بلوای نان و قدرت‌گیری رضاخان

مردم تهران ۴ مهرماه ۱۳۰۴ در اعتراض به کمبود نان و ارزاق عمومی در برابر مجلس شورای ملی تجمع کردند که با برخورد نیروهای نظامی روبه‌رو شدند. این تجمع تعدادی کشته و زخمی به‌دنبال داشت. از اواخر تابستان ۱۳۰۴، به علت کمبود گندم و آرد، میزان دریافت آرد نانوایی‌های تهران از سهمیه تعیین‌شده کمتر و تهیه نان در شهر با سختی روبه‌رو شد.

همزمان با گسترش دایره نارضایتی مردم، ماموران نظمیه نیز با تحریک احساسات مردم و ایجاد ناامنی کوشیدند که مانع از بازگشت احمدشاه به کشور شوند. احمد شاه نیز که در اروپا به سرمی‌برد با مشاهده این اوضاع، از بازگشت به ایران منصرف شد. در روزهای آغازین مهرماه، جمعیت زیادی از زنان و مردان معترض به منازل علما رفتند و در روز چهارم مهر جمعیتی در حدود بیست هزار نفر به سمت مجلس حرکت کردند و در مقابل مجلس علیه نمایندگان شعارهای تند دادند. در این حال، رضاخان سردار سپه، دستور تیراندازی داد و تعدادی کشته و مجروح شدند و حکومت نظامی اعلام شد. در این فرصت حکومت نظامی، رضاخان مخالفان خود را به بهانه بازداشت عاملان بلوای نان دستگیر کرد. در واقع سردار سپه با آشوب‌آفرینی نسبت به تامین نان، هم مجلس را مرعوب کرد، هم قدرت خود را نشان داد و هم موجبات تنفر و بدبینی مردم را نسبت به نمایندگان فراهم آورد. این جنبش‌ها در اواخر مهرماه به نهضتی بر ضدقاجار تبدیل شد و رضاخان که خود را همه کاره ایران می‌دانست در تصمیم خود بر انقراض قاجار و ایجاد سلسله پهلوی راسخ‌تر شد.