این در حالی است که افت‌وخیزهای نرخ تسویه در این بازار همچنان ادامه دارد و معامله‌‌‌گران با کسب انتفاع از نوسانات لحظه‌‌‌ای ناشی از سیگنال‌‌‌های مخابره‌شده به این بازار، سعی دارند سطوح موقعیت‌‌‌های باز خود را حفظ کنند. بررسی‌‌‌های «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد که نقدینگی موجود در بازار آتی، به میزان اندکی کاهش یافته است؛ اما همچنان در روند باثبات هفتگی نوسان می‌کند و اهالی این بازار در انتظار مخابره سیگنال قطعی به رصد بازار می‌‌‌پردازند. بنابراین خبری از ورود و خروج هیجانی یا حتی مهاجرت جدی نقدینگی بین نمادهای گوناگون نیست ومبادلات بازار با آرامشی شکننده همراه شده است.

افت محسوس حجم و ارزش مبادلات پیمان‌‌‌های آتی طی سه هفته متوالی

این روزها تابلوی آتی بورس‌کالا میزبان دو دارایی سرمایه‌‌‌ای، یعنی نقره و واحدهای صندوق‌های طلا و یک محصول کشاورزی یعنی زعفران‌نگین است که مجموعا با هشت‌نماد در این بازار قابل معامله هستند. مجموعه معاملات این نمادها در هفته گذشته به میزان ۴۰‌هزار و ۱۱۹قرارداد است که با ارزشی بالغ بر ۱۷۳میلیارد تومان مبادله شده است. بررسی این دو داده پراهمیت در بازار آتی بورس‌کالا از تداوم روند کاهشی در این بازار برای سه‌هفته متوالی حکایت دارد که هرچه تکانه‌‌‌های قیمتی در بازار متغیرهای اثرگذار افزایش می‌‌‌یابد، نااظمینانی به معاملات پیمان‌‌‌های آتی نیز منتقل می‌شود که پیامد آن ترس بیشتر معامله‌‌‌گران از حضور قدرتمند در این بازار است.

سرایت نااطمینانی به بازار آتی با چاشنی ترس از نوسان شدید نرخ

بازار آتی از خاصیت اهرمی برخوردار است؛ از این رو نوسان قیمت تسویه به میزان اهرم هر قرارداد قابل محاسبه است. بنابراین ریسک ناشی از تکانه‌‌‌های قیمتی در این بازار بالاتر از دامنه نوسان مجاز است و در صورت اتخاذ موقعیت تعهدی متفاوت از روند بازار، امکان مارجین‌کال شدن (نیاز به واریز وجه تا میزان حداقل وجه تضمین) افزایش می‌‌‌یابد. به این ترتیب، حضور در معاملات اهرمی همچون پیمان‌‌‌های آتی از سوی معامله‌‌‌گران نیازمند شناسایی دقیق این بازار است.

از طرف دیگر، به دلیل عدم‌قطعیت در دورنمای قیمتی متغیرهای اثرگذار بر پیمان‌‌‌های آتی، نرخ تسویه نمادهای فعال این بازار از روند مشخصی پیروی نمی‌‌‌کند و به‌رغم دوطرفه بودن مبادلات این پیمان‌‌‌ها، نمی‌‌‌توان با قطعیت اتخاذ موقعیت خرید یا فروش را منطقی دانست. به این ترتیب، ریسک گرفتن هر دو موقعیت در چنین شرایطی بالا ارزیابی می‌شود و نیازمند واکنش سریع معامله‌‌‌گران و حتی تغییر یا آف‌ست کردن موقعیت (بستن موقعیت باز و خروج از بازار) است تا از زیان قابل‌توجه جلوگیری شود. با این حال، خاصیت اهرمی در این قراردادها از جمله جذابیت‌‌‌های پیمان آتی است که برای متنوع‌سازی پرتفوی معامله‌‌‌گران بازار سرمایه بسیار مناسب است. اما عدم‌ورود محصولات جدید و حتی امتناع متولیان این بازار از بازگشایی نمادهای جدید برای محصولاتی که پیش از این به این بازار راه پیدا کرده بودند، امری است که توسعه و تعمیق مبادلات آتی را تحت فشار جدی قرار داده است. از این رو این روزها شاهد افت جدی حجم و ارزش مبادلات هستیم؛ آن هم در حالی که این بازار در روزهای اوج خود از جذابیت بسیار بالایی در بین معامله‌‌‌گران بازار سرمایه برخوردار بود و به‌راحتی می‌‌‌توانست پله‌‌‌های رونق را یکی پس از دیگری بپیماید؛ چرا که این ابزار مالی-کالایی پتانسیل ترسیم دورنمای قیمت، حداقل تا زمان سررسید نمادهای فعال را در بر دارد که می‌‌‌تواند به‌عنوان تنها ابزار پیش‌نگر کالایی کشور، امکان پیش‌بینی بهای محصولات قابل معامله در این بازار را مبتنی بر شاخص‌‌‌های کلان اقتصادی و سایر متغیرهای اثرگذار فراهم کند.