مرتضی قلیخان صنیعالدوله، پسر دوم علیقلیخان مخبرالدوله در ۱۲۷۳ق در تهران زاده شد، در نوجوانی به فراگیری آموزشهای مقدماتی مرسوم روزگار خود پرداخت. در ۱۷سالگی برای تحصیل راهی آلمان شد. در آنجا در رشته معدنشناسی در مدرسه صنعتی آلمان به تحصیل پرداخت و در ۱۲۹۷ق با کسب دانش و تجربه کافی به میهن بازگشت. او اکنون جوانی تربیتشده، تحصیلکرده و آماده برای انجام کارهای مهم و بزرگ بود.