تصویب مجلس سنای ایران در سوم آذر ماه ۱۳۴۸ در جلسه روز پنج‌شنبه یازدهم دی ماه ۱۳۴۸ به تصویب مجلس شورای ملی رسید.

اوایل سال ۱۳۰۶ به وزارت داخله نامه‌ای داده شد که تمامی کارمندان و ماموران دولتی در شهرستان‌ها موظف به استفاده از لباس متحد‌الشکل هستند؛ مرداد‌‌ همان سال این لباس در برخی شهر‌ها به تن عموم نیز پوشانده شد. در همین حین روزنامه اطلاعات که از تغییرات محسوس پوشاک مسوولان متعجب شده بود، در مطلبی با نام «گزارش عجیب» چنین نوشت: «وزرا و معاونان کم‌کم کلاه لبه‌داری را که موسوم به کلاه پهلوی است بر سر می‌گذارند.»

۹ دی ماه ۱۲۸۵ ه.ش مظفرالدین شاه قاجار مصوبه قانون اساسی را امضا کرد. او ۱۰ روز پس از امضای این مصوبه درگذشت. این قانون دارای ۵۱ اصل بود که بعدا و چندبار اصلاحیه هایی به نام «متمم» بر آن اضافه شد. طرح قانون اساسی سال ۱۹۰۶ میلادی که آن را در آن زمان «نظام‌نامه» نامیده بودند به جای مجمع موسسان، از سوی چندحقوقدان و سیاستمدار انشا و در مجلس شورا که اعضای آن نیز به‌صورت خاص تعیین شده بودند، تصویب شده بود. نخستین جلسه مجلس شورا در کاخ گلستان تشکیل شد بعدا به میدان تاریخی بهارستان منتقل شد و بربالای…

دنیای اقتصاد: بازوی پژوهشی مجلس در گزارشی به بررسی مختصات بازار کار ایران طی سال‌های ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۵ پرداخته است. بر مبنای یافته‌های این پژوهش کمیت اشتغال‌زایی طی این دوره تطابق چندانی با عرضه نیروی کار نداشته است و نرخ بیکاری در این دوره عمدتا تحت‌تاثیر تغییرات نرخ مشارکت بوده است. کیفیت عرضه کار در این بازه نیز به‌نحوی بوده است که نوعی عدم‌تطابق بین توانایی نیروی کار و شغل‌های ایجادشده به چشم می‌خورد. نتیجه این عدم‌تناسب کاهش نرخ مشارکت اجتماعی و افزایش نرخ بیکاری به‌خصوص در جمعیت جوان منعکس شده است.

رضا‌شاه سوم دی ماه سال ۱۳۱۱ تیمورتاش را از کار بر کنار و وزارت دربار را هم منحل کرد. او دستور داد که از آن پس نامه‌های ارسالی مردم، از طریق یک منشی نظامی به اطلاعش برسد. در همین روز تیمورتاش درخانه‌اش بازداشت شد.

سوم دی ماه سال۱۳۲۱ لایحه قانون تعلیمات اجباری به مجلس شورای ملی ارائه شد.

۲۵ آذرماه ۱۳۲۹ دکتر مصدق نماینده اول تهران و ۱۰ تن از یارانش در کمیسیون نفت مجلس شورای ملی، طی گزارشی مبسوط پیشنهاد کردند که قرارداد سال ۱۹۳۳ ایران و انگلستان لغو و صنعت نفت ایران ملی شود و در دست دولت قرار گیرد.

پیش از ظهر۲۰ آذر سال ۱۳۰۱ مجلس شورای ملی به ریاست موتمن الملک تشکیل جلسه داد. در این جلسه قوام‌السلطنه رئیس‌الوزرا درباره طرح استیضاحی که قرار بود از وزیر پست و تلگراف صورت گیرد، صحبت کرد. سپس نمایندگان در موافقت یا مخالفت با طرح استیضاح در همین جلسه صحبت کردند و تصویب شد که موضوع مطرح شود. مدرس ریاست بخش بعدی مجلس را به عهده گرفت و تدین استیضاح را طرح کرد.

ايسنا: در حالیکه ولیعهد عربستان تلاش دارد اصلاحات اجتماعی برای اعطای آزادی بیشتر به زنان را محقق کند پارلمان این کشور با مصوبه‌ای در زمینه انتصاب زنان در پست‌های کلیدی دیپلماتیک مخالفت کرد.

اسپوتنیک: عربستانی‌ها منتظر سخنرانی مهم پادشاه این کشور هستند که قرار است در آن به تشریح سیاست کلی کشورش در حوزه داخلی و خارجی بپردازد. براساس گزارش دفتر سلطنتی عربستان، ملک‌سلمان، پادشاه عربستان در افتتاحیه سال دوم دوره هفتم مجلس شورا (پارلمان) عربستان به بررسی سیاست داخلی و خارجی کشورش می‌پردازد.

روز ۲۳ آبان ۱۲۹۴ هجری شمسی سومین دوره مجلس شورای ملی درحالی‌که هنوز کمتر از یک سال از راه‌اندازی‌اش گذشته بود منحل شد. پس از آنکه ناصرالملک، نایب‌السلطنه با پذیرش اولتیماتوم روسیه، مجلس شورای ملی دوم را منحل اعلام کرد، نفوذ و مداخله روس‌ها و انگلیس‌ها در امور داخلی کشور بیش از پیش افزایش یافت. نهایتا با به درازا کشیده شدن انتخابات در سراسر کشور، مجلس سوم شورای ملی روز ۱۳ آذر ۱۲۹۳ با حضور ۶۸ نماینده افتتاح شد. در این دوره با حذف هرگونه شرطی برای انتخاب شدن در قانون انتخابات که به یک درجه‌ای شدن…

۲۲ آبان ماه ۱۳۲۱ که ایران در اشغال نظامی متفقین بود، مجلس شورای ملی با استخدام دکتر میلسپو آمریکایی برای ریاست بر مالیه ایران و سرهنگ شوارتسکف به‌عنوان مستشار ژاندارمری موافقت کرد.

۲۱ آبان ماه ۱۳۲۳ برخی نمایندگان دوره چهاردهم مجلس شورای ملی موضوع نخست‌وزیر شدن دکتر محمد مصدق را طرح کردند. دوره چهاردهم مجلس شورای ملی از ۶ اسفند ۱۳۲۲ تا ۲۱ اسفند ۱۳۲۴ ادامه یافت.

۲۱ آبان ماه سال ۱۳۴۵ دولت لایحه ملی شدن آب‌های ایران را به مجلس شورای ملی ارائه کرد. این لایحه پس از دو سال شور و بررسی در سال ۱۳۴۷ به تصویب رسید. در ماده یک این قانون آمده بود: کلیه آب‌های جاری در رودخانه‌ها و انهار طبیعی و دره‌ها و جویبارها و هر مسیر طبیعی دیگر اعم از سطحی و زیرزمینی و همچنین سیلاب‌ها و فاضلاب‌ها و دریاچه‌ها و مرداب‌ها و برکه‌های طبیعی و چشمه‌سارها و آب‌های معدنی و منابع آب‌های زیرزمینی ثروت ملی محسوب و متعلق به عموم‌ است و مسوولیت حفظ و بهره‌برداری این ثروت ملی و احداث و…

نخستین قانون مطبوعات ایران در ۱۸ بهمن ۱۲۸۶ خورشیدی به تصویب نخستین مجلس شورای ملی رسید.

از دوران قاجار که روزنامه‌ها برای اولین‌بار در ایران انتشار یافتند، در شمار منابع مهم این دوران نیز قرار گرفتند. این منابع جدید اما ارزشمند، در اغلب زمینه‌های حیات جامعه دوران خود، نکات و پاسخ بسیاری از سوالات را آشکار کرده و زوایای تاریکی از تاریخ را برای محققان روشن می‌سازند. اما این منابع مهم دوران قاجار خود سرگذشتی دارند که توجه به آن نیز می‌تواند پاسخگوی برخی مسائل تاریخی باشد.

منبع: مجله ممالک محروسه: مجلس شورای ملی، در جلسه نهم آبان ۱۳۰۴، ماده واحده‌ای مبنی بر خلع قدرت و انقراض سلسله قاجار را به تصویب رساند. در پی این جلسه، خاندان قاجاریه پس از یکصد و پنجاه سال سلطنت، با یک قیام و قعود ساده، به سرعت منقرض شد.

ششم آبان ۱۳۳۳ محکمه تجدیدنظر نظامی تهران حکم اعدام دکتر حسین فاطمی وزیر امورخارجه دولت دکتر مصدق را تایید کرد.

۲۹ مهرماه ۱۳۳۳ قرارداد نفت با کنسرسیوم در مجلس شورای ملی تصویب شد. کنسرسیوم قراردادی یکطرفه بود که به‌دنبال کودتای ۲۸ مرداد و ازسرگیری روابط ایران و انگلستان برقرار شد.

مدیرکل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان تهران از ارسال نامه‌ای به مجلس شورای اسلامی درباره دیوارکشی در حریم آثار تاریخی مجلس خبر داد و گفت: «این اقدام به‌صورت خودسرانه انجام شده و میراث‌فرهنگی استان تهران هیچ‌گونه اطلاع قبلی از این دیوار‌کشی نداشته است.» به گزارش میراث آریا، رجبعلی خسروآبادی در این‌باره افزود: «روز ۲۲ مهر نامه‌ای به مجلس نوشته شد که هرگونه طراحی در این زمینه باید زیر نظر میراث‌فرهنگی استان تهران انجام شود‌؛ چرا که اقدام به‌‌عمل‌آمده در حریم آثار تاریخی محوطه مجلس است.»…

۲۲ مهرماه ۱۳۲۸ دکتر محمد مصدق و یارانش در اعتراض به انتخابات دوره شانزدهم مجلس شورای ملی دست به تحصن زدند. در کنار مصدق، عباس خلیلی مدیر روزنامه اقدام، ابوالحسن عمیدی نوری مدیر روزنامه داد، حسین فاطمی مدیر روزنامه باختر امروز، احمد ملکی مدیر روزنامه ستاره، جلالی نایینی مدیر روزنامه کشور، حسین مکی، سید علی شایگان، کریم سنجابی، آیت‌الله غروی و ارسلان خلعتبری از جمله متحصنین بودند.

۱۷ مهر ۱۲۸۵اولین جلسه از نخستین دوره مجلس شورای ملی تشکیل شد. در نخستین جلسه رسمی مجلس شورای ملی که فردای روز افتتاح در مدرسه نظام تشکیل شد، صنیع‌الدوله به ریاست مجلس برگزیده شد. این مجلس از ۱۶۵ نماینده تشکیل شده بود که ۶۰ نفر از آنها نمایندگان تهران بودند. در ابتدای کار، مجلس قانون اساسی کشور را که متاثر از قانون اساسی کشورهای غربی نوشته شده بود تدوین کرد و در ۸ دی ۱۲۸۵ش به امضای مظفرالدین شاه رساند.

۱۶ مهرماه سال ۱۳۱۳ همزمان با روز جشن باستانی مهرگان و برگزاری آیین بزرگداشت هزاره فردوسی، مجلس شورای ملی تمامی جلسه خود را به نکوداشت یاد فردوسی اختصاص داد.

ادوارد براون در فصل هشتم کتاب «تاریخ مشروطیت ایران» به بررسى انتقادهایى می‌پردازد که روزنامه تایمز (چاپ لندن) بعد از انحلال مجلس شورای ملی در تیرماه ۱۲۸۷، مطرح کرده بود. براون می‌نویسد:

نخستین دوره مجلس شورای ملی ۱۴مهرماه ۱۲۸۵ با حضور مظفرالدین شاه و نمایندگان مردم و رجال کشور و چند تن از نمایندگان دول خارجی در کاخ گلستان افتتاح شد. کار تدوین نظام‌نامه انتخابات از سوی مجلسی مرکب از نمایندگان شاهزادگان، علمای قاجاریه، اعیان و اشراف، مالکین، تجار و اصناف آغاز شد. این مجلس هفته‌ای دو بار در دارالخلافه ـ میدان ۱۵خرداد فعلی ـ تشکیل جلسه می‌داد و پس از ۳۳ روز موفق شد نظام‌نامه انتخابات را آماده کند و آن را به امضای شاه برساند. به موجب این نظام‌نامه که با ۵۱ اصل در ۱۷ شهریور ۱۲۸۵…

چند روز پیش از گشایش مجلس شورای ملی در زمان مظفرالدین شاه قاجار، بزرگان کشوری و لشکری، نمایندگان سیاسی خارجی و نیز نمایندگان برگزیده مردم، به حضور در آیین گشایش دعوت شدند. در این دعوت‌نامه، آمده بود: «یوم یکشنبه ۱۸ شعبان [۱۴ مهرماه ۱۲۸۵] سه ساعت به غروب مانده در عمارت گلستان افتتاح مجلس شورای ملی خواهد بود. مستدعی است در ساعت مذکور برای درک سعادت حضور همایونی، شرف حضور به هم رسانید.» در این روز، مظفرالدین شاه که بر اثر بیماری، دو تن از درباریان، زیر بازوی او را گرفته بودند، وارد تالار برلیان…

رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس با بیان اینکه ۲۵ درصد منابع مالی کشور در اختیار بازار غیرمتشکل پولی است، گفت: بانک مرکزی باید دقیق‌تر نظارت کند.