امیدواری به سیاستهای اقتصادی ترامپ رنگ میبازد؛
هراس مصرف‌کنندگان از جنگ تعرفه‌ای
بر اساس گزارش فایننشال‌تایمز، نتایج دو نظرسنجی که به دقت توسط فعالان وال‌استریت رصد می‌شوند، حاکی از چشم‌انداز رو به تیره‌تر شدن اقتصاد آمریکا است. این تصویر در واقع با هیجان مثبتی که در میان فعالان بازارهای مالی پس از پیروزی ترامپ در اننتخابات نوامبر مشاهده می‌شد، در تضاد است.
این فضای ناامیدی در میان مصرف‌کنندگان (که ستون رشد اقتصادی مستحکم آمریکا محسوب می‌شوند) سرمایه‌گذاران را نگران کرده و منجر به کاهش ارتفاع نماگر معیار بورس آمریکا S&P ۵۰۰ در روزهای اخیر شده است.شاخص اعتماد مصرف‌کننده موسسه تحقیقاتی کانفرنس برد در ماه جاری بیشترین افت از اوت۲۰۲۱ را تجربه کرده است (در آن زمان سویه بسیار مسری ویروس کرونا معروف به دلتا سرتاسر ایالات متحده را درگیر کرده بود). به گفته این اندیشکده، شرکت‌کنندگان در نظرسنجی این موسسه به دغدغه‌های تعرفه‌ای و تجاری در سطحی اشاره کردند که آخرین‌بار در دوره اول ریاست‌جمهوری ترامپ در سال۲۰۱۹ مشاهده شده بود.
در نظرسنجی اعتماد مصرف‌کننده دانشگاه میشیگان نیز حدود ۲نفر از هر ۵پاسخ‌دهنده به تعرفه‌ها اشاره کرده‌اند؛ درحالی‌که در نظرسنجی پیش از انتخابات نوامبر این دانشگاه تنها ۲درصد شرکت‌کنندگان این دغدغه را مطرح کرده بودند. این نظرسنجی همچنین نشان می‌دهد که شاخص اعتماد مصرف‌کننده نسبت به آن زمان ۱۰درصد افت کرده است. هر ۵بخش تشکیل‌دهنده شاخص میشیگان در این بازه شاهد افت بوده‌اند که اتفاقی بی‌سابقه محسوب می‌شود.
به گفته مسوول برگزاری این نظرسنجی، «افت زیرشاخص‌های این ماه به‌طور یکپارچه در همه گروه‌های جمعیتی مشاهده می‌شود و ابعاد مختلف اقتصادی را دربرمی‌گیرد.» او می‌افزاید، «اعتماد مردم نسبت به وضعیت مالیشان، شرایط خرید کالاهای گران‌قیمت و شرایط کسب‌وکارها چه در زمان حال و چه در آینده تنزل یافته است.»
شاخص میشیگان برای ۵ماه متوالی تا دسامبر به‌دلیل افزایش انتظارات برای رشد اقتصادی بهبود یافته بود. بسیاری از مصرف‌کنندگان از اینکه انتخابات به یک کشمکش طولانی‌مدت مانند آنچه پس از انتخابات۲۰۲۰ رخ داد (و ترامپ پیروزی جو بایدن را به چالش کشید) تبدیل نشد، نفس راحتی کشیدند. مدیران اجرایی نیز برنامه‌های ترامپ در راستای مقررات‌زدایی را ستودند.
اما ترامپ تعرفه‌ها را به موضوع محوری کارزار خود تبدیل کرده است. از زمان تحلیف او، یک تعرفه اضافی ۱۰درصدی بر واردات کالاهای چینی اعمال شده است، کانادا و مکزیک به اعمال تعرفه ۲۵درصدی تهدید شده‌اند، وضع تعرفه ۲۵درصدی بر کل واردات فولاد و آلومینیوم در برنامه قرار گرفته و از طرح تعرفه‌های «متقابل» علیه بسیاری از شرکای تجاری رونمایی شده است.
رکود تورمی در کمین است؟
اقتصاددانان معتقد هستند که تعرفه‌ها با افزایش هزینه کالاهای وارداتی می‌توانند موجب رشد قیمت‌های مصرف‌کننده شوند. اقتصاد آمریکا کماکان در تلاش است تورمی را که بعد از وقوع همه‌گیری کرونا شعله‌ور شد، مهار کند. برای مثال، قیمت خرده‌فروشی تخم‌مرغ طی یک سال گذشته ۵۰درصد جهش یافته است؛ نمونه‌ای که نمایانگر افزایش هزینه‌های زندگی در ایالات متحده است.
به گفته رایان سوییت، اقتصاددان ارشد بخش آمریکای موسسه مشاوره اقتصادی آکسفورد اکونومیکس، «مصرف‌کنندگان درباره (چشم‌انداز) افزایش تعرفه‌ها نگران هستند؛ زیرا اکثر آنها می‌دانند که اعمال تعرفه بیشتر موجب افزایش قیمت‌ها می‌شود.» نظرسنجی فوریه کانفرنس برد نشان می‌دهد میانگین انتظارات تورم مصرفی از ۵.۲درصد به ۶درصد در ماه فوریه افزایش پیدا کرده است. با این حال، به‌رغم فشارهای قیمتی، هزینه‌های مصرف‌کنندگان پایا بوده است. براساس آمار اداره سرشماری (که با تورم تعدیل نمی‌شود)، فروش بخش خرده‌فروشی آمریکا در ژانویه نسبت به فصل خرید سال نو تقلیل یافته اما در مقایسه با ماه مشابه سال قبل ۴.۲درصد رشد کرده است. شرکت هوم دیپو، غول خرده‌فروشی آمریکا، روز سه‌شنبه اعلام کرد این شرکت انتظار دارد تقاضای مصرف‌کننده برای محصولاتی که ارائه می‌کند قوی بماند، با توجه به اینکه فروش این شرکت پس از دو سال افت، وارد روند صعودی شده است. اما برخی دیگر از شرکت‌های فروشنده کالاهای مصرفی نشانه‌های تضعیف تقاضا را شناسایی کرده‌اند.
به گفته مدیر عامل شرکت کلوراکس، تولیدکننده و عرضه‌کننده بزرگ محصولات مصرفی «مصرف‌کنندگان قطعا تحت فشار قرار دارند و مدتی است که این بحث همه جا مطرح است.» رئیس این شرکت که محصولات خانگی مانند سفیدکننده تولید می‌کند، می‌گوید: «مردم سعی می‌کنند که کیسه‌های زباله را تا آخرین حد ممکن پر کنند و آخرین قطره قوطی اسپری را استفاده کنند.»
به گفته مدیر مالی پروکتر‌اند گمبل، شرکت چندملیتی فعال در حوزه تولید کالاهای مصرفی انتظار می‌رود، «فضای بی‌ثبات و پرچالش اطراف ما تداوم پیدا کند، از هزینه‌های تولید و نوسانات ارزی گرفته تا پویایی تقاضای مصرف‌کننده و شرایط ژئوپلیتیک.»
او می‌افزاید: «تعرفه‌های که اعمال یا پیشنهاد شده‌اند، لایه‌های جدیدی را به نوساناتی که اکنون مشاهده می‌کنیم اضافه خواهند کرد، از جمله اثرات آنها بر جابه‌جایی‌های فرامرزی مواداولیه و محصولات نهایی، نرخ‌های برابری ارزها و رفتارهای ملی‌گرایانه از جانب مصرف‌کنندگان.» نظرسنجی کانفرنس برد نشان می‌دهد که نگرش مصرف‌کنندگان به شرایط کسب‌وکار، وضعیت اشتغال و بازار سرمایه بدتر شده است؛ به‌طوری‌که شاخص معیار بورس آمریکا روز سه‌شنبه و به دنبال انتشار نظرسنجی‌های جدید درباره اعتماد مصرف‌کننده با افت ۰.۵درصدی مواجه شد.
به گفته ترستن اسلاک، اقتصاددان ارشد موسسه سرمایه‌گذاری آپولو گلوبال منیجمنت «مصرف‌کننده در حال نگران شدن از پدیده‌ای است که در سطح کلان مشابه وضعیت رکود تورمی به نظر می‌رسد؛ شرایطی که در آن اشتغال و رشد اقتصادی کاهش می‌یابد و تورم بیشتر می‌شود.»
