سیاست‌های پولی و درمانی؛ راهکار خروج از رکود
احیای اقتصاد در ابهام
در حالی که برخی از آزمایشات به‌دلیل ابتلای افراد مورد آزمایش دچار وقفه شده است، ابتلای مجدد بیماران به کرونا نیز موضوع دیگری است که می‌تواند مانعی بر روند ریکاوری اقتصاد جهان باشد. با اینکه برخی از داده‌های اقتصادی حکایت از بهبود وضعیت اقتصادی در کشورهای بزرگ دارد، اما تحلیلگران بر این باورند با توجه به نااطمینانی‌های بزرگ در اقتصاد که ناشی از کرونا است، صحبت از ریکاوری V شکل و اتمام روند ریکاوری در زمانی خاص شاید کمی خوشبینانه باشد.
سوالاتی مربوط به آینده
با اینکه شرکت‌های دارویی در تلاشند تا درمانی قطعی برای این ویروس پیدا کنند، اما در حال حاضر سوالات زیادی در این مورد وجود دارد. موج اول پس از عرضه واکسن چگونه خواهد بود و تا چه حد موثر واقع می‌شود؟ فرآیند توزیع این واکسن در میان بیش از ۷میلیارد انسان چگونه انجام خواهد شد و چه تعداد از مردم کره زمین حاضر خواهند شد تا این واکسن را دریافت کنند؟
آینده رشد اقتصادی کشورهای جهان تا حد زیادی به سوالات مطرح شده بستگی دارد، زیرا هر موج جدیدی از ویروس کرونا می‌تواند مجددا محدودیت‌های اجتماعی از سوی دولت‌ها و منع فعالیت‌های روزمره و تجارت را همراه داشته باشد. تحلیلگران بر این باورند که حتی در صورتی که یک سیستم ایمن سازی موثر نیز کشف شود، کمی زمان می‌برد تا پیامدهای این اتفاق سبب ریکاوری کامل اقتصاد شود. بسیاری از تحلیل‌های اقتصاد کلان در ماه‌های گذشته و همچنین اظهار نظر اقتصاددانان نیز حکایت از آن دارد که بازگشت به رشد اقتصادی قبل از پاندمی کرونا ممکن است بیش از یک سال زمان ببرد.
تفاوت بحران کرونایی
برای دهه‌های متمادی اقتصاد جهان، وابستگی بسیار زیادی به سیاست‌های بانک‌های مرکزی و همچنین وزرای مالی هر کشور داشت؛ در حقیقت درون‌مایه این وابستگی آن بود که اگر مقدار مناسبی در زمان‌های بحران پول به اقتصاد تزریق شود در نهایت بهبودی اقتصادی حاصل خواهد شد. اما بحران اقتصادی کنونی یک تفاوت بسیار مهم با بحران‌های گذشته دارد؛ سرمایهگذاران در بحران کنونی به همان اندازه که گوش به زنگ برنامه‌های انبساطی و حمایتی از واشنگتن، پکن یا پایتخت‌های اروپایی هستند، پیشرفت‌های دانشمندان و داده‌های آزمایشات مربوط به واکسن و درمان را نیز تحت نظر دارند. سرمایهگذاران این موضوع را به خوبی درک کرده‌اند که هر چه زمان کشف یک واکسن موثر به تعویق بیفتد، رشد اقتصادی ضعیف‌تری در پیش خواهد بود. اما پیشرفت دانش تحلیلگران علوم پزشکی می‌تواند سبب قدم‌های بزرگی نیز شود. حتی اگر کشف واکسن سبب شود تا کادر درمان و آسیب‌پذیرترین گروه‌ها ایمن شوند، این موضوع می‌تواند سبب از سرگیری زندگی روزمره و فعالیت‌های اقتصادی شود. در این صورت پس‌اندازهای خانوارها و کسب‌وکارها که در سال‌جاری میلادی به‌دلیل کاهش درآمد صورت گرفته است، می‌تواند در سال ۲۰۲۱ مجددا آزاد شود. این در حالی است که شرکت‌های بزرگ داروسازی به‌رغم همه مشکلات در حال پیشروی در کشف واکسن هستند. شرکت Pfizer این ماه اعلام کرده است که می‌تواند تا اواخر ماه نوامبر مجوز استفاده اضطراری واکسن خود را در ایالات متحده دریافت کند. شرکت Moderna نیز اعلام کرده است در صورت نتایج مثبت آزمایشات در ماه آینده احتمال تصویب اضطراری واکسن در سال‌جاری را بررسی خواهد کرد.
انتخاب سخت میان کرونا و اقتصاد
نیل فرگوسن اپیدمیولوژیست در امپریال کالج لندن و مشاور سابق دولت بریتانیا در زمینه ویروس کرونا درباره چشم‌انداز زمانی استفاده از واکسن گفت: چشم‌انداز معقولی وجود دارد که تا پایان بهار سال ۲۰۲۱، به مقدار کافی واکسن برای ایمن‌سازی گروه‌های آسیب‌پذیر در اختیار سیستم درمانی قرار خواهد گرفت. فرگوسن در ادامه صحبت‌های خود اما هشدار داد که حداقل تا آن زمان متاسفانه زندگی به‌عنوان توازنی میان بازگشایی جامعه و کنترل ویروس در نوسان خواهد بود.
علاوه بر این هشدار، موانعی نیز در مسیر سرعت اکتشافات پزشکی در مورد این ویروس وجود دارد. شرکت Johnson & Johnson آزمایشات خود را در این ماه به‌دلیل بیماری یکی از افراد مورد آزمایش متوقف کرد و همچنین شرکت AstraZeneca Plc و دانشگاه آکسفورد نیز به همین دلایل دست به توقف آزمایشات خود زدند. الیته این کمپانی‌ها بعد از آن اعلام کردند که آزمایشات خود در آمریکا را از سر خواهند گرفت. در حال حاضر تصویر کلی داورهای ضدکرونا تا حدی مبهم است. داده‌های اخیر نشان می‌دهد داروی رمدسیویر محصول شرکت گیلیاد به‌رغم اینکه دونالد ترامپ بارها از آن تجلیل کرده بود، نمی‌تواند جان بیماران کرونایی را نجات دهد. البته شرکت گیلیاد با استناد به نتایج مثبت دیگر این داده‌ها را به چالش کشیده است.
موج اول واکسن و رشد اقتصادی
هنوز سوالات زیادی در مورد فرآیند ایمن‌سازی مردم جهان حتی پس از کشف واکسن وجود دارد. حتی پس از اینکه واکسنی موثر کشف شود نیز همچنان بحث توزیع آن میان مردم جهان با مشکلات اساسی مواجه خواهد بود. همچنین در بهترین حالت فقط گروه کوچکی از مردم جهان احتمالا دریافت‌کننده موج اول واکسن باشند.
تمام این مسائل رشد جهانی اقتصاد را به چالش خواهد کشید، حتی اگر داده‌های اقتصادی نشان دهند که در آمریکا و اروپا رشد اقتصادی در سه ماهه سوم بهتر از پیش‌بینی‌ها بوده است. در حالی که نیمکره شمالی زمین کم‌کم وارد فصل زمستان خواهد شد و خطر پخش شدن ویروس افزایش خواهد یافت، به‌نظر صحبت از ریکاوری V شکل کمی خوشبینانه باشد. بررسی‌های بلومبرگ نیز نشان می‌دهد فعالیت‌های صنعتی به‌ویژه در کشورهای صنعتی از جمله کشورهای اروپایی در ماه اکتبر کاهش پیدا کرده است.
واکسن راه‌حل است؟
ویروس کرونا سبب به‌وجود آمدن موج عظیمی از نااطمینانی در اقتصادها شده است؛ این صحبت آلن گرین‌اسپن رئیس سابق فدرال رزرو است، کسی که معتقد است پیش‌بینی آینده اقتصادی به‌دلیل وجود چنین عاملی بسیار مخدوش و متزلزل است. تمام وضعیت‌های نامطلوب اقتصادی تحت تاثیر پاندمی کرونا شکل گرفته است؛ شغل‌هایی که از دست رفته است، رکوردهای بدهی که در حال شکسته شدن است، ورشکستگی شرکت‌ها، سرمایه‌های از دست رفته، تضعیف روند جهانی‌سازی و افزایش نابرابری. مطالعه‌ای که اخیرا صورت گرفته است نشان می‌دهد به‌دلیل صدماتی که کرونا به فضای روانی مردم وارد کرده است، اقتصاد آمریکا در بلندمدت شاهد عوارض نامطلوب و مداوم خواهد بود؛ ضربه‌ای که به‌نظر شدت بیشتری از ضربه اولیه ویروس کرونا دارد. این موضوع به این معنی است که شاید صحبت کردن از کامل شدن روند ریکاوری تا حد زیادی به دور از حقایق موجود باشد.
کارمن رینهارت، اقتصاددان ارشد بانک جهانی در گفت‌وگو با بلومبرگ گفت: با اینکه این رکود با یک بحران مالی آغاز نشد اما در حال تبدیل شدن به یک بحران اقتصادی بزرگ است که عواقب مالی آن بسیار جدی است. همچنین این اقتصاددان درباره روند ریکاوری اقتصاد نیز گفت که یک راه طولانی برای این امر در پیش است. حتی در کشورهایی که ویروس تا حد قابل‌قبولی کنترل شده است، مصرف‌کنندگان هنوز محتاطانه رفتار می‌کنند. در حالی که ماه‌ها قبل محدودیت‌های اجتماعی در چین برداشته شد، اما به‌تازگی آمار فروش خرده‌فروشی چین در حال افزایش است. مشکل دیگر بر سر راه ریکاوری، مربوط به ابتلای مجدد بیماران است. در حالی که واکسن کرونا این مشکل را فقط تا حدی می‌تواند حل کند، این موضوع نیز به عوامل سدکننده ریکاوری اقتصادی افزوده شده است. همچنین برخی از دانشمندان نیز هشدار داده‌اند که این احتمال وجود دارد که کرونا نیز مانند آنفلوآنزا نیاز به تزریق منظم واکسن برای ایمن شدن داشته باشد و این موضوع به آن معنی است که شاید کرونا بیش از آنچه تصور می‌شد در میان انسان‌ها باقی بماند.
به همین دلیل گروهی از دانشمندان پیش‌بینی کرده‌اند در صورتی که عفونت‌های مجدد به کرونا به اندازه ابتلای مرتبه اول شدت داشته باشد و اولین نسل از واکسن‌ها کارآمدی زیادی نداشته باشد، ممکن است کووید-۱۹ همچنان تا سال ۲۰۲۲ به موضوع اصلی زندگی مردم جهان تبدیل شود.
