چراغ قرمز بورس
با خروج وزیر اقتصاد که خود را حامی بازار سرمایه معرفی می‌کرد، بسیاری از سهامداران نسبت به آینده بورس تردید پیدا کرده‌اند. در همین راستا، برخی تحلیلگران معتقدند؛ نبود سیاست‌های حمایتی و افزایش فشارهای سیاسی، می‌تواند بازار را برای مدتی در مسیر اصلاح نگه‌دارد. در مقابل، برخی دیگر بر این باورند که شاخص پس از تکمیل الگوی اصلاحی خود، می‌تواند مجددا وارد فاز‌صعودی شود، به‌ویژه اگر دولت برنامه مشخصی برای کنترل ریسک‌های اقتصادی و تامین مالی شرکت‌ها از طریق بازار سرمایه ارائه دهد. در این‌میان، تغییر جهت نقدینگی نیز موضوعی قابل‌‌‌‌‌‌‌‌توجه است. افزایش نرخ سود اوراق دولتی و خروج سرمایه از صندوق‌های درآمد ثابت به سمت دارایی‌های امن‌‌‌‌‌‌‌‌تر، نشان‌دهنده کاهش جذابیت بورس برای سرمایه‌گذاران است. در این شرایط، اگر سیاست‌های اقتصادی به نفع بازار تغییر نکند و چشم‌‌‌‌‌‌‌‌انداز روشنی برای کنترل تورم و رشد اقتصادی ارائه نشود، نمی‌توان انتظار بازگشت سریع بورس به روند صعودی را داشت، با این‌حال عملکرد گروه خودرویی و برخی صنایع کلیدی، می‌تواند مسیر آینده بازار را تا حدی روشن کند.
خروج همتی و بحران اعتماد
مریم محبی، تحلیلگر بازار سرمایه، وضعیت بازار را پس از برکناری همتی از وزارت اقتصاد نگران‌‌‌‌‌‌‌‌کننده توصیف کرد و گفت: «دیروز دومین روزی بود که دولت بدون آقای همتی به‌کار خود ادامه داد؛ وزیری که همواره خود را حامی بورس معرفی می‌کرد. اکنون دولت بدون وزیر اقتصاد و دارایی که از بازار سرمایه حمایت می‌کرد، پیش‌می‌رود و این خلأ را در روند بازار به‌‌‌‌‌‌‌‌وضوح مشاهده می‌کنیم.»
محبی با اشاره به اینکه بازار در روزهای اخیر به‌‌‌‌‌‌‌‌شدت منفی بوده و روند نزولی شدت گرفته‌است، گفت: «روز گذشته، شاخص‌کل بورس با افت شدیدی مواجه شد و این ریزش دامن ۷۸درصد نمادها را گرفت. اگر حمایت‌های دستوری از چند نماد شاخص‌‌‌‌‌‌‌‌ساز نبود، وضعیت می‌توانست حتی بحرانی‌‌‌‌‌‌‌‌تر شود.» او تاکید کرد؛ سیاست‌های کنترلی همتی در حوزه نرخ بهره، مانع از فشار بیشتر بر بازار سرمایه می‌شد، اما اکنون با خروج او، فضای سیاسی تاثیر منفی خود را بر بورس گذاشته‌است: «آقای همتی تلاش می‌کرد از افزایش نرخ بهره جلوگیری کند، اما به‌نظر می‌رسد اختلافات سیاسی میان دولت و مجلس، در نهایت به ضرر بازار و سهامداران تمام شده‌است. ریسک سیستماتیک افزایش پیدا‌کرده و تندروها اکنون دست بالا را دارند، به‌طوری‌که می‌توانند افرادی را که مواضع نرم‌‌‌‌‌‌‌‌تری دارند، از صحنه سیاسی کشور کنار بگذارند.»
او آینده بورس را وابسته به وضعیت مذاکرات بین‌المللی دانست و بیان کرد: «تنها عاملی که می‌تواند وضعیت بورس را بهبود ببخشد، بازگشت ایران به عرصه بین‌الملل از طریق توافق‌های برجامی است، اما نشانه‌های فعلی نشان می‌دهد؛ از این مسیر فاصله گرفته‌‌‌‌‌‌‌‌ایم و این مساله به ضرر اقتصاد کشور تمام خواهدشد.» محبی با اشاره به تغییر جهت نقدینگی در بازار، نسبت به افزایش نرخ بهره و کاهش ارزش پول ملی هشدار داد و گفت: «مشاهده می‌کنیم که سرمایه‌ها در حال خروج از صندوق‌های درآمد ثابت هستند و بخش بزرگی از این نقدینگی به سمت صندوق‌های کالایی، به‌ویژه صندوق‌های طلا، هدایت می‌شود. در عین حال، نرخ سود اوراق دولتی به ۳۶درصد نزدیک شده که در مقایسه با سود احتمالی بورس، این بازار را فاقد جذابیت کرده‌است. افزایش نرخ بهره و کاهش ارزش پول ملی، نتیجه دودستگی میان دولت و مجلس است.»
او همچنین به پیامدهای احتمالی تحولات سیاسی اخیر اشاره کرد و استعفای محمدجواد ظریف را یکی دیگر از ضربات سنگین به بازار سرمایه دانست: «اگر آقای ظریف از صحنه سیاست کنار گذاشته شود، مشکل جدیدی برای اقتصاد کشور ایجاد خواهدشد. ایشان یکی از حامیان اصلی روابط بین‌الملل ایران بود و کنار رفتن او نشان می‌دهد؛ سیاستگذاران تمایلی به بازگشت به مسیر مذاکرات ندارند. در مجموع، بازار سرمایه در شرایط نگران‌‌‌‌‌‌‌‌کننده‌‌‌‌‌‌‌‌ای قرار دارد و با توجه به تحولات اخیر، بعید است که در روزهای آینده شاهد بهبود وضعیت باشیم.»
بازار سرمایه در دوراهی اصلاح و صعود
ایمان رئیسی، تحلیلگر بازار سرمایه، معتقد است؛ برکناری وزیر اقتصاد و استعفای معاون راهبردی رئیس‌‌‌‌‌‌‌‌جمهور در روزهای اخیر، شوک منفی بزرگی به بازار وارد کرده‌است، او در این‌باره گفت: «بعد از این تحولات سیاسی، بیش از ۷۰درصد نمادهای بازار در محدوده منفی معامله شدند. البته در روز بعد از استعفا، هیجان فروش در بازار بالا بود، اما حمایت‌هایی که از نمادهای شاخص‌‌‌‌‌‌‌‌ساز صورت‌گرفت، توانست اثر این شوک را کاهش داده و تعادل نسبی را به بازار بازگرداند.» او بر این باور است که اصلاح بازار به نقطه پایانی خود نزدیک شده و نشانه‌هایی از آغاز یک روند صعودی دیده می‌شود.رئیسی عنوان کرد: «برکناری زودهنگام وزیر اقتصاد، بهانه‌‌‌‌‌‌‌‌ای به‌دست بازار داد تا شاخص آخرین شاخه الگوی اصلاحی خود را تکمیل کند و مجددا وارد فاز‌صعودی شود. اگر شاخص محدوده کف قبلی خود را حفظ کند، می‌توان انتظار آغاز یک روند صعودی را داشت.» رئیسی در ادامه به چالش‌های اقتصادی تاثیرگذار بر بازار اشاره کرد: «رشد نرخ دلار نیما و نگرانی‌ها از کنترل آن، افزایش فاصله بین ارز توافقی و آزاد، ناترازی انرژی در صنایع، قیمت‌گذاری دستوری و ریسک‌های سیاسی، همگی عواملی هستند که در روزهای اخیر بازار را با تلاطم مواجه کرده‌اند. در حال‌حاضر، ارزان‌ترین راه تامین مالی از طریق بازار سرمایه است، اما طرح‌های تامین مالی با سودهای بالای ۴۰درصدی، می‌تواند آینده اقتصاد و تولید را با چالش‌های جدی روبه‌رو کند.»
او به وضعیت گروه خودرویی نیز اشاره و آن را یکی از پیشران‌‌‌‌‌‌‌‌های احتمالی بازار معرفی کرد: «گروه خودرو نشان‌داد که با تغییرات مدیریتی اخیر، پتانسیل تبدیل‌شدن به لیدر بازار را دارد. اگر مدیریت این صنعت دستخوش تغییرات منفی نشود، می‌تواند نقش مهمی در مسیر صعودی بورس ایفا‌کرده و امیدواری بیشتری به بازار تزریق کند.»
