اگر بخواهیم چگونگی پیدایش و گسترش نهضت روشنفکری در تاریخ معاصر ایران را مورد بررسی قرار دهیم به نظر میرسد که باید به اواخر دوره قاجار بازگردیم. جایی که سیاستهای کلی مملکت به سوی مدرنیزاسیون و توسعه اقتصادی و فرهنگی هر چه بیشتر حرکت میکرد و اشراف تازه به دوران رسیده و ثروتمند، فرزندان خویش را برای تحصیل به کشورهای اروپایی میفرستادند و آنها با چند سال سیر و سیاحت و تحصیل در دانشگاههای اروپایی و برخورد و تعامل با فرهنگهای متفاوت و پیشرفته با یادههای تازه از غرب برمیگشتند و بعضا با تحقیر…